Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych z komentarzem - 2008

Stan prawny na dzień 1 kwietnia 2008 r.

Dział I. Zagadnienia ogólne [art. 1-5]

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych określa zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, ustalania i rozliczania składek na te ubezpieczenia oraz obowiązki płatników składek i zadania ZUS.

I.1. Ogólne zasady podlegania ubezpieczeniom

I.1.1. Definicje

Aby prawidłowo stosować przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, należy zwrócić uwagę na znaczenie pojęć zdefiniowanych w ustawie:

l Ubezpieczony - osoba fizyczna, która ma tytuł do ubezpieczeń określony w ustawie.

Podstawą do przystąpienia do ubezpieczeń społecznych obowiązkowych i dobrowolnych jest określony w ustawie tytuł (np. zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, pobieranie zasiłku dla bezrobotnych itd.). Za osobę, która nie ma tytułu do ubezpieczenia określonego w ustawie systemowej, nie można opłacać składek do ZUS.

l Płatnik - podmiot zobowiązany do zgłoszenia ubezpieczonego do ubezpieczeń oraz do rozliczania i opłacania składek.

Płatnikiem składek może być zarówno osoba fizyczna, jak i jednostka organizacyjna mająca lub niemająca osobowości prawnej. Osoba ubezpieczona może być równocześnie płatnikiem składek na własne ubezpieczenia społeczne (np. osoba prowadząca pozarolniczą działalność).

l Konto ubezpieczonego - kartoteka, która zawiera przede wszystkim dane identyfikacyjne ubezpieczonego, ewidencję składek wpłaconych na jego ubezpieczenia i inne dane dotyczące przebiegu jego ubezpieczenia, np. informacje o pobieranych świadczeniach z ubezpieczeń społecznych.

l Konto płatnika - konto, na którym prowadzone są rozliczenia z tytułu składek.

l Przychód - przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, który jest podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia m.in. takich ubezpieczonych, jak pracownicy, zleceniobiorcy.

Od 1 stycznia 1999 r. do celów naliczania składek na ubezpieczenia społeczne ważna jest data wypłaty przychodu, a nie okres, za który ten przychód przysługuje. Oznacza to, że np. przychód z umowy o pracę podlega składkom w tym miesiącu, w którym został wypłacony bądź postawiony do dyspozycji pracownika, bez względu na to, za jaki okres został wypłacony.