Postanowienie NSA z dnia 18 grudnia 2025 r., sygn. II GZ 828/25
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Korycińska po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2025 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia G. W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 października 2025 r., sygn. akt V SA/Wa 1286/25 w zakresie oddalenia wniosku o wyłączenie asesora od orzekania w sprawie ze skargi G. W. na pismo Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 12 marca 2025 r., nr OPL/2024/171213 w przedmiocie opłaty za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC postanawia: oddalić zażalenie.
Uzasadnienie
I
Postanowieniem z 30 października 2025 r., sygn. akt V SA/Wa 1286/25, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił wniosek G. W. (dalej jako "skarżący") o wyłączenie asesora WSA Pawła Gorajewskiego od orzekania w sprawie ze skargi skarżącego na pismo Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z 12 marca 2025 r., nr OPL/2024/171213 w przedmiocie opłaty za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC.
Sąd I instancji orzekał w następującym stanie sprawy:
Postanowieniem z 17 października 2025 r., sygn. V SA/Wa 1286/25, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił skargę skarżącego i zwrócił mu uiszczony wpis sądowy od skargi.
Pismem z 24 października 2025 r. zatytułowanym "Wniosek o wyłączenie asesora i unieważnienie postępowania" skarżący wniósł o wyłączenie od orzekania w przedmiotowej sprawie asesora WSA Pawła Gorajewskiego. Jako podstawę prawną wniosku podał art. 18 § 1 oraz art. 19 i 20 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r., poz. 935 ze zm., dalej jako "ppsa").
W uzasadnieniu wniosku skarżący podniósł kwestię udziału w procesie nominacyjnym asesora organu niezgodnego z Konstytucją, tj. Krajowej Rady Sądownictwa, co w jego ocenie świadczy o braku niezależności i bezstronności.
Dnia 29 października 2025 r. asesor WSA Paweł Gorajewski złożył oświadczenie, że nie istnieje żadna okoliczność, która mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w sprawie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, oddalając wniosek, wskazał, że okoliczności, które przywołuje skarżący we wniosku, a więc okoliczności związane z procedurą powołania na stanowisko asesora, nie stanowią przesłanek wyłączenia sędziego, ujętych w podanych jako podstawa prawna wniosku art. 18 i art. 19 ppsa.
Sąd I instancji wskazał, że z uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 kwietnia 2023 r., sygn. I FPS 3/22, mającej moc zasady prawnej, wynika że podstawą wniosku o wyłączenie sędziego (asesora sądowego) składanego w trybie art. 19 ppsa nie mogą być okoliczności towarzyszące jego powołaniu na stanowisko sędziego czy asesora sądowego. Konieczne jest podanie innej przyczyny, która "mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie". W ocenie WSA, skarżący nie uprawdopodobnił istnienia jakichkolwiek okoliczności mogących wzbudzić wątpliwość co do bezstronności asesora, a z treści oświadczenia złożonego przez asesora, którego prawdziwość nie budzi wątpliwości Sądu I instancji, wynika, że nie zachodzą żadne okoliczności czy to określone w art. 18 czy też w art. 19 ppsa, które dawałyby podstawy do wyłączenia go od orzekania w niniejszej sprawie.
W zażaleniu na postanowienie skarżący wniósł, na podstawie art. 194 § 1 ppsa w zw. z art. 22 § 1 i § 2, art. 18-20 ppsa, art. 5a ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r. poz. 1267, dalej jako "pusa"), art. 45 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2 (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm., dalej jako "EKPC") i art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (tekst jedn. Dz. U. UE. C. z 2016 r. Nr 202, str. 389, dalej jako "KPP UE"):
1. o uchylenie postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 30 października 2025 r., którym oddalono wniosek skarżącego z 24 października 2025 r. o wyłączenie asesora WSA Pawła Gorajewskiego od orzekania w tej sprawie;
2. o przekazanie sprawy w zakresie wniosku skarżącego do ponownego rozpoznania przez Sąd w należytym składzie, z wyłączeniem asesora WSA Pawła Gorajewskiego do czasu prawomocnego zakończenia testu niezawisłości;
3. o stwierdzenie, że wniosek skarżącego z 24 października 2025 r. (dotyczący braku bezstronności i niezależności asesora Pawła Gorajewskiego z powodu okoliczności jego powołania przez obecną KRS i Prezydenta RP) należy traktować jako wniosek o przeprowadzenie testu niezawisłości i bezstronności w rozumieniu art. 5a pusa;
4. o niezwłoczne przeprowadzenie przez WSA w Warszawie testu niezawisłości, bezstronności oraz spełnienia wymogu "sądu ustanowionego ustawą" wobec asesora WSA Pawła Gorajewskiego, zanim zostanie on dopuszczony do orzekania w sprawie skarżącego, w świetle art. 5a pusa; orzecznictwa trybunałów międzynarodowych, Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych;
5. o zabezpieczenie prawa skarżącego do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP i art. 6 EKPC) i prawa majątkowego (sprawa dotyczy przymusowego żądania od skarżącego kwoty 4240 zł przez UFG) poprzez wstrzymanie udziału asesora Pawła Gorajewskiego w dalszym orzekaniu w sprawie V SA/Wa 1286/25 do czasu prawomocnego rozpoznania niniejszego zażalenia oraz zakończenia testu niezawisłości;
6. o doręczenie skarżącemu odpisu rozstrzygnięcia w przedmiocie testu niezawisłości wraz z pełnym uzasadnieniem.
II
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
Naczelny Sąd Administracyjny w pierwszej kolejności wskazuje, że nie jest władny odnieść się do wniosków zawartych w pkt. 4-6 petitum zażalenia, jako skierowanych do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.
Wobec powyższego, odnosząc się do przedmiotowego zażalenia w zakresie pkt. 1-3 petitum, jako odnoszących się do zainicjowanego wnioskiem skarżącego postępowania w przedmiocie wyłączenia asesora, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Przepisy ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi dotyczące wyłączenia sędziego (art. 18-24 ppsa) przewidują wyłączenie sędziego od rozpoznania sprawy z mocy samej ustawy (art. 18 ppsa) oraz wyłączenie przez sąd - na żądanie sędziego lub na wniosek strony (art. 19 ppsa). Na mocy art. 193 ppsa przepisy te mają odpowiednie zastosowanie w postępowaniu przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.
Instytucja wyłączenia sędziego, zarówno z mocy prawa, jak i na żądanie sędziego bądź na wniosek strony, jest istotną gwarancją procesową, która ma zapewnić rozpoznanie sprawy przez sąd w takim składzie orzekającym, którego sędziowie nie pozostają w relacjach osobistych ze stronami oraz nie mieli określonych wcześniej związków z rozpoznawaną sprawą. Ratio legis przepisów o wyłączeniu sędziego we wszystkich procedurach sądowych sprowadza się do eliminowania przyczyn, które mogą skutkować wątpliwościami co do bezstronności i obiektywizmu sędziego w rozpoznaniu określonej sprawy (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 października 2018 r., sygn. akt I OZ 1022/18).
Artykuł 19 ppsa stanowi, że wyłączenie sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony może nastąpić wtedy, gdy istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie.
Powołany przepis zawiera więc wyrażenia nieostre, wieloznaczne, mogące obejmować wiele różnorodnych stanów faktycznych. W związku z tym w sprawach, w których podstawą wyłączenia jest art. 19 ppsa, do sądu należy nie tylko zbadanie, czy występują przyczyny (podstawy) wyłączenia, ale także czy z punktu widzenia doświadczenia życiowego przytoczone okoliczności mogą budzić wątpliwości co do bezstronności sędziego i uzasadniać jego wyłączenie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 września 1994 r., sygn. akt I PO 10/94, OSNP 1995/4, poz. 56).
Skarżący, zarówno we wniosku, jak i zażaleniu, wiązał uzasadnienie wyłączenia asesora z okolicznościami towarzyszącymi jego powołaniu. Zgodnie z powołaną przez Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia uchwałą Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 kwietnia 2023 r., sygn. I FPS 3/22, zakres przedmiotowy normy wynikającej z art. 19 ppsa nie obejmuje badania spełnienia przez sędziego sądu administracyjnego wymogów niezawisłości i bezstronności z uwzględnieniem okoliczności towarzyszących jego powołaniu i jego postępowaniu po powołaniu, o których mowa w art. 5a pusa.
W przedmiotowej sprawie skarżący w swojej argumentacji odwoływał się do okoliczności związanych z powołaniem asesora, a zatem zachowując formę żądania określonego w art. 19 ppsa (wyłączenia na wniosek strony), uzasadnienie tego środka oparł na argumentach, które mogą być oceniane tylko w kontekście instytucji określonej w art. 5a pusa. Zabieg taki nie może jednak odnieść skutku oczekiwanego przez skarżącego, a to wobec akcentowania w przywołanej uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego różnicy wymienionych środków prawnych. Z tego też względu, wbrew poglądowi skarżącego (vide pkt. 3 petitum zażalenia, także str. 3 zażalenia), Sąd I instancji zasadnie nie uznał wniosku skarżącego jako wniosku o przeprowadzenie testu niezawisłości i bezstronności w rozumieniu art. 5a pusa.
Wobec powyższego Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że argumenty prezentowane w uzasadnieniu zażalenia nie podważają zgodności z prawem zaskarżonego postanowienia. Nie wskazują na okoliczności, które w rozumieniu art. 19 ppsa mogłyby być uznane za przesłanki wyłączenia sędziego. W tym tez kontekście istotne jest, że to wnioskodawca – jak wymaga tego art. 20 § 1 ppsa – powinien uprawdopodobnić przyczynę wyłączenia. Takie zaś okoliczności – w tym w relacji do oświadczenia sędziego oraz przedmiotu postępowania – nie wynikają, ani z wniosku o jego wyłączenie, ani też z uzasadnienia zażalenia. Z okoliczności sprawy nie wynika również, aby w sprawie zaistniały przesłanki do wyłączenia asesora z mocy ustawy (art. 18 ppsa). Rozstrzygnięcie Sądu I instancji należy zatem uznać za prawidłowe.
Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 ppsa orzekł jak w sentencji postanowienia.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
