Wyrok SN z dnia 8 lipca 2025 r., sygn. II USKP 101/24

Istota problemu

Problem prawny dotyczył interpretacji przesłanek prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, w szczególności sposobu obliczania wymaganego 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego w dziesięcioleciu poprzedzającym złożenie wniosku o rentę lub powstanie niezdolności do pracy. Ubezpieczona B.M. była całkowicie niezdolna do pracy od stycznia 2020 r., ale organ rentowy odmówił jej prawa do renty z powodu niespełnienia warunku stażowego przewidzianego w art. 57 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 58 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach. Spór koncentrował się wokół właściwego zastosowania przepisu art. 5 ust. 2 tej ustawy, który ogranicza uwzględnianie okresów nieskładkowych do wymiaru nieprzekraczającego jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych, oraz określenia, czy ubezpieczona dysponowała wymaganym stażem w odpowiednim przedziale czasowym.

Rozstrzygnięcie

Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną, uznając za prawidłowe ustalenia sądów obu instancji. Sąd przyjął, że ubezpieczona wykazała łączny okres składowy wynoszący 9 lat i 3 miesiące, jednak w kluczowych dziesięcioleciach posiadała jedynie: 4 lata, 11 miesięcy i 15 dni okresów składkowych i nieskładkowych przed dniem powstania niezdolności do pracy oraz 3 lata, 10 miesięcy i 19 dni przed dniem złożenia wniosku. Sąd podkreślił, że błąd wnioskodawczyni polegał na prostym zsumowaniu okresów bez uwzględnienia ograniczenia z art. 5 ust. 2 ustawy, zgodnie z którym okresy nieskładkowe uwzględnia się maksymalnie w wymiarze jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych z tego samego dziesięciolecia. Sąd uznał, że przepisy prawa ubezpieczenia społecznego mają charakter bezwzględnie obowiązujący i nie mogą być interpretowane rozszerzająco, a wszystkie przesłanki prawa do renty muszą być spełnione łącznie.