Wyrok SN z dnia 4 listopada 2025 r., sygn. III USKP 48/25
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Piotr Prusinowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Bohdan Bieniek
SSN Jolanta Frańczak
w sprawie z odwołania R.C.
od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno - Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji
o wysokość emerytury policyjnej i policyjnej renty inwalidzkiej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 4 listopada 2025 r.,
skargi kasacyjnej odwołującego się od wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu
z dnia 10 stycznia 2024 r., sygn. akt III AUa 286/22,
I. uchyla zaskarżony wyrok w pkt II, III i V oraz w pkt I co do oddalenia odwołania w części dotyczącej żądania podwyższenia podstawy wymiaru emerytury w związku z inwalidztwem pozostającym w związku ze służbą i w tym zakresie sprawę przekazuje Sądowi Apelacyjnemu we Wrocławiu do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego,
II. oddala skargę kasacyjną w pozostałej części.
Bohdan Bieniek Piotr Prusinowski Jolanta Frańczak
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 12 stycznia 2023 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 12 lipca 2017 r. znak […] i ustalił wysokość emerytury R.C. od dnia 1 października 2017 r. w wysokości obowiązującej do dnia 30 września 2017 r. wraz z przysługującymi wzrostami i dodatkami (punkt I), zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 12 lipca 2017 r. znak […] i ustalił wysokość renty inwalidzkiej R.C. od dnia 1 października 2017 r. w wysokości obowiązującej do dnia 30 września 2017 r. wraz z przysługującymi wzrostami i dodatkami (punkt II) oraz orzekł co do kosztów (punkt III).
Sąd Okręgowy wskazał, że z informacji Instytutu Pamięci Narodowej z dnia 24 lutego 2017 r. o przebiegu służby wynika, że R.C. w okresie od dnia 1 lipca 1977 r. do dnia 31 lipca 1990 r. pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b policyjnej ustawy emerytalnej. W ocenie Sądu Okręgowego bezzasadne i w gruncie rzeczy bezprawne byłoby stwierdzenie, iż każda osoba pełniąca służbę w jednej z wymienionych w art. 13b policyjnej ustawy emerytalnej cywilnych i wojskowych instytucjach i formacjach, działała de facto na rzecz totalitarnego państwa. Nie sposób przyjąć, iż okolicznościami przesądzającymi o takiej służbie są wyłącznie ramy czasowe i miejsce pełnienia służby. W ocenie Sądu Okręgowego byłaby to ocena zbyt restrykcyjna. Zdaniem tego Sądu, działalność wnioskodawcy w postaci ujawniania w sposób poufny o zamiarach popełnienia przestępstwa przez żołnierzy, ich skłonności do wykroczeń, czy przestępstw i informowanie o tym przełożonych służbowych, a także przekazywanie J.S. - oficerowi dochodzeniowo-śledczemu wiedzy o osobowości sprawcy, mogły mieć znaczenie w toku postępowania karnego. Ponadto zabezpieczenie wewnętrzne jednostki np. magazynu, broni, paliw, sprawdzanie jak często żołnierze są wysyłani w teren nie sposób ocenić jako służbę skonkretyzowaną na rzecz państwa totalitarnego, a raczej należałoby ją ocenić jako działalność na rzecz państwa jako takiego. Sąd Okręgowy zauważył, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż praca wnioskodawcy ułatwiała funkcjonowanie instytucji w państwie totalitarnym, jednakże bardzo daleko idące byłoby utożsamianie wykonywania standardowych czynności biurowych ze służbą na rzecz systemu totalitarnego. Nie sposób dostrzec w postępowaniu wnioskodawcy szczególnego zaangażowania w działalność bezpośrednio ukierunkowaną na realizowanie przez państwo totalitarnych zadań o charakterze represyjnym, w tym choćby jakąkolwiek własną inicjatywę w rozszerzeniu zakresu swoich działań, czy też wspieraniu systemu totalitarnego. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wyłania się co najwyżej obraz pracownika chcącego w jak najlepszy sposób wykonywać powierzone mu zadania, które, jeżeli w ogóle, to jedynie w sposób bardzo luźny mogą zostać powiązane z działalnością charakterystyczną dla totalitarnego państwa prawnego. Wnioskodawca pracując w Wojskach Ochrony Pogranicza nie realizował zadań o charakterze kontrwywiadowczym, nie podejmował żadnych działań w stosunku do opozycji, nie brał też udziału w pacyfikacji strajków na […]. Jedynie wykonywał pewne techniczne czynności związane z działalnością jednostki. Wykonywane przez R.C. zadania można raczej zakwalifikować jako zwykłe, standardowe działania podejmowane przez pracownika na rzecz podmiotu go zatrudniającego. W ocenie Sądu Okręgowego nie sposób przypisać wnioskodawcy, iż miał jakikolwiek udział w działaniach związanych choćby z naruszeniami praw człowieka przez organy totalitarnego państwa prawnego i że w jakikolwiek sposób się do nich przyczynił. W konsekwencji mając na uwadze wszelkie powyższe rozważania, Sąd Okręgowy uznał, że zaskarżone decyzje z dnia 12.07.2017 r. nr […] oraz KRI […], były nieprawidłowe. Organ rentowy nie dokonał oceny indywidualnych okoliczności dotyczących wnioskodawcy, stosując wyłącznie literalne brzmienie przepisu i wiążący charakter zaświadczenia wydanego przez IPN.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
