Wyrok NSA z dnia 30 października 2009 r., sygn. I FSK 1292/08
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Krzysztof Stanik, Sędzia NSA Jan Zając, Sędzia NSA Małgorzata Fita (sprawozdawca), Protokolant Katarzyna Nowik, po rozpoznaniu w dniu 30 października 2009 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Z. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 27 marca 2008 r. sygn. akt I SA/Go 113/08 w sprawie ze skargi K.-G. P. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. na decyzje Dyrektora Izby Skarbowej w Z. z dnia 16 listopada 2007 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za marzec, kwiecień, maj, czerwiec, lipiec, sierpień, wrzesień, październik, listopad i grudzień 2005 r. 1) uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gorzowie Wielkopolskim do ponownego rozpoznania, 2) zasądza od K.-G. P. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w Z. kwotę 985 (dziewięćset osiemdziesiąt pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
I FSK 1292/08
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 27 marca 2008 r., sygn. akt I SA/Go 113/08, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim po rozpoznaniu sprawy ze skargi "K." sp. z o.o. z siedzibą w K. nad Odrą na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Z. z dnia 16 listopada 2007 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług za miesiące od marca do grudnia 2005 r., uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w Z. z dnia 24 sierpnia 2007 r., określił, że uchylone decyzje nie podlegają wykonaniu oraz zasądził od Dyrektora Izby Skarbowej w Z. na rzecz skarżącego kwotę 1456 zł. tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
W uzasadnieniu podał, że w dniu 27 kwietnia 2007 r. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w Z. wydał decyzję określającą wysokość kwoty podatku od towarów i usług do przeniesienia na następny miesiąc oraz kwoty dodatkowego zobowiązania w podatku od towarów i usług z powodu ustalenia, że skarżąca spółka dzierżawi nieruchomość na podstawie umowy zawartej z naruszeniem art. 210 §1 Kodeksu spółek handlowych. Mocą tej umowy M. W., W. W., A. Z. i D. Z. wydzierżawili K. sp. z o.o. położoną w K. działkę gruntu. Pełnomocnikiem spółki do jej zawarcia był D. Z., który podczas zgromadzenia wspólników "sam sobie" udzielił pełnomocnictwa do jej podpisania. Organ skarbowy uznał, że spółka nie posiadała ważnie skutecznie powołanego pełnomocnika do zawarcia umowy dzierżawy z tymi współwłaścicielami, którzy byli jednocześnie udziałowcami i członkami jej zarządu. Dlatego stwierdził, że przedmiotowa umowa dzierżawy jest nieważna w części dotyczącej tych osób, a wszystkie wydatki spółki na ich rzecz pozbawione były podstawy prawnej i stanowiły świadczenia nienależne, które udziałowcy uzyskiwali bezprawnie od spółki. W pozostałym zakresie tj. odnośnie wydatków z tytułu przedmiotowej umowy dzierżawy, ponoszonych na rzecz obu małżonek udziałowców, organ pierwszej instancji uznał, iż stanowią one koszty uzyskania przychodów spółki w rozumieniu art. 15 ust. 1 w podatku dochodowym od osób prawnych. W odwołaniu od tej decyzji pełnomocnik spółki wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i umorzenie postępowania wobec skarżącej spółki lub uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez organ pierwszej instancji. Decyzji zarzucił: niewłaściwe zastosowanie art. 210 KSH przez uznanie wadliwości uchwał i nieważności umowy z 24 sierpnia 2004r., błędne ustalenie stanu faktycznego stanowiące podstawę zastosowania art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego przez uznanie nieważności tej umowy przy pominięciu zastosowania art. 108 KC, naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art. 187 § 1 Ordynacji podatkowej poprzez bezpodstawne uznanie nieważności umowy i bezpodstawne pominięcie szeregu zastrzeżeń i wyjaśnień złożonych przez stronę, naruszenie art. 180 § 1 i art. 187 § 1 Ordynacji podatkowej poprzez pominięcie wniosku dowodowego strony o przesłuchanie świadków tj. M. W., W. W., A. Z. i D. Z. oraz pominięcie dokumentu w postaci odpisu z KRS, naruszenie zasady prawdy obiektywnej wyrażonej w art. 122 Ordynacji podatkowej oraz zasady prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych wyrażonej w art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej. Po rozpatrzeniu sprawy, Dyrektor Izby Skarbowej w Z. decyzją z dnia 20 lipca 2007 r. uchylił decyzję organu pierwszej instancji i przekazał mu sprawę do ponownego rozpatrzenia. Podstawą takiego rozstrzygnięcia brak odpowiedzi na wniosek strony o przeprowadzenie przez organ kontroli skarbowej dowodu z przesłuchania w/w świadków na okoliczność, że spółka faktycznie dzierżawiła na podstawie umowy z dnia 25 sierpnia 2004 r. działkę w K. Ponadto organ odwoławczy nie podzielił stanowiska Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej co do tego, że uchwała Zgromadzenia Wspólników z dnia 5 sierpnia 2004 r. jest nieważna, ponieważ D. Z. głosował na samego siebie, natomiast głos drugiego wspólnika nie wystarczał do uzyskania bezwzględnej większości głosów. Wskazał, że zgodnie z art. 245 KSH, uchwały zapadają bezwzględną większością głosów, jeżeli przepisy niniejszego działu lub umowa spółki nie stanowią inaczej. Zgodnie z art. 244 tej ustawy, wspólnik nie może ani osobiście, ani przez pełnomocnika, ani jako pełnomocnik innej osoby głosować przy powzięciu uchwał dotyczących jego odpowiedzialności wobec spółki z jakiegokolwiek tytułu, w tym udzielania absolutorium, zwolnienia z zobowiązania wobec spółki oraz sporu między nim a spółką. Przepis ten jako ograniczający uprawnienia wspólników należy wykładać ściśle. Wyłączenie prawa wspólnika od głosowania przy podejmowaniu uchwały zgromadzenia wspólników nie obejmuje zatem ustanowienia pełnomocnika spółki do zawierania umów ze wspólnikami - członkami zarządu. Jednakże pomimo tego, iż uchwała Zgromadzenia Wspólników kontrolowanej spółki dnia 5 sierpnia 2004 r. została ważnie podjęta, to zawarta po jej podjęciu umowa dzierżawy z dnia 25 sierpnia 2004 r. jest nieważna w części, w jakiej dotyczy D. Z. Podjęcie powyższej uchwały nie zmienia bowiem faktu, że D. Z. piastował jednoosobowo funkcję członka zarządu kontrolowanej spółki. Wobec powyższego, przy zawarciu umowy doszło do naruszenia art. 210 § 1 KSH, zgodnie z którym w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim, spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. W konsekwencji organ odwoławczy uznał, iż umowa dzierżawy z dnia 25 sierpnia 2004 r. jest zgodnie z art. 58 § 3 Kodeksu cywilnego nieważna w części, w jakiej dotyczy D. Z., który z jednej strony podpisał ją jako przedstawiciel spółki a z drugiej w imieniu własnym. W związku z tym Dyrektor Izby Skarbowej w Z. wskazał, że przy ponownym rozpatrzeniu sprawy należy dokonać prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług z tytułu umowy dzierżawy. Dokonując ponownego rozpatrzenia sprawy organ podatkowy pierwszej instancji rozpatrzył wniosek dowodowy strony. Postanowieniem z dnia 30 lipca 2007r. odmówił żądaniu strony o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadków: M. i W. W. oraz A. i D. Z. wskazując, że nie kwestionuje stanu faktycznego - dzierżawy działki, na której spółka prowadzi działalność gospodarczą, lecz sposób zawarcia umowy dzierżawy, a w szczególności fakt podpisania umowy przez członka zarządu jako pełnomocnika z jednej strony i współwłaściciela działki z drugiej strony. Następnie w dniu 24 sierpnia 2007 r. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej wydał decyzję, w której określił wysokość kwot podatku od towarów i usług do przeniesienia na następny miesiąc za okres od marca do grudnia 2005 r. i ustalił kwoty dodatkowego zobowiązania w podatku od towarów usług za te miesiące. W uzasadnieniu decyzji stwierdził, iż umowa dzierżawy jest nieważna w tej części, która dotyczy ona D. Z. Przy zawarciu umowy doszło bowiem do naruszenia art. 210 § 1 KSH, zgodnie z którym w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim, spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. Zgodnie z art. 58 § 3 KC umowa jest nieważna w części w jakiej dotyczy D. Z., który z jednej strony podpisał ją jako przedstawiciel spółki a z drugiej strony w imieniu własnym, co powoduje, że podpisał ją "sam ze sobą". W tym stanie rzeczy zastosowanie na art. 88 ust. 3a pkt 4 lit c) ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego - w części dotyczącej tych czynności. Z powyższych powodów organ uznał, że faktury wystawione przez D. Z. nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu podatku naliczonego. W odwołaniu od powyższej decyzji pełnomocnik spółki zarzucił błędne ustalenie stanu faktycznego stanowiące podstawę zastosowania art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego przez uznanie nieważności umowy z dnia 24 sierpnia 2004r. przy pominięciu zastosowania art. 108 KC, naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art. 187 § 1 Ordynacji podatkowej poprzez bezpodstawne uznanie nieważności umowy z dnia 24 sierpnia 2004r. oraz aneksu z dnia 29 sierpnia 2005r. oraz naruszenie zasady prawdy obiektywnej wyrażonej w art. 122 Ordynacji podatkowej. W związku z tym wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i umorzenie postępowania wobec spółki lub uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez organ pierwszej instancji. Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Dyrektor Izby Skarbowej w Z. wydał decyzję z dnia 16 listopada 2007 r., którą utrzymał w mocy decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w Z. z dnia 24 sierpnia 2007 r.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
