Wyrok SN z dnia 3 lipca 2025 r., sygn. III USKP 35/24

Istota problemu

Główny problem prawny dotyczył oceny, czy S.M., były funkcjonariusz służby bezpieczeństwa PRL, pełnił w latach 1978-1990 służbę na rzecz totalitarnego państwa w rozumieniu art. 13b ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy, oraz czy w związku z tym zasadne było obniżenie jego emerytury policyjnej i policyjnej renty inwalidzkiej na podstawie art. 15c i art. 22a tej ustawy.

Spór koncentrował się wokół trzech kluczowych kwestii:

• Interpretacji pojęcia "służba na rzecz totalitarnego państwa" - czy wystarczy formalna przynależność do określonych służb, czy konieczna jest indywidualna ocena charakteru pełnionej służby
• Zakresu obniżenia świadczeń funkcjonariuszy, którzy kontynuowali służbę po 1989 r. i nabyli prawa emerytalne głównie z okresu służby w demokratycznym państwie
• Konstytucyjności mechanizmów przewidzianych w art. 15c ust. 3 i art. 22a ustawy zaopatrzeniowej

Rozstrzygnięcie

Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania, przyjmując następujące stanowisko:

W kwestii oceny służby na rzecz totalitarnego państwa:

• Potwierdził konieczność indywidualnej oceny każdego przypadku, nie ograniczając się do formalnej informacji IPN
• Uznał, że S.M. faktycznie pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, jako funkcjonariusz operacyjny w służbie bezpieczeństwa, który pozyskiwał tajnych współpracowników i uczestniczył w działalności inwigilacyjnej