Odmowa przyznania zasiłku celowego pomimo spełnienia kryterium dochodowego - Wyrok NSA z dnia 28 maja 2024 r., sygn. I OSK 1718/22
Decyzja o przyznaniu zasiłku celowego z pomocy społecznej, jako świadczenia mającego charakter subsydiarny, nie jest obligatoryjna nawet w przypadku spełnienia kryterium dochodowego, jeżeli wnioskodawca posiada majątek, który może być wykorzystany do zaspokojenia jego potrzeb bytowych, oraz nie wyczerpał wszystkich dostępnych sposobów poprawy swojej sytuacji życiowej.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Piotr Niczyporuk Sędziowie: sędzia NSA Piotr Przybysz sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka (spr.) Protokolant: starszy sekretarz sądowy Aleksandra Białek po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2024 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej S. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 19 maja 2022 r., sygn. akt II SA/Lu 139/22 w sprawie ze skargi S. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] grudnia 2021 r. nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie wyrokiem z dnia 19 maja 2022 r., II SA/Lu 139/22 oddalił skargę S. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] grudnia 2021 r. nr [...] odmawiającą przyznania zasiłku celowego (pkt I.) oraz rozstrzygnął o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (pkt II.).
Powyższy wyrok zapadł w następujących okolicznościach sprawy:
Postępowanie wszczęte zostało na wniosek S. K. z [...] kwietnia 2021 r. o przyznanie zasiłku celowego z przeznaczeniem na zakup węgla. W toku postępowania Burmistrz Miasta Ł. ustalił, że wnioskodawca wspólnie z byłą żoną jest właścicielem majątku, który wartość wyceniona została na kwotę 1.800.000.zł. Organ wskazał dalej, że wprawdzie Sąd Rejonowy w Ł. postanowieniem zabezpieczających z dnia 14 lipca 2016 r., I Ns 629/16 zakazał zbywania i obciążania nieruchomości do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy o podział majątku wspólnego, to jednak wnioskodawca powinien podjąć działania w celu przyspieszenia rozstrzygnięcia sprawy, aby móc dysponować majątkiem i czerpać korzyści z tej części majątku, która jemu przypadnie. Organ I instancji ustalił ponadto, że skarżący utrzymuje się wyłącznie z zasiłku stałego w wysokości 645 zł i zasiłku celowego na zakup posiłków lub żywności w kwotach po 150 zł miesięcznie. Z przedstawionych przez wnioskodawcę faktur wynika, że w kwietniu opłaty mieszkaniowe i wydatki na leki wyniosły łącznie 194,45 zł. Dodatkowo w kwietniu 2021 r. wnioskodawca opłacił składkę P. S.A w kwocie 202,68 zł. Skarżący ogrzewa dom piecem na gaz ziemny i czasami włącza piecyk elektryczny, natomiast oczekuje zasiłku celowego na opał w postaci węgla w kwocie 700 zł. Burmistrz Miasta Ł. decyzją z dnia [...] maja 2021 r. nr [...] odmówił przyznania S. K. zasiłku celowego. W odwołaniu od tej decyzji S. K. wskazał, że ze względów ekologicznych dom, a dokładnie tylko jeden pokój, ogrzewał gazem i nie stać go było na ogrzewanie kuchni i łazienki. Odwołujący obawia się wstrzymania dostaw gazu i energii elektrycznej. Ponadto podniósł, że nie stać go na wykupienie leków i zmuszony był wydać 2.500 zł na leczenie grzybicy paznokci. Podkreślił, że stan jego zdrowia pogarsza się. Podał także, że powinien zakupić drugi wózek inwalidzki o podwyższonych parametrach, na co go nie stać. Korzysta z przeterminowanej żywności z hurtowni spożywczej, nie stać go na skarpety i obuwie. Decyzją z dnia [...] grudnia 2021 r. znak: [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...], po rozpatrzeniu odwołania S. K., działając na podstawie m.in. art. 8 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 pkt 5 i pkt 6, art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U.2021.2269 ze zm.), dalej jako "u.p.s.", utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję Burmistrza Miasta Ł. Kolegium przytoczyło treść art. 39 u.p.s., podkreślając, że spełnienie kryterium dochodowego nie oznacza, że zasiłek celowy zostanie przyznany, gdyż rozpatrując wniosek o przyznanie takiego zasiłku organ działa w granicach uznania administracyjnego. Organ wskazał, że świadczenia z pomocy społecznej mają charakter subsydiarny, co oznacza, że mogą być przyznane dopiero wtedy, gdy zainteresowani nie są w stanie samodzielnie pokonać trudnych sytuacji życiowych; a takiego warunku nie spełnia S. K. Kolegium dodatkowo ustaliło, że skarżący jest rozwiedziony, mieszka w domu stanowiącym współwłasność jego i byłej żony – B. K. Od 2016 r., z wniosku byłej żony, toczy się postępowanie sądowe o zniesienie współwłasności i podział majątku wspólnego, oszacowanego przez biegłego na kwotę 1.800.000 zł. Skarżący ma troje dorosłych dzieci – córkę i dwóch synów. Z synami nie utrzymuje kontaktu, a jego powództwo przeciwko synom o alimenty zostało oddalone. S. K. może liczyć na pomoc córki, która sprząta, pierze i użycza ojcu auto. Orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 9 stycznia 2020 r. skarżący został uznany za osobę częściowo niezdolną do pracy do 31 stycznia 2022 r., natomiast nie został uznany za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji. Z kolei orzeczeniem Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w . został zaliczony do osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym na okres do 31 grudnia 2021 r. i z tego tytułu został skarżącemu przyznany zasiłek stały na okres od 1 grudnia 2018 r. do 31 grudnia 2021 r. w wysokości 645 zł. Decyzją z dnia 20 stycznia 2021 r. przyznano skarżącemu zasiłek celowy na zakup posiłków lub żywności w kwocie po 150 zł miesięcznie na okres od stycznia do czerwca 2021 r., natomiast decyzją z dnia 19 lipca 2021 r. zasiłek ten przyznano na kolejne miesiące – od lipca do grudnia 2021 r. W tej sytuacji Kolegium uznało, że skarżący spełnia kryterium dochodowe uprawniające do przyznania zasiłku celowego. Spełnia również przesłanki niedochodowe, wynikające z art. 7 pkt 2-15 u.p.s., tj. niepełnosprawność i długotrwała choroba (skarżący cierpi m.in. cukrzycę typu 2, nadciśnienie tętnicze, zwyrodnienia wielostawowe, zaburzenia osobowości, nastawienia paranoiczne, jest po operacji bariatrycznej z powodu patologicznej otyłości). Kolegium uznało, że w takiej sytuacji organ I instancji zasadnie odmówił skarżącemu przyznania zasiłku celowego na zakup węgla, a to ze względu na niepodejmowanie działań zmierzających do poprawy swojej sytuacji finansowej, a także z uwagi na objęcie stałą i systematyczną pomocą ze środków publicznych. Dodatkowo Kolegium zauważyło, że zakup węgla nie należy do potrzeb nagłych i nieprzewidywalnych, a więc skarżący mógł je zabezpieczyć znacznie wcześniej, zwłaszcza, że w 2020 r. także otrzymywał pomoc finansową na zakup leków i pomoc rzeczową w postaci żywności. Ponadto skarżący podczas wywiadu środowiskowego [...] maja 2021 r. wyjaśnił, że nie ogrzewa mieszkania węglem ze względów ekologicznych, a nie z powodu braków środków. W ocenie Kolegium, skarżący nie wykazał przekonująco, że wyczerpał możliwości poprawy swojej sytuacji, choć poczynił pewne próby, jednak jego aktualna sytuacja prawna i życiowa jest konsekwencją jego własnych wyborów. Kolegium zauważyło, że celem pomocy społecznej nie jest zaspokajanie każdej zgłaszanej potrzeby, a ubiegający się o pomoc powinien wykorzystać własne środki, możliwości i uprawnienia w celu przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej. Skarżący nie wykazał, że wyczerpał swoje możliwości poprawy sytuacji materialnej. Wartość majątku wspólnego jest znaczna i tej okoliczności w kontekście zadań pomocy społecznej nie można pominąć, gdyż wartość tego majątku świadczy o dysproporcji pomiędzy udokumentowaną wysokością dochodu a rzeczywistym stanem majątkowym skarżącego, co jest samodzielną negatywną przesłanką przyznania pomocy społecznej, o jakiej mowa w art. 12 u.p.s. Kolegium wzięło też pod uwagę, że podstawy egzystencji skarżącego nie są zagrożone: posiada bowiem regularny dochód w postaci zasiłku stałego w maksymalnej ustawowej wysokości, a dodatkowo otrzymuje regularnie pomoc z funduszy publicznych; korzysta też z pomocy rzeczowej córki, zaś postępowanie o zniesienie współwłasności jest w zaawansowanym stadium. Kolegium nie zakwestionowało problemów zdrowotnych skarżącego, jednak zauważyło, że nie mają one charakteru nagłego. Występują one od lat, a realizowanie recept należy do stałych wydatków; kwoty aktualnie mieszczą się w budżecie domowym skarżącego i nie wpływają istotnie jego na sytuację bytową,
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
