Wyrok SN z dnia 3 lipca 2025 r., sygn. III USKP 8/25
Do zastosowania art. 84 ust. 1-2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie wystarczy stwierdzenie, że świadczenie zostało wypłacone bez podstawy prawnej w postaci podlegania ubezpieczeniu, lecz konieczne jest dokonanie wyczerpujących ustaleń faktycznych dotyczących stanu świadomości osoby pobierającej świadczenie w momencie jego otrzymania, w szczególności czy była ona pouczona przez organ rentowy o ustawaniu dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego w związku z pobieraniem zasiłku macierzyńskiego i konieczności ponownego złożenia wniosku o objęcie tym ubezpieczeniem.
Teza AI
Istota problemu
Główny problem prawny dotyczył oceny, czy świadczenia z ubezpieczenia społecznego (zasiłek macierzyński, zasiłek chorobowy, świadczenia rehabilitacyjne) wypłacone M.Z. w okresie od 5 stycznia 2017 r. do 1 marca 2019 r. stanowiły nienależnie pobrane świadczenia podlegające zwrotowi na podstawie art. 84 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Problem obejmował kilka kluczowych kwestii:
- Ustalenie podstawy prawnej żądania zwrotu - która z przesłanek z art. 84 ust. 2 pkt 1-3 ustawy systemowej ma zastosowanie
- Ocenę skutków ustania dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego w związku z pobieraniem zasiłku macierzyńskiego zgodnie z uchwałą SN III UZP 2/19
- Konieczność pouczenia ubezpieczonej o obowiązku ponownego zgłoszenia się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego po zakończeniu zasiłku macierzyńskiego
- Ustalenie stanu świadomości ubezpieczonej co do braku uprawnień do pobierania świadczeń w spornych okresach
Rozstrzygnięcie
Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania, uznając, że:
Sądy niższych instancji nie rozpoznały istoty sprawy:
- Poprzestały na formalnym stwierdzeniu braku podlegania ubezpieczeniu na podstawie wcześniejszego wyroku, bez analizy przesłanek zwrotu z art. 84 ust. 2 ustawy systemowej
- Nie ustaliły stanu świadomości ubezpieczonej co do braku uprawnień do świadczeń w spornych okresach
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
