Wyrok NSA z dnia 17 listopada 2011 r., sygn. I OSK 2082/10
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Joanna Banasiewicz Sędziowie NSA Anna Łukaszewska-Macioch del. WSA Stanisław Marek Pietras (spr.) Protokolant specjalista Edyta Pawlak po rozpoznaniu w dniu 3 listopada 2011 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A. H. L. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 października 2009 r. sygn. akt I SA/Wa 653/09 w sprawie ze skargi A. H. L. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] marca 2009 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji komunalizacyjnej oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
I OSK 2082/10
UZASADNIENIE
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 27 października 2009 r. sygn. I SA/Wa 653/09 w sprawie ze skargi A. H. L., działając na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), oddalił powyższą skargę na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] marca 2009 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji komunalizacyjnej.
W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał na następujący stan faktyczny. Otóż powyższą decyzją, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji po rozpatrzeniu wniosku A. H. L. o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej decyzją tego organu z dnia [...] listopada 2008 r. nr [...], utrzymał w mocy tę decyzję i podał, że Wojewoda B. decyzją z [...] sierpnia 1993 r. nr [...], stwierdził nabycie przez Miasto i Gminę M. prawa własności nieruchomości położonej w M. przy ul. [...], zapisanej w jednostce rej. nr [...] jako działka nr [...], uregulowanej w księdze wieczystej nr [...] i opisanej w karcie inwentaryzacyjnej nr [...]. Z kolei Wojewoda P. decyzją z dnia [...] kwietnia 2000r., nr [...], działając na podstawie art. 155 k.p.a., uchylił wskazaną wyżej decyzję Wojewody B. Następnie Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji decyzją z [...] sierpnia 2008 r. nr [...], stwierdził nieważność decyzji Wojewody P. z [...] kwietnia 2000 r. i wobec niezłożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, przedmiotowa decyzja stała się ostateczna. Z kolei decyzją z dnia [...] listopada 2008 r. nr [...], Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji stwierdził nieważność opisanej już wyżej decyzji Wojewody B. z dnia [...] sierpnia 1993 r. Po złożeniu przez A. H. L. wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji stwierdził, że materialnoprawną podstawę decyzji Wojewody B. z dnia [...] sierpnia 1993 r. stanowił art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191 ze zm.), w myśl którego mienie ogólnonarodowe (państwowe) należące do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego, przedsiębiorstw państwowych, dla których te organy pełnią funkcję organu założycielskiego oraz zakładów i innych jednostek organizacyjnych podporządkowanych tym organom, staje się w dniu wejścia w życie tej ustawy, tj. 27 maja 1990 r., z mocy prawa mieniem właściwych gmin. Z brzmienia tego przepisu jednoznacznie wynika, że przedmiotem komunalizacji jest wyłącznie mienie ogólnonarodowe (państwowe), zaś z komunalizacji wyłączone jest mienie należące do osób fizycznych, stanowiące ich własność. Organ podkreślił, że decydujące znaczenie dla komunalizacji następującej z mocy prawa ma stan faktyczny i prawny mienia ogólnonarodowego istniejący w dacie wejścia w życie ustawy, o której wyżej mowa. Organ wskazał, że A. H. L. nabyła w wyniku spadkobrania własność działki oznaczonej nr [...], położonej w M. Działka nr [...] w wyniku zmian w ewidencji gruntów otrzymała w 1997 r. nr [...]. W wyniku kolejnych zmian w ewidencji gruntów z działki tej została wyodrębniona m. in. działka nr [...]. Naczelnik Miasta i Gminy w M. zarządzeniem z dnia [...] października 1984 r. nr [...], ustalił teren pod budownictwo jednorodzinne części osiedla "[...]" w M., w skład którego weszły m.in. części nieruchomości oznaczone w operacie ewidencji gruntów miasta M. nr [...],[...] i [...]. Wojewoda B. zarządzeniem z [...] lipca 1987 r. nr [...] uchylił zarządzenie Naczelnika Miasta i Gminy w M. z [...] października 1984 r. nr [...]. Decyzją Naczelnika Miasta i Gminy w M. z dnia [...] marca 1989 r. nr [...], orzeczono m. in. o wywłaszczeniu na rzecz Państwa nieruchomości niezabudowanej nr [...] o pow. 2286 m2, nr [...] o pow. 12447 m2 położonej w M. w rejonie ulic N., O. K. i S., posiadających zbiór dokumentów [...], stanowiącej własność A. H. L. Dyrektor Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Wojewódzkiego w B. decyzją z [...] sierpnia 1989 r. nr [...], uchylił decyzję Naczelnika Miasta i Gminy w M. w sprawie wywłaszczenia i orzekł o wywłaszczeniu na rzecz Państwa nieruchomości zabudowanej oznaczonej nr geod. [...] o pow. 2286 m2, nr [...] o pow. 12447 m2 , położonej w M. w rejonie ulic N., O. i Ś. , posiadających zbiór dokumentów [...], stanowiącej własność A. H. L. Decyzją z dnia [...] marca 1989 r. nr [...], Naczelnik Miasta i Gminy w M. orzekł m. in. o wywłaszczeniu na rzecz Państwa nieruchomości niezabudowanej nr [...] o pow. 819m2 położonej w M. w rejonie ulic N., O. i Ś., nieposiadającej urządzonej księgi wieczystej, stanowiącej własność H. i A. H. L. Dyrektor Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Wojewódzkiego w B. decyzją z [...] sierpnia 1989 r., nr [...], utrzymał w mocy decyzję Naczelnika Miasta i Gminy w M. w sprawie wywłaszczenia. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 12 stycznia 1990 r. (sygn. akt IV SA 1018/89, IV SA 42/90) uchylił decyzje Dyrektora Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Wojewódzkiego w B. z dnia [...] sierpnia 1989 r., nr [...] i nr [...], w przedmiocie wywłaszczenia nieruchomości położonych w M. W związku z powyższym wyrokiem, Naczelnik Miasta i Gminy w M. decyzją z [...] kwietnia 1990 r. nr [...], umorzył postępowanie w sprawie wywłaszczenia na rzecz Państwa nieruchomości przeznaczonych pod skoncentrowane budownictwo jednorodzinne na osiedlu "[...]" w M. oznaczonych jako działki nr [...] o pow. 2286 m2, nr [...] o pow. 819 m2, [...] o pow. 12447 m2. W świetle powyższego w dniu 27 maja 1990 r. działka nr [...] (powstała z działki nr [...]) nie spełniała warunku umożliwiającego jej komunalizację, tj. nie stanowiła własności Skarbu Państwa, gdyż nie została skutecznie wywłaszczona, co w ocenie organu prowadzi do stwierdzenia, że decyzja Wojewody B. z dnia [...] sierpnia 1993 r. została wydana z rażącym naruszeniem prawa i co stanowi podstawę do stwierdzenia jej nieważności na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji nie podzielił stanowiska skarżącej, że w sprawie wystąpiły nieodwracalne skutki prawne, których zaistnienie obliguje organ administracji publicznej do zastosowania art. 158 § 2 k.p.a. w związku z art. 156 § 2 k.p.a. i wydania rozstrzygnięcia stwierdzającego wydanie zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa. Wskazał, że działka nr [...] stanowi aktualnie własność skarżącej. Sąd Rejonowy w B. wyrokiem z dnia [...] marca 2007 r. (sygn. akt [...]) uzgodnił treść księgi wieczystej Nr [...] prowadzonej dla nieruchomości położonej w M., przy ul. O., oznaczonej numerem geodezyjnym [...] poprzez nakazanie wykreślenia z działu I tej księgi wieczystej wpisu "działka gruntu w użytkowaniu wieczystym do dnia [...] grudnia 2084 r. przeznaczona pod zabudowę domem mieszkalnym ", z działu II wpisu "właściciel - Miasto i Gmina M., Wu - T. K. córka H. i W. jako użytkownik wieczysty", a następnie wpisać "właściciel - A. H. L., córka E. i A.". Organ podkreślił, że prawo użytkowania wieczystego działki nr [...] zostało ustanowione zarówno przed 27 maja 1990 r., jak również przed wydaniem przedmiotowej decyzji komunalizacyjnej, tj. na podstawie aktu notarialnego z dnia [...] grudnia 1985 r. rep. A nr [...]. W związku z powyższym brak jest, zdaniem organu nadzorczego, możliwości stwierdzenia wystąpienia nieodwracalnych skutków prawnych związanych z ustanowieniem użytkowania wieczystego, które nastąpiło wcześniej niż wydanie decyzji komunalizacyjnej, a zatem nie stanowi konsekwencji wydania tej decyzji komunalizacyjnej. Wskazał również, że przytoczony we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 grudnia 1996 r. (sygn. akt OPS 7/96; ONSA 1997/2/49), nie może mieć zastosowania w przedmiotowym postępowaniu, gdyż prawo użytkowania wieczystego na nieruchomości objętej decyzją komunalizacyjną zostało ustanowione, jak wskazano wyżej, przed wydaniem tej decyzji. Odnosząc się do pozostałych argumentów wskazanych we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji podał, że samo stwierdzenie w zaskarżonym rozstrzygnięciu, iż decyzja komunalizacyjna nie została zaskarżona w ustawowym terminie nie przesądza automatycznie o jej zgodności z prawem, jak na to wskazuje skarżąca. Podał dalej, że przywołane w uzasadnieniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy wyroki Sądu Wojewódzkiego w B. z dnia [...] grudnia 1997 r. (sygn. akt [...]) i Sądu Apelacyjnego w B. z dnia [...] września 1999 r. (sygn. akt [...]) nie stanowiły podstawy do ustalenia, że Skarb Państwa nie był w dniu 27 maja 1990 r. właścicielem nieruchomości objętej przedmiotową decyzją komunalizacyjną, bowiem dotyczyły one roszczeń odszkodowawczych za szkodę poniesioną wskutek wydania przez Naczelnika Gminy M. zarządzenia z dnia [...] października 1984 r. nr [...]. Nie podzielił także zarzutu, że decyzja Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] listopada 2008 r. nr [...], nie rozstrzyga sprawy co do istoty. Istotą postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności jest ustalenie, czy stanowiąca przedmiot tego postępowania decyzja administracyjna obarczona jest jedną z wad wskazanych enumeratywnie w art. 156 § 1 k.p.a., a w przypadku ustalenia jednej z wad - stwierdzenie nieważności takiego rozstrzygnięcia w całości lub w części. W przedmiotowej sprawie organ administracji publicznej uznał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na stwierdzenie, iż decyzja komunalizacyjna Wojewody B. z dnia [...] sierpnia 1993 r. została wydana z rażącym naruszeniem prawa, co obligowało organ administracji do stwierdzenia jej nieważności. Odnosząc się do zarzutu braku stanowiska w przedmiocie wstrzymania decyzji organ stwierdził, że stosownie do art. 159 § 1 k.p.a., postanowienie w przedmiocie wstrzymania wykonania decyzji może być wydane przed zakończeniem postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
