Wyrok SN z dnia 12 lutego 2025 r., sygn. II USKP 117/23

Istota problemu

Główny problem prawny dotyczył statusu spadkobiercy płatnika składek w kontekście uprawnień do zwrotu nienależnie wyegzekwowanych składek oraz naliczania odsetek za zwłokę. Konkretnie spór koncentrował się wokół tego, czy spadkobierca płatnika składek może korzystać z uprawnień określonych w art. 24 ust. 6c-6e ustawy systemowej (prawo do zwrotu nienależnie opłaconych składek i odsetek), oraz od jakiego momentu przysługują mu odsetki - czy od dnia wyegzekwowania składek, czy dopiero od dnia złożenia wniosku o zwrot.

Rozstrzygnięcie

Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Rozstrzygnięcie oparto na stwierdzeniu błędnej wykładni przepisów przez sądy niższych instancji. Sąd podkreślił, że spadkobierca nie jest płatnikiem składek, lecz jest jedynie "traktowany jak płatnik" na podstawie art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej. Kluczowe było ustalenie, że odsetki przysługują spadkobiercy dopiero od upływu 30 dni od daty złożenia wniosku o zwrot składek, zgodnie z art. 24 ust. 6c-6e ustawy systemowej, a nie od daty wyegzekwowania składek. Uprawnienia te stanowią ekspektatywę nabycia prawa podmiotowego, którą spadkobierca może realizować po spełnieniu odpowiednich przesłanek proceduralnych.