Wyrok NSA z dnia 27 września 2011 r., sygn. II GSK 894/10
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Anna Robotowska Sędzia NSA Gabriela Jyż Sędzia NSA Andrzej Kuba (spr.) Protokolant Jerzy Stelmaszuk po rozpoznaniu w dniu 27 września 2011 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej A. D. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 22 kwietnia 2010 r. sygn. akt III SA/Lu 578/09 w sprawie ze skargi A. D. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [..] października 2009 r. nr [..] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Lublinie.
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2010 r. sygn. akt III SA/Lu 578/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny w L. oddalił skargę A. D. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [..] października 2009 r. nr [..] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek.
Sąd I instancji przyjął za podstawę rozstrzygnięcia następujące ustalenia.
A. D. wnioskiem z dnia [..] maja 2007 r. zwrócił się o umorzenie należności z tytułu składek, odsetek za zwłokę, dodatkowej opłaty, kosztów upomnienia na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy. Decyzją z dnia [..] sierpnia 2007 r. organ odmówił zobowiązanemu umorzenia należności. A. D. złożył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy umorzenia należności. Po ponownym rozpatrzeniu sprawy ZUS utrzymał w mocy decyzję z dnia [..] sierpnia 2007 r. Wyrokiem z dnia 27 stycznia 2009 r. sygn. akt III SA/Lu 428/08, sąd uchylił zaskarżoną decyzję. Po uchyleniu przez WSA w L. decyzji z dnia [..] grudnia 2007 r. i [..] sierpnia 2007 r., organ ponownie rozpatrzył sprawę i w dniu [..] czerwca 2009 r. wydał decyzję o umorzeniu w części należności z tytułu składek oraz odsetek za zwłokę za okres [..] r. na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy oraz o odmowie umorzenia należności z tytułu składek w łącznej kwocie [..] zł na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy. Następnie, na skutek wniosku skarżącego o ponowne rozpoznanie sprawy Prezes ZUS wydał w dniu [..] października 2009 r. decyzję utrzymującą w mocy decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu tej decyzji organ wskazał, iż zgodnie z art. 28 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, należności z tytułu składek mogą być umarzane w całości lub w części w przypadku ich całkowitej nieściągalności, przy czym całkowita nieściągalność należności zachodzi w przypadkach określonych w powyższym przepisie w ust. 3 pkt 1 - 6. Organ stwierdził, że w sprawie nie zachodzi żadna z okoliczności wskazanych w pkt 1, 2 i 4. Odnośnie zarzutu skarżącego, iż jego sprawa kwalifikuje się do rozpatrzenia w świetle art. 28 ust. 3 pkt 5 wskazanej powyżej ustawy, z uwagi na to, że Komornik Sądowy Rewiru [..] w Z. wydał postanowienie, w którym stwierdzono brak majątku, z którego można prowadzić egzekucję, oraz Naczelnik Urzędu Skarbowego w Z. postanowieniem umorzył postępowanie egzekucyjne wskutek nieściągalności należności, zdaniem organu nie stanowi to wystarczającej przesłanki, która skutkować powinna umorzeniem zaległości. Prezes Zakładu podkreślił, że obowiązkiem wierzyciela jest badać na bieżąco czy sytuacja finansowa dłużnika nie ulegnie zmianie. Prezes Zakładu podał, że zgodnie z art. 28 ust. 3a tejże ustawy, można umorzyć należności z tytułu składek pomimo braku stwierdzenia całkowitej nieściągalności, w przypadku gdy przemawia za tym ważny interes osoby zobowiązanej do ich płacenia, wyjaśniając, że zasady umarzania należności zostały określone w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne (Dz. U. Nr 141, poz. 1365). Zgodnie z § 3 ust. 1 cyt. rozporządzenia, przez ważny interes osoby zobowiązanej do opłacenia należności należy rozumieć sytuację, w której płatnik ze względu na sytuację rodzinną i stan majątkowy nie jest w stanie opłacić tych należności, ponieważ pociągnęłoby to zbyt ciężkie skutki dla zobowiązanego i jego rodziny, w szczególności w przypadku : 1/ gdy opłacenie składek pozbawiłoby zobowiązanego i jego rodzinę możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych; 2/ poniesienia strat materialnych w wyniku klęski żywiołowej lub innego nadzwyczajnego wydarzenia powodującego, że opłacenie należności z tytułu składek mogłoby pozbawić zobowiązanego możliwości dalszego prowadzenia działalności; 3/ przewlekłej choroby zobowiązanego lub konieczności sprawowania opieki nad przewlekle chorym członkiem rodziny, pozbawiającej zobowiązanego możliwości uzyskiwania dochodu umożliwiającego opłacenie należności. Ciężar wykazania istnienia tej sytuacji obciąża wnioskodawcę. Po przeprowadzonej przez Zakład analizie dokumentów zgromadzonych w sprawie organ stwierdził, iż skarżący we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy nie przedstawił żadnych nowych okoliczności dotyczących jego sytuacji finansowej czy zdrowotnej. Ze zgromadzonej dokumentacji wynika, iż A. D. jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku (od września 2003 r.), utrzymuje się dzięki pomocy rodziców, u których zamieszkuje i którzy pokrywają koszty wyżywienia oraz korzysta z pomocy rodziny oraz z pomocy społecznej, co wynika z pisma MOPR w L.. Ponadto dłużnik posiada zadłużenie w Banku PKO BP w wysokości [..] zł oraz w Banku PKO SA [..] zł. Zdaniem organu zadłużenie wnioskodawcy we wskazanych instytucjach zapewne wpływa na jego sytuację finansową, jednakże nie stanowi to zdaniem organu przesłanki umorzenia i nie przemawia za umorzeniem przedmiotowych należności. Sytuacja finansowa skarżącego jest trudna jednakże nie na tyle ciężka, aby mogła prowadzić do umorzenia przedmiotowego zadłużenia. Wnioskodawca wskazuje, iż od kilku lat [..], a ostatnio w styczniu 2007 r. doznał - wymagającego rehabilitacji i leczenia - urazu nogi, co podnosi w swoich wyjaśnieniach i co wynika z dołączonej dokumentacji medycznej oraz zaświadczeń lekarskich o niezdolności do pracy, nie oznacza, iż jego problemy zdrowotne pozbawiają go możliwości uzyskania dochodu pozwalającego opłacenie należności. Ze stanu faktycznego sprawy nie wynika, żeby skarżący sprawował bezpośrednią opiekę nad chorymi członkami rodziny, jak również stan jego zdrowia uniemożliwiał pozyskiwanie dochodów niezbędnych do spłaty należności. Nie przedstawiono również dokumentów świadczących, że zobowiązany poniósł straty materialne w wyniku klęski żywiołowej lub innego nadzwyczajnego zdarzenia. Organ stwierdził, iż ze stanu faktycznego sprawy również nie wynika, aby miały miejsce szczególne okoliczności, które mogłyby choć w części uzasadniać niewykonanie obowiązku odprowadzania składek. Ponadto organ podkreśla, iż decyzje podejmowane na podstawie art. 28 ust.3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne są tzw. decyzjami uznaniowymi. Prawo wyboru rozstrzygnięcia przysługuje w takiej sytuacji organowi. Może on, ale nie musi umorzyć należności, przy czym nawet stwierdzenie istnienia w sprawie przewidzianych przepisami przesłanek nie obliguje organu do zastosowania ulgi, jaką jest umorzenie należności. Organ po dokładnym przeanalizowaniu materiałów zgromadzonych w sprawie stwierdził, że przedmiotowa należność nie może być umorzona z uwagi na niespełnienie przesłanek określonych w art. 28 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
