Wyrok NSA z dnia 28 stycznia 2003 r., sygn. I SA/Łd 731/01
1. Jeżeli spółka z ograniczoną odpowiedzialnością poniosła wydatki związane z dokonywaniem świadczeń na rzecz udziałowca niebędącego jego pracownikiem, to dopiero stwierdzenie, że świadczenia te miały charakter jednostronny, upoważnia do niezaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /Dz.U. 1993 nr 106 poz. 482 ze zm., w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 1999 r./.
2. To, że świadczenie jest nienależne, nie oznacza, że jest ono świadczeniem jednostronnym w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /Dz.U. 1993 nr 106 poz. 482 ze zm./.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Przedsiębiorstwa Zagranicznego "I." spółki z o.o. na decyzję Izby Skarbowej w (...) z dnia 11 kwietnia 2001 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych za 1999 r. i na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 i 3 oraz art. 55 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ uchylił zaskarżoną decyzję, a także zasądził od Izby Skarbowej na rzecz skarżącej Spółki sześćset osiemdziesiąt osiem złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
UZASADNIENIE
Zaskarżoną decyzją z dnia 11 kwietnia 2001 r. Izba Skarbowa w (...), po rozpatrzeniu odwołania Przedsiębiorstwa Zagranicznego "I." spółka z o.o. w S., utrzymała w mocy decyzję inspektora kontroli skarbowej z dnia 19 stycznia 2001 r., określającą wysokość zobowiązania w podatku dochodowym od osób prawnych za 1999 r. i wysokość zaległości z tego tytułu wraz z odsetkami za zwłokę. W uzasadnieniu decyzji ostatecznej podano, że w dniu 1 lutego 1996 r. Spółka /której udziałowcami byli wtedy Andreas O. i Andrianus D./ reprezentowana przez Andreasa O. zawarła umowę o pracę z Andreasem O. Umowę o pracę podpisał Andrianus D., będący wtedy drugim udziałowcem Spółki /podpis nieczytelny/. W umowie zostały powierzone Andreasowi O. obowiązki dyrektora przedsiębiorstwa. Umową z dnia 12 lipca 1996 r. Andrianus D. dokonał sprzedaży swoich udziałów drugiemu wspólnikowi - Andreasowi O. Z protokołów posiedzeń zgromadzenia wspólników nie wynika, że zostało udzielone jakiekolwiek pełnomocnictwo, natomiast Andreas O., jako jednoosobowy zarząd Spółki, udzielił prokury swojej żonie Ilonie O.; prokura została wpisana do rejestru handlowego postanowieniem sądu z dnia 19 sierpnia 1996 r. Do umowy o pracę z dnia 1 lutego 1996 r. zostały sporządzone aneksy podpisane przez Ilonę O. Przepis art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /Dz.U. 1993 nr 106 poz. 482 ze zm., w brzmieniu obowiązującym w 1999 r./ stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z dokonywaniem jednostronnych świadczeń ponoszonych na rzecz udziałowców niebędących pracownikami w rozumieniu odrębnych przepisów. Wobec tego wydatki na rzecz udziałowca spółki z ograniczoną odpowiedzialnością stanowią dla niej koszt uzyskania przychodów tylko wtedy, gdy zostały poniesione z tytułu umowy o pracę. Spółka może zaliczyć do kosztów wydatki z tytułu umowy o pracę pod warunkiem, że umowa ta jest ważna. Istotny jest przy tym sposób reprezentowania spółki. Stosownie do art. 203 Kodeksu handlowego w umowach pomiędzy spółką a członkami zarządu tudzież w sporach z nimi reprezentuje spółkę rada nadzorcza lub pełnomocnicy powołani uchwałą wspólników. W rozpatrywanej sprawie umowa o pracę z dnia 1 lutego 1996 r. nie została nawiązana przez radę nadzorczą ani umowy tej w imieniu Spółki nie zawierał pełnomocnik. Jest to umowa zawarta z "samym sobą", ponieważ jej stronami jest ta sama osoba. Na ocenę tę nie ma wpływu podpisanie umowy przez ówczesnego drugiego wspólnika. Nie można również przyjąć, że umowę zawarł prawidłowo umocowany prokurent, gdyż została ona zawarta bez jego udziału. Natomiast aneksy do umowy /z 5 maja 1997 r., 1 kwietnia 1998 r. i 1 kwietnia 1999 r./, podpisane przez Ilonę O., zmieniały jedynie wysokość wynagrodzenia Andreasa O. Ponadto Andreas O., działając jako jednoosobowy zarząd, udzielił prokury swojej żonie. Uwzględniając powyższe, organ odwoławczy uznał, że umowa o pracę nie spełnia warunków przewidzianych w art. 203 Kh, jest więc dotknięta wadą nieważności i nie wywołuje skutków prawnych. W konsekwencji tego wypłacone w ramach tej umowy wynagrodzenia i składki na ubezpieczenie społeczne nie są wynagrodzeniami ze stosunku pracy, lecz stanowią wydatki na rzecz udziałowca niebędącego pracownikiem, które - zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 38 powołanej ustawy - nie są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
