Brak możliwości zwrotu nieruchomości ze względu na użytkowanie wieczyste - Wyrok NSA z dnia 21 stycznia 2025 r., sygn. I OSK 2272/21
Nie jest możliwy zwrot wywłaszczonej nieruchomości, gdy znajduje się ona w użytkowaniu wieczystym osób trzecich, mimo iż cele wywłaszczeniowe nie zostały zrealizowane.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Piotr Niczyporuk Sędziowie: Sędzia NSA Karol Kiczka Sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka (spr.) Protokolant: starszy asystent sędziego Artur Dral po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2025 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A. A. i R. A. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 7 czerwca 2021 r., sygn. akt II SA/Kr 164/21 w sprawie ze skargi A. A. i R. A. na decyzję Wojewody Małopolskiego z dnia [...] grudnia 2020 r. znak [...] w przedmiocie odmowy zwrotu części działki oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 7 czerwca 2021 r., II SA/Kr 164/21 oddalił skargę A. A. i R. A. na decyzję Wojewody Małopolskiego z dnia [...] grudnia 2020 r. znak [...] w przedmiocie odmowy zwrotu części działki.
Powyższy wyrok zapadł w następujących okolicznościach sprawy:
Decyzją z dnia [...] lipca 2020 r. znak [...] Prezydent Miasta Krakowa, działając m.in. na podstawie art. 136, art. 142 ust. 1, art. 4 pkt 9b ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U.2020.65 ze zm.), dalej jako u.g.n.", po rozpatrzeniu sprawy R.A., A. A., W. S., W. B., Z. S., M. M. oraz A.M. o zwrot części działki nr [...], obręb [...], jednostka ewidencyjna N. m. K., w granicach wywłaszczonej parceli I. kat. [...] b. gm. kat. C. – Ł., orzekł o odmowie zwrotu na rzecz R. A., A. A., W. S., W. B., Z. S., M. M. oraz A. M. części ww. działki nr [...] o powierzchni 1,4235 ha, w granicach wywłaszczonej na rzecz Skarbu Państwa parceli I. kat. [...] b. gm. kat C. – Ł. W uzasadnieniu organ I instancji wskazał, że przedmiotowa działka nie pozostaje we władaniu Skarbu Państwa ani jednostki samorządu terytorialnego i dlatego nie ma możliwości orzeczenia o jej zwrocie bez względu na przesłankę zbędności, o której mowa w art. 136 ust. 3 u.g.n. Na skutek wniesionych odwołań, Wojewoda Małopolski ww. decyzją z dnia [...] grudnia 2020 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu organ odwoławczy zreferował ustalony stan faktyczny, wskazując w szczególności, że orzeczeniem z dnia [...] października 1952 r. znak [...] wywłaszczono na rzecz Skarbu Państwa, na cele realizacji narodowych planów gospodarczych – pod budowę reduktorni gazów i wieży spadochronowej – m.in. część parceli l. kat. [...], b. gm. kat. C., której właścicielką była W.A. z domu G. Po zbadaniu przekształceń ewidencyjnych oraz własnościowych organ odwoławczy wskazał, iż wywłaszczona parcela l. kat. [...], b. gm. kat. C. weszła częściowo w skład działki nr [...], obręb [...], jednostka ewidencyjna N. m. K., która objęta jest księgą wieczystą nr [...]. Stanowi ona własność Skarbu Państwa w użytkowaniu wieczystym osób fizycznych. Dalej organ odwoławczy wskazał, że na podstawie decyzji Wojewody Małopolskiego z dnia [...] sierpnia 1999 r., znak: [...], Przedsiębiorstwo [...]"T. nabyło z mocy prawa, z dniem 5 grudnia 1990 r., prawo użytkowania wieczystego działki nr [...] o powierzchni 20344 m2, b. gm. kat. C. Prawo to zostało ujawnione w księdze wieczystej nr [...] w dniu 20 stycznia 2000 r., a następnie aktem notarialnym Rep. nr [...] ww. przedsiębiorstwo zostało sprzedane A.G., który zmarł. Spadek po A.G. nabyli: O. S., C. G. oraz M. G. Osoby te zostały wpisane w księdze wieczystej nr [...] jako użytkownicy wieczyści – następcy prawni Przedsiębiorstwa [...] "T.". W tej sytuacji Wojewoda Małopolski wskazał, że zwrot nieruchomości, na podstawie art. 136 ust. 3 u.g.n. jest możliwy jedynie w przypadku, gdy nieruchomość okazała się zbędna na cel określony w decyzji o jej wywłaszczeniu, a aktualny w chwili orzekania stan prawny nieruchomości nie stanowi przeszkody do jej zwrotu poprzedniemu właścicielowi. Skarb Państwa lub gmina nie może bowiem odebrać gruntu lub budynków aktualnemu właścicielowi i wydać decyzji o ich zwrocie poprzedniemu właścicielowi, choćby uznano, że stały się one zbędne na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. Utrata władania przez podmioty publicznoprawne wywłaszczoną nieruchomością po wejściu w życie przepisów u.g.n., także z naruszeniem prawa osób uprawnionych do jej zwrotu, stanowi podstawę do odmowy zwrotu takiej nieruchomości, bez konieczności badania jej zbędności na cel wywłaszczenia. W przedmiotowej sprawie nieruchomość objęta żądaniem zwrotu stanowi własność Skarbu Państwa w użytkowaniu wieczystym osób fizycznych. Oznacza to brak podstaw do uwzględnienia wniosku stron o zwrot nieruchomości, odpowiednio do przypadających im udziałów. Prowadziłoby to bowiem do skutku sprzecznego z prawem, jako że organy administracji orzekające w sprawie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości nie mają kompetencji do zniesienia prawa użytkowania wiecznego i przepisy u.g.n. nie przewidują zaistnienia takiego skutku z mocy prawa, zaś prawo użytkowania wieczystego ze swej istoty może obciążać jedynie nieruchomość Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
