Postanowienie SN z dnia 9 maja 2024 r., sygn. II CSKP 963/23

9 maja 2024 r.

Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:

SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący, sprawozdawca)
‎SSN Marta Romańska
‎SSN Monika Koba

1. Stwierdza, że czynność dokonana 14 listopada 2023 r.
‎w sprawie II CSKP 963/23 w przedmiocie żądania sędziego wyłączenia od rozpoznania skargi kasacyjnej strony powodowej nie jest orzeczeniem Sądu Najwyższego w rozumieniu art. 52 k.p.c. oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji RP;

2. Przedkłada żądanie, o którym mowa w punkcie 1 (pierwszym) postanowienia, Prezesowi Sądu Najwyższego kierującego pracą Izby Cywilnej Sądu Najwyższego celem dokonania nowego przydziału sprawy zainicjowanej tym żądaniem składowi Sądu Najwyższego spełniającemu kryteria sądu w rozumieniu art. 267 TFUE w zw. z art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE w zw. z art. 47 Karty Praw Podstawowych, art. 6 ust. 1 Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka
‎i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie dnia
‎4 listopada 1950 r. oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji RP
‎z uwzględnieniem wykładni tych przepisów dokonanych:
‎w wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
‎z 21 grudnia 2023 r., C-718/21, wyrokach Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 8 listopada 2021 r., skargi nr 49868/19 i 57511/19, Dolińska-Ficek i Ozimek przeciwko Polsce,
‎z 3 lutego 2022 r., skarga nr 1469/20, Advance Pharma Sp. z o.o. przeciwko Polsce i z 23 listopada 2023 r., skarga nr 50849/21, Wałęsa przeciwko Polsce oraz w uchwale składu połączonych Izb Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2020 r., BSA I-4110-1/20
‎i postanowieniu tego Sądu z 10 stycznia 2024 r., II PUO 2/24.

Monika Koba Dariusz Dończyk Marta Romańska

UZASADNIENIE

I. W sprawie z powództwa Bank spółki akcyjnej w W. przeciwko pozwanym S. S. i B. S. o zapłatę wyrokiem z 10 maja 2019 r. Sąd Okręgowy w Łodzi zasądził solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 300 908,93 zł z odsetkami w zakresie kwoty 279 498,50 zł umownymi za opóźnienie w wysokości dwukrotności oprocentowania umownego stanowiącego sumę marży banku w wysokości 3,16% i indeksu DB PLN rocznie z tym zastrzeżeniem, że wysokość odsetek nie może przekroczyć maksymalnych odsetek z tytułu opóźnienia, poczynając od 26 września 2017 r. do dnia zapłaty, a w zakresie kwoty 20 899,09 zł ustawowymi za opóźnianie od 13 października 2017 r. do dnia zapłaty (pkt 1) oraz nie obciążył pozwanych kosztami procesu (pkt 2). Podłożem sporu była zawarta 13 lutego 2008 r umowa pomiędzy pozwanymi – mającymi status konsumentów – a Bank spółką akcyjną w K.- Oddziałem w Ł. umowa – następnie kilkukrotnie aneksowana - kredytu hipotecznego indeksowanego do CHF. Od października 2016 r. pozwani, którzy od chwili uruchomienia kredytu nominalnie wpłacili łącznie 89 374,94 PLN, nie spłacali już kredytu w żadnej kwocie. Wobec dalszego braku spłaty, powodowy Bank pismami z 14 grudnia 2016 r. wypowiedział pozwanym umowę kredytu ‎z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia liczonego od dnia doręczenia tych pism. Powództwo było uzasadnione, gdyż umowa została ważnie zawarta, ‎a następnie została skutecznie wypowiedziana przez powoda. Na skutek rozpoznania apelacji wniesionej przez pozwanych Sąd Apelacyjny w Łodzi, wyrokiem z 9 grudnia 2020 r. zmienił zaskarżony wyroku Sądu pierwszej instancji ‎w ten sposób, że: zasądził solidarnie od S. S. i B. S. na rzecz Bank spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 47 177,82 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 26 września 2017 r. do dnia zapłaty (pkt I. 1); oddalił powództwo w pozostałej części (pkt I. 2); zasądził od powoda na rzecz pozwanych kwotę 9180 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego pozwanych (pkt I. 3); nie obciążył pozwanych nieuiszczonymi kosztami sądowymi od uwzględnionej części powództwa (pkt I. 4) i nie obciążył powoda nieuiszczonymi kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa (pkt I. 5); oddalił apelację w pozostałym zakresie (pkt II) oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanych kwotę 7735 zł tytułem zwrotu kosztów w postępowaniu apelacyjnym (pkt III). Sąd drugiej instancji uznał za nieuzasadniony zarzut nieważności umowy ze względu na sprzeczność z art. 69 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe i art. 358 k.c. Wbrew stanowisku pozwanych, wysokość świadczenia została określona. Umowa wskazywała kwotę kredytu oraz zasady i sposób jej indeksacji. Sąd podzielił jednak zarzut pozwanych, że zawarte w umowie klauzule indeksacyjne kształtują prawa i obowiązki kredytobiorcy w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy, bowiem powód zastrzegł sobie prawo do jednostronnego regulowania wysokości rat kredytu waloryzowanego kursem franka szwajcarskiego poprzez wyznaczanie w tabeli kursowej kursu sprzedaży franka szwajcarskiego i nie wskazując w umowie kryteriów, czy przesłanek ustalania kursu. Tym samym powód miał pełną kontrolę nad wysokością rat spłacanych przez pozwanych i ustalanie różnicy pomiędzy ceną kupna i sprzedaży (tzw. spread walutowy), która stanowiła jego zysk. Pozwani mają status konsumentów, a fakt indywidualnego uzgodnienia kwestionowanych przez pozwanych postanowień umownych dotyczących indeksacji kwoty kredytu nie został przez powodowy Bank wykazany. Materiał dowodowy nie potwierdził również, aby strona powodowa sprostała obowiązkom informacyjnym wobec pozwanych. Konsekwencją takiej oceny jest konieczność wyeliminowania klauzul abuzywnych z kontraktu łączącego strony ex lege, połączone z przewidzianą w art. 358 § 2 k.c. zasadą związania stron umową w pozostałym zakresie. Zdaniem Sądu, umowa kredytowa zawarta przez strony pozbawiona indeksacji nie może dalej skutecznie funkcjonować w obrocie. Z tych względów Sąd drugiej instancji uznał umowę za nieważną z mocy prawa od początku. Skutkiem zaś uznania umowy za nieważną jest obowiązek zwrotu przez obie strony tego, co sobie wzajemnie świadczyły wobec odpadnięcia podstawy prawnej świadczenia (art. 410 k.c.). Kredyt został udzielony w wysokości 137 160 zł, a pozwani zapłacili tytułem spłaty kredytu kwotę 89 374,94 zł, a zatem pozwani są dłużnikami strony powodowej w kwocie 47 177,82 zł. O odsetkach ustawowych za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. Wyrok Sądu drugiej instancji w części oddalającej powództwo w pozostałej części został zaskarżony przez powoda skargą kasacyjną. W ramach podstawy kasacyjnej z art. 398 § 1 pkt 1 k.p.c. zarzucono w niej naruszenie art. 385 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 58 § 1 k.c.; art. 6 ust. 1 Dyrektywy 93/13/EWG; art. 65 § 1 i 2 k.c. w związku z postanowieniami § 1 ust. 1, § 1 ust. 4, § 9 ust. 2, § 10 ust. 3 oraz § 14 ust. 3 umowy kredytu w zw. z art. 385 § 1 k.c.; art. 358 § 2 k.c. i art. 41 prawa wekslowego.

Treści dostępne dla abonentów IFK Platformy Księgowych i Kadrowych

Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

• Codzienne aktualności prawne
• Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
• Bogatą bibliotekę materiałów wideo
• Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty

Zamów teraz Masz już konto? Zaloguj się