Rezygnacja z zatrudnienia a sprawowanie opieki nad osobą niepełnosprawną - Wyrok NSA z dnia 24 kwietnia 2024 r., sygn. I OSK 862/23
Opiekun osoby niepełnosprawnej ma prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, jeżeli zakres sprawowanej opieki całkowicie uniemożliwia mu podjęcie zatrudnienia, nawet jeżeli niepodejmowanie zatrudnienia nie jest bezpośrednio związane z rezygnacją z pracy.
Dnia 24 kwietnia 2024 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jolanta Rudnicka Sędziowie: sędzia NSA Mariola Kowalska sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka (spr.) po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2024 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej E. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 29 grudnia 2022 r., sygn. akt IV SA/Wr 402/22 w sprawie ze skargi E. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. z dnia [...] kwietnia 2022 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego 1. uchyla zaskarżony wyrok, zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Wójta Gminy G. z dnia [...] marca 2022 r. nr [...]; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. na rzecz E. S. kwotę 900,00 (dziewięćset) PLN tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 29 grudnia 2022 r., IV SA/Wr 402/22 oddalił skargę E. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. z dnia [...] kwietnia 2022 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego.
Powyższy wyrok zapadł w następujących okolicznościach sprawy:
Decyzją z dnia [...] kwietnia 2022 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w L. utrzymało w mocy decyzję Wójt Gminy G. z dnia [...] marca 2022 r. odmawiającą przyznania E. S. prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad niepełnosprawną mamą – Z. W. Organ odwoławczy wskazał, że pismem z [...] stycznia 2022 r. E. S. wystąpiła o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad niepełnosprawną mamą – Z. W. Wójt Gminy G. odmawiając uwzględnienia powyższego żądania powołał się na art. 17 ust. 1 i ust. 1b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2020.111 ze zm.), dalej jako "u.ś.r.". Zaznaczył, że zgodnie z orzeczeniem Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w P. z dnia [...] września 2021 r. matka wnioskodawczyni została zaliczona do osób niepełnosprawnych w stopniu znacznym na stałe, przy czym wskazany stopień niepełnosprawności datowany jest od 17 maja 2021 r., czyli istnieje od 91 roku życia. Tym samym niepełnosprawność datowana jest po ukończeniu wieku wskazanego w art. 17 ust. 1b u.ś.r., co wyklucza ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. W dalszych rozważaniach organ I instancji wskazał na przeprowadzony w dniu 17 stycznia 2022 r. wywiad środowiskowy, z którego wynika, że wnioskodawczyni wraz z mężem i mamą prowadzą wspólne gospodarstwo domowe od kwietnia 2019 r. Mąż pobiera rentę i pracuje zawodowo, zaś wnioskodawczyni nie jest ani zarejestrowana w urzędzie pracy ani nie pracuje. Organ wskazał na aktywność zawodową strony podkreślając, że od ostatniego zatrudnienia, mającego miejsce w sierpniu 2016 r. przy pracach sezonowych za granicą, nie przedstawiono żadnych dokumentów potwierdzających zatrudnienie. Podczas wywiadu środowiskowego wnioskodawczyni wskazała, że w latach 2018 i 2019 r. podejmowała prace sezonowe za granicą, bez umowy, z czego zrezygnowała na prośbę siostry, która w tym czasie opiekowała się chorą matką i mężem. Od 2019 r. mama zamieszkuje z wnioskodawczynią, a uprzednio zamieszkiwała sama, ale po złamaniu kości udowej zamieszkiwała najpierw u siostry wnioskodawczyni a później u wnioskodawczyni. Poza złamaniem szyjki kości udowej lewej Z. W. cierpi na chorobę zwyrodnieniową stawów biodrowych i nadciśnienie tętnicze. Z uwagi na nietrzymanie moczu używa pampersów, porusza się przy pomocy balkonika – podpórki i zawsze wymaga asekuracji ze strony drugiej osoby. Z dalszej dokumentacji medycznej wynika, że po leczeniu złamania chora była rehabilitowana. Stwierdzono u niej także zaćmę obu oczu. Po przebyciu zachorowania na COVID-19 jej stan się pogorszył. Nasiliły się zaburzenia pamięci i pogorszyła się sprawność ruchowa. Z opinii neurologa wynika, że zasadniczym rozpoznaniem choroby jest starość, a głównym otępienie naczyniowe nieokreślone. Chora korzysta z usług lekarza rodzinnego co najmniej raz w miesiącu, a w razie potrzeby częściej. Pracownik socjalny potwierdził fakt sprawowania opieki przez wnioskodawczynię nad matką. Z opisu czynności wykonywanych w ramach opieki wynika, że wnioskodawczyni od 6:30 do 19:30 udziela pomocy chorej w toalecie, czynnościach higienicznych, w tym zakładaniu pampersów, ubieraniu, także szykuje leki, smaruje maściami, mierzy ciśnienie, przygotowuje i podaje posiłki, sprząta, ścieli łóżko, zmienia pościel i podkłady, pierze. Wnioskodawczyni zaznaczała, że czasem musi wstać w nocy aby nasmarować mamę maścią przeciwbólową. Organ ustalił nadto, że wnioskodawczyni ma dwie siostry, które mieszkają w innych miejscowościach i nie składały wniosków o przyznanie świadczeń w związku z opieką nad mamą. Obie nie są w stanie wspierać matki finansowo, deklarując wsparcie usługowe i rzeczowe w razie potrzeby. Oceniając zebrane w sprawie dowody organ wskazał, że świadczenie pielęgnacyjne nie jest przyznawane za samą opiekę nad osobą niepełnosprawną ale za brak możliwości podjęcia zatrudnienia w związku ze sprawowaną opieką, nie może być ono taktowane jako dodatkowe źródło przychodów. Przy czym zakres sprawowanej opieki musi wykluczać możliwość podjęcia jakiegokolwiek zatrudnienia. Organ przyznał, że wnioskodawczyni opiekuje się niepełnosprawną matką od kilku lat jednakże nie przedstawiła żadnej dokumentacji poświadczającej, że rezygnacja z zatrudnienia nastąpiła w związku z opieką nad matką. Zaznaczano, że na przestrzeni 30 lat strona udokumentowała 6 lat pracy.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
