Wyrok NSA z dnia 18 października 2007 r., sygn. I OSK 1466/06

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Izabella Kulig- Maciszewska Sędziowie NSA Jerzy Krupiński (spr) Anna Lech Protokolant Magdalena Cieślak po rozpoznaniu w dniu 18 października 2007r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w R. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 26 kwietnia 2006 r. sygn. akt II SA/Rz 680/05 w sprawie ze skargi J. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w R. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie rozgraniczenia nieruchomości oddala skargę kasacyjną

Wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2006 r., sygn. akt II SA/Rz 680/05, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie uchylił zaskarżoną decyzję i utrzymaną nią w mocy decyzję organu pierwszej instancji, w sprawie ze skargi J. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w R. z dnia [...], nr [...], utrzymującą w mocy swoją poprzednią decyzję z dnia [...], nr [...], stwierdzającą - na wniosek E. B. - nieważność decyzji Burmistrza Miasta i Gminy S. M. z dnia [...], nr [...], w sprawie rozgraniczenia nieruchomości położonej w Z. i ustalenia przebiegu granicy pomiędzy działkami nr [...] i nr [...] a działką nr [...] . W punkcie drugim Sąd I instancji uchylił postanowienia Samorządowego Kolegium Odwoławczego w R. z dnia [...], nr [...] i z dnia [...], nr [...].

Wyrok wydany został w następujących okolicznościach sprawy.

Decyzją z dnia [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w R., działając na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 i art. 157 w związku z art. 104 K.p.a. stwierdziło - na wniosek E. B. - nieważność decyzji Burmistrza Miasta i Gminy S. M. z dnia [...] sierpnia 2004 r. w sprawie rozgraniczenia nieruchomości położonej w Z. i ustalenia przebiegu granicy pomiędzy działkami nr [...] i nr [...] a działką nr [...] przez punkty 1, 2, 3, w sposób przedstawiony na szkicu granicznym, będącym nieodłączną częścią protokołu granicznego z dnia [...] maja 2004 r., sporządzonego przez inż. J. J. W uzasadnieniu decyzji w szczególności wskazano, że z wnioskiem o stwierdzenie nieważności powołanej decyzji Burmistrza Miasta i Gminy S. M. wystąpił E. B., zarzucając, że została ona wydana z rażącym naruszeniem prawa oraz bez podstawy prawnej. Zdaniem wnioskodawcy decyzja ta nie mogła mieć mocy prawnej, gdyż została wydana w wyniku wznowienia postępowania, na podstawie postanowień pozbawionych podstawy prawnej. Kolegium Odwoławcze wskazało, że przy ustalaniu wystąpienia przesłanek z art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a. organ winien badać nie tylko samą treść decyzji oraz zachowanie przepisów procedury administracyjnej przy jej wydawaniu, lecz także ustalić czy weryfikowane rozstrzygnięcie nie narusza rażąco przepisów prawa materialnego, stanowiącego podstawę jego wydania. Analiza orzecznictwa sądowego w zakresie nieważności decyzji administracyjnych wskazuje, że przyczyną powstania wadliwości decyzji może być nie tylko naruszenie przepisów samego prawa materialno-prawnego, ale także naruszenie istotnych przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, regulujących m. in. dopuszczalność dysponowania postępowaniem i prawami przez strony postępowania. Organ I instancji wydał w toku prowadzonego postępowania dwa postanowienia (z dnia 19 marca 2004 r. i z dnia 6 października 2003 r.) o uzupełnieniu z urzędu postępowania administracyjnego poprzez dopisanie osób (instytucji) do toczącego się postępowania. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w R. stwierdziło nieważność tych postanowień z powodu wydania ich bez podstawy prawnej - przepisy K.p.a. nie przewidują możliwości uzupełnienia z urzędu postępowania, zwłaszcza przez dopisanie osób lub instytucji do toczącego się postępowania. Strony, które zostały dopisane w drodze postanowień do toczącego się postępowania, nie brały w nim udziału, a tym samym nie miały zapewnionego czynnego udziału w każdym stadium postępowania, który gwarantuje im zasada ogólna postępowania, wyrażona w art. 10 § 1 K.p.a. W świetle art. 28 K.p.a. strona postępowania musi być przez organ administracji wezwana do udziału w postępowaniu wszczętym z urzędu, a nie jak to uczynił organ, dopisana do postępowania na podstawie wydanego postanowienia. Wobec powyższego zdaniem Kolegium - decyzja organu I instancji została skierowana do osób, które nie brały udziału w postępowaniu, a zatem została wydana z rażącym naruszeniem prawa. Rażące naruszenie prawa oznacza wadliwość decyzji, skutkiem naruszenia norm prawnych regulujących działania administracji publicznej w indywidualnych sprawach, w szczególności przepisów prawa procesowego oraz materialnego. W tej sytuacji organ I instancji winien jeszcze raz przeprowadzić prawidłowo postępowanie i po jego zakończeniu wydać decyzję.