Ustalenie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi - stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku z dnia 6 listopada 2024 r. sygnatura RIO.II.025-26/24
Odpowiadając na wniosek z dnia 7 października 2024 roku o udzielenie wyjaśnień, Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku przedstawia następujący pogląd w sprawie.
Zadaniem kierownika jednostki sektora finansów publicznych (jst-wójt gminy) jest podejmowanie działań dla zapewnienia realizacji celów i zadań, także w zakresie realizacji należnych dochodów w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy. Z kolei racjonalnie działający organ podatkowy (wójt gminy) winien zapewnić realizację zobowiązań podatkowych, w tym także z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi z uwzględnieniem przymiotów powszechności, prawidłowości i kompletności. Powszechność, w aspekcie podmiotowym, oznacza racjonalną pewność, że wszyscy zobowiązani zachowali się zgodnie z wymogami wynikającymi z przepisów materialnego prawa podatkowego. W aspekcie przedmiotowym, w przypadku opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, to sytuacja, w której wszystkie nieruchomości o statusie kreującym obowiązek podatkowy, w myśl przepisów ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2024, poz. 399 t.j., dalej jako u,c.g.) zostały objęte deklaracjami podatkowymi. Z kolei prawidłowość oznacza, iż istnienie i wysokość zobowiązania podatkowego są zawsze pochodną obowiązujących przepisów prawa oraz istniejącego stanu faktycznego przez co nie powinno ono być ani zaniżone, ani też zawyżone. W tym kontekście, w sytuacji opisywanej w Państwa wniosku należy zważyć co następuje. W przypadku zgonu podatnika (w założeniu właściciela nieruchomości) oczywistym wydaje się, iż ustaje możliwości przypisu zobowiązania z tytuł opłaty, wynikającego ze złożonej przez zmarłego deklaracji podatkowej, za kolejne okresy następujące po dacie zgonu. Ponadto w sytuacji, w której zmarły właściciel byłby równocześnie jedynym mieszkańcem, nieruchomość zmieniłaby status na niezamieszkałą a zatem ustałby obowiązek podatkowy. Ponieważ nie ma prawnych możliwości skutecznego przeniesienia obowiązków publicznoprawnych np. złożenia deklaracji wygaszającej zobowiązanie, nawet na spadkobierców koniecznym jest podjęcie odpowiednich działań z urzędu. Należy zauważyć, iż obowiązkiem kierownika jednostki sektora finansów publicznych jest ustanowienie odpowiednich procedur i mechanizmów, w ramach kontroli zarządczej, za której ustanowienie i funkcjonowanie jest odpowiedzialny (art. 68 ustawy o finansach publicznych). Jednym z pożądanych elementów tego systemu jest przepływ informacji, co oznacza, iż w przypadku opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, której wysokość może być uzależniona od ilości osób zamieszkałych na nieruchomości, dane będące w posiadaniu ewidencji ludności dotyczące zgonów i urodzin winny być przekazywane komórce organizacyjnej urzędu prowadzącej sprawy z zakresu realizacji dochodów z tytułu opłaty. Umożliwia to właściwą i niezbędną reakcję służb organu podatkowego na sytuacje mogące skutkować zwiększeniem wysokości zobowiązania lub też, jak w analizowanym przypadku, konieczność podejmowania działań z urzędu w celu ograniczenia przypisu zobowiązania (kolejnych rat opłaty) wynikającego ze złożonej deklaracji. Ponieważ wszelkie zapisy w ewidencji księgowej dokonywane są w oparciu o dowody księgowe, także w tym przypadku pojawić się musi taki dokument. W analizowanej sytuacji dokumentem tym będzie wewnętrzny dowód księgowy w postaci noty księgowej. Rozwiązanie takie przewidują przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 października 2010 r. w sprawie zasad rachunkowości oraz planów kont dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 208, poz. 1375) w § 4 ust. 4. Należy zatem na podstawie materialnego dowodu zgonu podatnika (właściciela nieruchomości) w postaci aktu zgonu (danych w nim zawartych) sporządzić notę księgową, która sformalizuje i uzasadni brak przypisu zobowiązania na kolejne okresy po miesiącu, w którym nastąpił zgon składającego deklarację. Należy także zauważyć, iż zamknięte konto księgowe zmarłego podatnika może charakteryzować się saldem, odpowiednio nadpłatą lub zaległością podatkową. W obu przypadkach będą one elementami masy spadkowej, docelowo do dyspozycji spadkobierców. Odmiennie kształtować i rozkładać będą się obowiązki w przypadku zgonu mieszkańca nieruchomości. To na podatniku (będącym potencjalnie także właścicielem nieruchomości) spoczywać będzie obowiązek złożenia nowej deklaracji z uwzględnieniem terminów wskazanych w art. 6m ust. 2 oraz rozwiązań kreowanych brzmieniem ust. 4 i 5 tego artykułu ustawy.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
