Wyrok NSA z dnia 26 listopada 2024 r., sygn. II OSK 467/22
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Miron Sędziowie: Sędzia NSA Anna Żak Sędzia del. WSA Anna Szymańska (spr.) Protokolant: starszy asystent sędziego Małgorzata Mańkowska po rozpoznaniu w dniu 26 listopada 2024 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skarg kasacyjnych Miasta Poznania oraz K. W.-G. i T. G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 17 listopada 2021 r. sygn. akt IV SA/Po 692/21 w sprawie ze skargi K. W.-G. i T. G. na uchwałę Rady Miasta Poznania z dnia 19 marca 2013 r. nr XLVII/711/VI/2013 w przedmiocie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego "Dolina Głuszynki – część C" w Poznaniu 1. uchyla zaskarżony wyrok w całości i oddala skargę; 2. odstępuje od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości.
Uzasadnienie
Wyrokiem z 17 listopada 2021 r., sygn. akt IV SA/Po 692/21, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu (dalej: WSA w Poznaniu, sąd wojewódzki, sąd I instancji) po rozpoznaniu skargi K. W.-G. i T. G. (dalej: skarżący, skarżący kasacyjnie, strony) na uchwałę Rady Miasta Poznania z 19 marca 2013 r. nr XLVII/711/VI/2013 (dalej: uchwała, plan miejscowy, plan) w przedmiocie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały w części obejmującej działki ewidencyjne nr [...], [...] i [...], arkusz mapy [...], obręb [...], w [...] (pkt 1); w pozostałej części skargę odrzucił (pkt 2) oraz orzekł w przedmiocie kosztów postępowania (pkt 3).
Wyrok został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.
Rada Miasta Poznania (dalej: Rada, skarżąca kasacyjnie) podjęła 19 marca 2013 r. uchwałę w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego "Dolina Głuszynki – część C" w Poznaniu.
W skardze do WSA w Poznaniu na powyższą uchwałę strony zarzuciły naruszenie: 1) art. 1 ust. 1 ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2012 r. poz. 647 ze zm.; dalej: u.p.z.p.) – przez naruszenie zasady ładu przestrzennego i zrównoważonego rozwoju, 2) art. 1 ust. 2 pkt 1 u.p.z.p. – przez brak uwzględnienia w planie wymagań ładu przestrzennego, w tym urbanistyki i architektury, 3) art. 1 ust. 2 pkt 3 u.p.z.p. – przez brak uwzględnienia w planie wymagań ochrony środowiska, w tym gospodarowania wodami i ochrony gruntów rolnych i leśnych, 4) art. 1 ust. 2 pkt 4 u.p.z.p. – przez wadliwe uwzględnienie i określenie w planie wymagań ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, 5) art. 1 ust. 2 pkt 6 u.p.z.p. – przez brak uwzględnienia w planie walorów ekonomicznych przestrzeni – a to wszystko wobec bezzasadnej zmiany przeznaczenia w planie znacznej części nieruchomości z terenu rolniczego wykorzystywanego w produkcji rolniczej na teren zieleni urządzonej oznaczony w planie symbolem ZP, m.in. celem ochrony zespołu dworsko-parkowego wpisanego do rejestru zabytków pod numerem A 317 (dalej zespół dworsko-parkowy, zespół), którym nie jest objęta nieruchomość, z jednoczesnym przeznaczeniem części sąsiednich gruntów objętych i nieobjętych planem pod tereny zabudowy mieszkaniowej, usługowej lub zagrodowej albo tereny rolnicze, a także dopuszczenie odtworzenia układu historycznych: ścieżek, alei oraz nasadzeń drzew i krzewów, które nigdy nie istniały na nieruchomości, a tym samym wyłączenie nieruchomości z produkcji rolniczej, która umożliwiałaby skarżącym dalsze ekonomicznie zagospodarowanie nieruchomości, bez zaburzenia środowiskowych i krajobrazowych walorów przestrzeni; 6) art. 1 ust. 2 pkt 7 w zw. z art. 2 pkt 4 i 5 u.p.z.p. – przez: a) brak uwzględnienia w planie prawa własności skarżących do nieruchomości wobec bezzasadnej zmiany przeznaczenia w planie znacznej części nieruchomości w sposób i ze skutkami jw. i uniemożliwienie skarżącym wykonywania uprawnień właścicielskich, b) wadliwe przyjęcie, że interes publiczny oraz przeznaczenie znacznej części nieruchomości pod teren ZP ma pierwszeństwo przed interesem indywidualnym – prawem własności skarżących do nieruchomości będącej terenem rolniczym wykorzystywanym w produkcji rolniczej, c) przerzucenie na skarżących realizacji zagospodarowania znacznej części nieruchomości jako terenu zieleni urządzonej (ZP), co należy traktować jako cel publiczny, m.in. poprzez odtworzenie układu historycznych: ścieżek, alei oraz nasadzeń drzew i krzewów, które nigdy nie istniały na nieruchomości, i to w sytuacji, gdy nieruchomość nie stanowi części zespołu pałacowego, który jest położony na sąsiedniej działce nr [...]; 7) art. 1 ust. 2 pkt 9 w zw. z art. 2 pkt 4 u.p.z.p. – przez: a) niewłaściwe uwzględnienie w planie potrzeb interesu publicznego rozumianego jako uogólniony cel dążeń i działań, uwzględniających zobiektywizowane potrzeby ogółu społeczeństwa lub lokalnych społeczności, związanych z zagospodarowaniem przestrzennym, przez bezzasadną zmianę przeznaczenia w planie znacznej części nieruchomości z terenu rolniczego wykorzystywanego w produkcji rolniczej na stanowiący cel publiczny teren ZP, m.in. dla rzekomej ochrony zespołu, którym nie jest objęta nieruchomość; b) wadliwe przyjęcie, że interes publiczny oraz przeznaczenie znacznej części nieruchomości pod teren ZP ma pierwszeństwo przed interesem indywidualnym – prawem własności skarżących do nieruchomości będącej terenem rolniczym wykorzystywanym w produkcji rolniczej, w sytuacji gdy organ mógł przeznaczyć pod cel publiczny (teren ZP) grunty rolne o podobnej klasie bonitacyjnej oraz zagospodarowaniu, a należące do Miasta Poznania i znajdujące się na obszarze planu miejscowego; c) przerzucenie na skarżących realizacji zagospodarowania znacznej części nieruchomości jako terenu ZP, co należy traktować jako cel publiczny, m.in. poprzez odtworzenie układu historycznych: ścieżek, alei oraz nasadzeń drzew, krzewów, które nigdy nie istniały na nieruchomości, i to w sytuacji, gdy nieruchomość nie stanowi części zespołu; 8) art. 6 ust. 2 pkt 1 u.p.z.p. – przez ograniczenie prawa skarżących do zagospodarowania terenu nieruchomości w sposób dotychczasowy, jako nieruchomości rolnej wykorzystywanej w produkcji rolniczej, co uniemożliwia skarżącym prowadzenie gospodarstwa rolnego oraz pozbawia ich prawa do wzniesienia budynku mieszkalnego oraz budynków gospodarczych w zabudowie zagrodowej związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego; 9) art. 15 ust. 2 pkt 2, 4, 6, 9 u.p.z.p. – przez wadliwe określenie w planie zasad ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, zasad kształtowania zabudowy oraz wskaźników zagospodarowania terenu, szczególnych warunków zagospodarowania terenów oraz ograniczeń w ich użytkowaniu, w tym zakazu zabudowy, wobec bezzasadnej zmiany przeznaczenia w planie znacznej części nieruchomości w sposób i ze skutkami jw.; 10) art. 4 ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. nr 243, poz. 1623 ze zm.; dalej: p.b.) – przez pozbawienie skarżących prawa do zabudowy nieruchomości gruntowej, tj. wzniesienia budynku mieszkalnego oraz budynków gospodarczych w zabudowie zagrodowej związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego; 11) art. 3 pkt 1, art. 7 pkt 1 i 4, art. 18 ust. 1 i 2, art. 19 ust. 1 i 3 ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. nr 162, poz. 1568 ze zm.; dalej: u.o.z.) – przez wadliwe uwzględnienie i określenie w planie wymagań ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej wobec nieprawidłowego objęcia terenu nieruchomości ochroną jak dla zespołu pałacowego; 12) art. 140 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.; dalej: k.c.) oraz art. 2, art. 20, art. 21, art. 22, art. 31, art. 32 i art. 64 Konstytucji RP – przez: a) naruszenie istoty prawa własności skarżących do nieruchomości, a w szczególności prawa do korzystania z nieruchomości rolnej wykorzystywanej w produkcji rolniczej w sposób zgodny z jej społeczno-gospodarczym przeznaczeniem; b) nieuwzględnienie praw słusznie nabytych przez skarżących; c) bezzasadne ograniczanie swobody prowadzenia przez skarżących produkcji rolniczej na nieruchomości; d) uniemożliwienie skarżącym prowadzenia gospodarstwa rolnego oraz pozbawienie skarżących prawa do wzniesienia budynku mieszkalnego oraz budynków gospodarczych w zabudowie zagrodowej związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego; e) ograniczenie prawa własności skarżących do nieruchomości w sposób nieproporcjonalny, ograniczający istotę wolności i prawa własności skarżących do nieruchomości, uniemożliwiający skarżącym prowadzenie gospodarstwa rolnego oraz pozbawiający skarżących prawa do wzniesienia budynku mieszkalnego oraz budynków gospodarczych w zabudowie zagrodowej związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego; f) naruszenie zasady równości wobec prawa, wobec bezzasadnej zmiany przeznaczenia w planie znacznej części nieruchomości z terenu rolniczego wykorzystywanego w produkcji rolniczej na teren ZP w sposób i ze skutkami jw.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
