Ujawnianie i zwalczanie szarej strefy

Zjawisko szarej strefy występujące w gospodarce polskiej w znacznej skali jest niekorzystne dla jej rozwoju. Uchylanie się od opodatkowania przynosi wiele wymiernych, niekorzystnych skutków zarówno dla budżetu państwa, jednostek samorządu terytorialnego, jak i dla innych uczestników obrotu gospodarczego. W opracowaniach nt. szarej strefy podkreśla się, że najwięcej dochodów ukrywają małe podmioty gospodarcze, prowadzące księgowość w formie uproszczonej oraz nieobjęte sprawozdawczością statystyczną. Dochody te uzyskiwane są poprzez zaniżanie faktycznych przychodów, zawyżanie kosztów, a w efekcie zaniżanie podstawy opodatkowania, zatrudnianie pracowników lub ukrywanie faktycznych rozmiarów importu poprzez przedstawianie fałszywych faktur, czy też korupcję pracowników administracji. Ponadto są to podmioty w ogóle niezarejestrowane, prowadzące działalność gospodarczą (handlową, rzemieślniczą, usługi mieszkaniowe, korepetycje itp.). Zdaniem specjalistów, ok. 20% strat budżetowych wynika z działalności podmiotów niezarejestrowanych, zaś aż 80% z nieewidencjonowanej działalności podmiotów legalnie działających. Dlatego też konieczne jest podejmowanie działań ograniczających zakres właśnie w tej drugiej grupie podatników. Ważne jest, aby obejmować skuteczną kontrolą podatników świadomie uchylających się od płacenia podatków, uciekających od odpowiedzialności majątkowej poprzez likwidację działalności i ukrywanie majątku. Doświadczenie wskazuje, iż należy brać pod uwagę również podatników, którzy korzystają ze zryczałtowanych form opodatkowania i wykazują stosunkowo niewielkie przychody. Świadczą o tym chociażby wyniki kontroli koordynowanej usług pogrzebowych, w wyniku której ustalono, że podmioty nie zadeklarowały do opodatkowania ok. 40% swoich obrotów.