Postanowienie NSA z dnia 18 grudnia 2025 r., sygn. I GSK 1694/25
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Henryk Wach po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2025 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi G. R. o wznowienie postępowania zakończonego postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 listopada 2025 r., sygn. akt I GSK 1025/25 w sprawie ze skargi kasacyjnej G. R. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 3 czerwca 2025 r. sygn. akt III SA/Po 218/25 w sprawie ze skargi G. R. na orzeczenie Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia [...] marca 2025 r. nr [...] w przedmiocie negatywnej oceny projektu postanawia: 1. odrzucić skargę o wznowienie postępowania sądowego; 2. zwrócić G. R. ze środków budżetowych Naczelnego Sądu Administracyjnego 200 (dwieście) złotych z tytułu uiszczenia wpisu od skargi o wznowienie postępowania.
Uzasadnienie
Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z 5 listopada 2025 r., I GSK 1025/25 odmówił G. R. przywrócenia terminu do wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 3 czerwca 2025 r., III SA/Po 218/25 w sprawie ze skargi G. R. na orzeczenie Zarządu Województwa Wielkopolskiego z [...] marca 2025 r. nr [...] w przedmiocie negatywnej oceny projektu.
Pismem z 2 grudnia 2025 r. G. R. reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika złożyła skargę o wznowienie postępowania sądowego opartą o dwie przesłanki nieważności, o których mowa w art. 271 pkt 1 i 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U.2024.935 ze zm., dalej: p.p.s.a.) w tym:
- art. 271 pkt 2 p.p.s.a. ponieważ WSA w Poznaniu naruszył art. 74a § 1a p.p.s.a., z powodu umieszczenia wyroku tego Sądu z 3 czerwca 2025 r., III SA/Po 218/25 na platformie ePUAP, bezpodstawnie przyjmując, że w sprawie może dojść do doręczenia ww. wyroku za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej skarżąca została wprowadzona w błąd odnośnie daty doręczenia wyżej wymienionego orzeczenia, zaś NSA z naruszeniem art. 86 § 1, art. 87 § 1, 2 i 4 p.p.s.a. nie uwzględnił tej okoliczności i nie przywrócił terminu do wniesienia skargi kasacyjnej, przez które to postępowania strona została pozbawiona możliwości działania;
- art. 271 pkt 1 p.p.s.a. z powodu wydania postanowienia przez osoby nieuprawnione: Bogdan Fischer tj. na wniosek KRS z 26 maja 2021 r., ukształtowanej w trybie przepisów ustawy z 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2018.3).
Mając na uwadze powyższe strona wniosła o wznowienie postępowania w tej sprawie w sprawie zakończonej prawomocnym postanowieniem NSA z 5 listopada 2025 r., I GSK 1025/25, wyłączenia od rozpoznania sprawy nieprawidłowo powołanego na urząd sędziego Bogdana Fischera oraz uchylenie zaskarżonego postanowienia i przywrócenia skarżącej terminu do wniesienia skargi kasacyjnej. Względnie skarżąca wniosła o uznanie, iż na skutek bezprawności działania WSA w Poznaniu skarga kasacyjna została wniesiona w terminie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga o wznowienie postępowania podlega odrzuceniu jako niedopuszczalna.
Zgodnie z art. 270 p.p.s.a., w przypadkach przewidzianych w dziale VII można żądać wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym orzeczeniem. Postępowanie w przedmiocie wznowienia postępowania ma charakter nadzwyczajny, gdyż może doprowadzić do wzruszenia prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego. Nadzwyczajny charakter instytucji wznowienia postępowania nakazuje interpretować przyczyny wznowienia postępowania w sposób ścisły.
Po wniesieniu skargi o wznowienie postępowania obowiązkiem Sądu jest dokonanie jej kontroli z punktu widzenia zachowania warunków formalnych określonych w art. 279 p.p.s.a. Chodzi zatem o oznaczenie zaskarżonego orzeczenia, wskazanie jednej z podstaw wznowienia wymienionych w art. 271 – 273 p.p.s.a., uzasadnienie podstawy wznowienia, a także okoliczności stwierdzające zachowanie terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania. Obowiązkiem Sądu jest też zbadanie, czy skarga jest wzniesiona w terminie i czy opiera się na ustawowej podstawie wznowienia. W braku jednego z tych wymagań sąd skargę odrzuci, w przeciwnym razie wyznaczy rozprawę.
Sąd administracyjny zobowiązany jest odrzucić skargę o wznowienie postępowania, która nie opiera się na jednej z podstaw wznowienia opisanych w przepisach działu VII p.p.s.a.
W sprawie jako podstawę wznowienia postępowania sądowoadministracyjnego skarżąca wskazała dwie przesłanki. Odnosząc się do niech wedle kolejności wskazanej w skardze o wznowienie postępowania podkreślenia wymaga, że nie zasługują one na uwzględnienie.
W ramach pierwszej podstawy wznowieniowej skarżąca wskazuje, że WSA w Poznaniu naruszył art. 74a § 1a p.p.s.a., z powodu umieszczenia wyroku tego Sądu z 3 czerwca 2025 r., III SA/Po 218/25 na platformie ePUAP, bezpodstawnie przyjmując, że w sprawie może dojść do doręczenia wyżej wymienionego wyroku za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej skarżąca została wprowadzona w błąd odnośnie daty doręczenia wyżej wymienionego orzeczenia. Twierdzenie to jest nieuprawnione.
Otóż jak bezspornie wynika z akt sprawy, pełnomocnik skarżącej G. pismem z 4 czerwca 2025 r. wniósł – w trybie elektronicznym (k. 126 akt sądowych) – o dostęp do akt w systemie passa. Dokument ten został podpisany podpisem elektronicznym. Okoliczność ta ma zaś bezpośredni wpływ na dalszy sposób komunikacji Sądu ze skarżącą G., determinuje ten sposób.
Stosownie bowiem do art. 74a § 1 pkt 1 p.p.s.a. jeżeli strona wniosła pismo w formie dokumentu elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą sądu lub organu, za pośrednictwem którego składane jest pismo, doręczenie pism przez sąd następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Jest to jedna z trzech sytuacji przewidzianych w art. 74a § 1 cytowanej ustawy, w której sąd zobligowany jest do dokonywania doręczeń drogą elektroniczną. W doktrynie i orzecznictwie wskazuje się przy tym, że w omawianym przypadku, w odróżnieniu od dwóch pozostałych (przewidzianych w art. 74a § 1 pkt 2 i 3 p.p.s.a.), zachodzi dorozumiana zgoda strony na stosowanie takiej, a nie tradycyjnej (za pośrednictwem operatora pocztowego), formy doręczania pism w postępowaniu sądowym. W pozostałych przypadkach zgoda taka powinna zostać natomiast wyrażona przez stronę w sposób wyraźny (por. postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego: z 28 września 2022 r., sygn. akt III OZ 556/22; z 19 lipca 2023 r., sygn. akt I FSK 151/23, a także: H. Knysiak-Sudyka (w:) Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, wyd. VI, red. T. Woś, Warszawa 2016, art. 74a). Po spełnieniu przez stronę opisanych warunków, sąd jest zobligowany do zastosowania zasad doręczenia określonych w art. 74a § 3 — § 8 p.p.s.a.
Okoliczności zwalniającej Sąd z tego obowiązku nie stanowi przy tym brak wskazania przez stronę w piśmie wnoszonym za pomocą środków komunikacji elektronicznej adresu elektronicznego. Wprawdzie w myśl art. 46 § 2a p.p.s.a. w opisanym przypadku pismo powinno taki adres zawierać, jednakże gdy go nie zawiera, to stosownie do art. 46 § 2d cytowanej ustawy sąd przyjmuje, że właściwym jest adres elektroniczny, z którego nadano pismo wniesione w formie dokumentu elektronicznego.
Wskazać również należy, że strona może w każdym czasie zrezygnować z doręczeń pism sądowych drogą elektroniczną. Zgodnie bowiem z art. 74a § 2 p.p.s.a. jeżeli strona zrezygnuje z doręczania pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej, sąd doręcza pismo w sposób określony dla pisma w formie innej niż forma dokumentu elektronicznego. Oświadczenie o rezygnacji z doręczania pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej składa się w formie dokumentu elektronicznego. Nie może ono zatem mieć charakteru dorozumianego (np. przez składanie kolejnych pism do sądu w formie innej niż za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej (tak NSA w postanowieniu z 6 czerwca 2025 r., I FZ 39/250).
Przenosząc powyższe uwagi na grunt rozpoznawanej sprawy, Naczelny Sąd Administracyjny zauważa, że skarżąca G. wniosła pismo procesowe z 4 czerwca 2025 r. drogą elektroniczną. Wnosząc pismo procesowe w opisanej formie, skarżąca nie złożyła ponadto oświadczenia, że rezygnuje z doręczeń pism sądowych za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Oświadczenie takie nie zostało również złożone w dalszym toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji czy Naczelnym Sądem Administracyjnym. WSA następnie doręczał skarżącej pisma w sprawie w formie elektronicznej (art. 74a § 1 pkt 1 p.p.s.a.) na adres e-PUAP ujawniony w korespondencji elektronicznej. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, zważywszy na treść art. 74a § 1 pkt 1 oraz § 2 p.p.s.a., doręczenie to należy uznać za prawidłowe. Jak już wcześniej zauważono, w przypadku spełnienia któregokolwiek z warunków określonych w art. 74a § 1 p.p.s.a. Sąd zobligowany jest do dokonywania doręczeń wszelkich pism procesowych za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. W konsekwencji również doręczenie uzasadnienia wyroku WSA w Poznaniu z 3 czerwca 2025 r., III SA/Po 218/25 nastąpiło w trybie elektronicznym. W rezultacie nie można uznać, że skarżąca G. została wprowadzona w błąd odnośnie daty doręczenia tego orzeczenia. Co za tym idzie wskazana jako pierwsza przesłanka wznowienia postępowania jawi się jako nieuprawniona.
Odnosząc się do drugiej podstawy wznowienia z art. 271 pkt 1 p.p.s.a., z którego treści wynika, że można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności postępowania, jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona albo jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy, a strona przed uprawomocnieniem się orzeczenia nie mogła domagać się wyłączenia.
W ocenie skarżącej G. sędzia Bogdan Fischer nie posiada legitymacji formalnej do orzekania na stanowisku sędziego NSA wobec nieprawidłowego trybu powołania na urząd sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2018.3). Skarżący wobec tego stwierdził, że Sędzia jest osobą nieuprawnioną w rozumieniu art. 271 pkt 1 p.p.s.a.
Należy zauważyć, że uczestnictwo w składzie sądu osoby nieuprawnionej oznacza przykładowo: uczestnictwo osoby niepełniącej funkcji sędziego, uczestnictwo w składzie orzekającym sędziego z innego sądu, poza przypadkami przewidzianymi ustawowo. Osobą nieuprawnioną jest w szczególności osoba, która zgodnie z przepisami ustawy nie ma uprawnień do orzekania w danym sądzie administracyjnym. Uprawnienia do orzekania w składach konkretnego sądu administracyjnego wynikają z faktu otrzymania nominacji na określone stanowisko we wskazanym sądzie administracyjnym lub delegacji do orzekania w określonym sądzie (por. postanowienia NSA: z 19 października 2007 r., I OSK 1543/07, LEX nr 360311, i z 26 września 2014 r., I OSK 636/14, LEX nr 1529059).
Mając na uwadze regulacje ustrojowe sądownictwa administracyjnego, osobą nieuprawnioną jest osoba niebędąca sędzią, a więc ten, kto nie posiada kwalifikacji sędziowskich i nie został powołany na stanowisko sędziego sądu administracyjnego zgodnie z przepisami ustawy z 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U.2019.2167) lub ten, kto wprawdzie posiada kwalifikacje sędziowskie, jednak nie został powołany na stanowisko sędziego, a także osoba, która zgodnie z ustawą nie ma uprawnień do orzekania w danym sądzie administracyjnym. Uprawnienia do orzekania w składach danego sądu administracyjnego wynikają z faktu otrzymania nominacji na określone stanowisko we wskazanym sądzie administracyjnym lub delegacji do orzekania w określonym sądzie. Przez akt powołania osoba staje się sędzią, czyli jest uprawniona do orzekania. Akt powołania jest aktem kształtującym status sędziego – osoba powołana przez Prezydenta RP jest uprawniona do orzekania w określonym sądzie.
Zgodnie z art. 179 Konstytucji RP, sędziowie są powoływani przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na czas nieoznaczony. Tę normę konstytucyjną w sądownictwie administracyjnym realizuje art. 5 ust. 1 p.u.s.a., z którego wynika, że sędziów sądów administracyjnych do pełnienia urzędu na stanowisku sędziowskim powołuje Prezydent, na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa. Akt powołania sędziego stanowi konstytucyjną i ustawową kompetencję Prezydenta, która nie wymaga kontrasygnaty Prezesa Rady Ministrów (art. 144 ust. 3 pkt 17 Konstytucji RP).
Pozycja ustrojowa Prezydenta RP została określona w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Konstytucja zalicza wprawdzie Prezydenta do organów władzy wykonawczej (art. 10 ust. 2 Konstytucji RP), ale nie oznacza to, że należy on do organów administracji publicznej. W zakresie, w jakim Prezydent RP działa jako głowa Państwa Polskiego, symbolizując majestat Państwa, jego suwerenność, wykracza poza sferę działalności administracyjnej. Kompetencja Prezydenta RP określona w art. 179 Konstytucji traktowana jest jako uprawnienie osobiste (prerogatywa) Prezydenta, a zarazem sfera jego wyłącznej gestii i odpowiedzialności (vide: wyrok TK z 5 czerwca 2012 r., sygn. akt K 18/09, OTK-A 2012/6/63; postanowienia NSA z 17 października 2012 r.: sygn. akt I OSK 1876/12, I OSK 1877/12, I OSK 1889/12).
Powoływanie sędziów przez Prezydenta RP nie jest uprawnieniem z zakresu administracji publicznej lecz stosowaniem norm konstytucyjnych. Jest to rozstrzygnięcie dyskrecjonalne Prezydenta PR, mieszczące się w zakresie jego osobistej prerogatywy. Spełnienie przez kandydata wymogów określonych w przepisach prawa nie oznacza uprawnienia do powołania przez Prezydenta RP na stanowisko sędziego.
W ramach kompetencji Prezydenta RP z art. 179 Konstytucji RP mieści się uprawnienie do odmowy uwzględnienia wniosku KRS. W orzecznictwie sądów administracyjnych nie ma sporu co do tego, że prawo odmowy powołania sędziego powinno być rezultatem wykonywania przez Prezydenta zadań, jakie postawiła przed nim Konstytucja, a więc czuwania nad przestrzeganiem Konstytucji, stania na straży suwerenności państwa, nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium. Jak to wyżej podniesiono Prezydent RP ma prawo odmowy uwzględnienia wysuniętych przez KRS wniosków, jeżeli sprzeciwiłaby się one wartościom, na straży których postawiła go Konstytucja (vide: wyrok TK z 5 czerwca 2012 r., sygn. akt K 18/09, Paweł Sarnecki [w:] "Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz", pod red. L. Garlickiego, pkt 10 do art. 126).
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego skoro Prezydent RP powołał na podstawie art. 179 Konstytucji RP sędziego Bogdana Fischera do pełnienia urzędu sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego, nie mogą być oni osobami nieuprawnionymi, o czym mowa w art. 271 pkt 1 p.p.s.a. – tak też NSA w postanowieniu z 30 stycznia 2025 r., I GSK 9/25.
Naczelny Sąd Administracyjny w postępowaniu o wznowienie postępowania nie może dokonywać oceny prawidłowości powołania tego sędziego. Skarga o wznowienie postępowania nie służy bowiem kontroli działań Prezydenta podejmowanych w ramach jego konstytucyjnych kompetencji, w tej konkretnej sprawie określonych w art. 179 Konstytucji RP. Naczelny Sąd Administracyjny zwraca uwagę, że autor skargi o wznowienie postępowania skupił się w przeważającej mierze na wadliwości procesu powoływania sędziego (związanej z działaniem w tym procesie Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw). W wyroku z 4 listopada 2021 r., sygn. akt III FSK 4104/21, NSA stwierdził, że "Sędzia sądu administracyjnego, bądź asesor sądowy w wojewódzkim sądzie administracyjnym, powołany do sprawowania urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, jest sędzią Rzeczypospolitej Polskiej i sędzią europejskim w rozumieniu art. 2 i art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/30 ze zm.) oraz art. 6 ust. 1(3) TUE w związku z art. 47 Karty Praw Podstawowych (Dz.Urz. UE C 303 z 14 grudnia 2007 r., s. 1), a także art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r., Nr 61, poz. 284 ze zm.), także wówczas, gdy procedura poprzedzająca jego powołanie mogła być dotknięta wadami." NSA w niniejszym składzie w pełni aprobuje i przyjmuje jak własne zaprezentowane w tym orzeczeniu argumenty.
Ponieważ skarga o wznowienie postępowania nie została oparta na ustawowych przesłankach wznowienia, to Naczelny Sąd Administracyjny musiał ją odrzucić na podstawie art. 280 § 1 p.p.s.a., o czym postanowiono w punkcie pierwszym sentencji. O zwrocie wpisu uiszczonego od skargi o wznowienie postępowania orzeczono w punkcie drugim sentencji na podstawie art. 232 § 1 pkt 1 p.p.s.a.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
