Postanowienie NSA z dnia 15 marca 2024 r., sygn. III OW 132/23
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk Sędziowie: Sędzia NSA Rafał Stasikowski Sędzia del. WSA Beata Jezielska po rozpoznaniu w dniu 15 marca 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Warszawie a Wójtem Gminy [...] w przedmiocie wskazania organu właściwego w sprawie nakazu usunięcia odpadów niebezpiecznych postanawia wskazać Wójta Gminy [...] jako organ właściwy w sprawie.
Uzasadnienie
Pismem z 27 września 2023 r. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Warszawie wniósł o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego poprzez wskazanie Wójta Gminy [...] jak organu właściwego do załatwienia sprawy dotyczącej wydania decyzji nakazującej usunięcie odpadów niebezpiecznych na terenie nieruchomości zlokalizowanej przy ul. U. [...] w [...].
W uzasadnieniu podano, że pismem z 24 lutego 2022 r. Wójt Gminy [...], powołując się na art. 16 pkt 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2020 r. poz. 2187 ze zm., dalej jako: u.o.z.sz.), przekazał RDOŚ wniosek Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Warszawie z 14 lutego 2023 r., kierowany do Wójta Gminy [...], o podjęcie działań wynikających z art. 26a ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (tj. Dz. U. z 2023 r. poz. 1587 ze zm., dalej jako: u.o.o.), tj. usunięcia odpadów z terenu przedmiotowej nieruchomości ze względu na stwarzanie zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska. W piśmie tym podano także, że postanowieniem z 10 marca 2023 r., wydanym na podstawie art. 24 ust. 7 u.o.z.sz., RDOŚ odmówił wszczęcia postępowania i podjęcia działań naprawczych celem usunięcia odpadów niebezpiecznych magazynowanych nielegalnie na terenie przedmiotowej nieruchomości. Na skutek zażalenia złożonego przez Wójta Gminy, postanowieniem z 27 kwietnia 2023 r., Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska uchylił w całości zaskarżone postanowienie, wskazując że właściwym postępowaniem w przedmiotowej sprawie będzie wystąpienie z wnioskiem do sądu administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego.
Wnioskodawca podał, że przepisy u.o.z.sz. mają zastosowanie do bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku lub do szkody w środowisku w wodach lub powierzchni ziemi spowodowanej przez działalność podmiotu korzystającego ze środowiska stwarzającej ryzyko szkody w środowisku, czyli wyłącznie do sytuacji, w których zdarzenie wypełnia definicję szkody w środowisku lub bezpośredniego nią zagrożenia i nie mogą być stosowane alternatywnie w stosunku do innych uregulowań prawnych. Podniesiono, że dotychczas zebrany materiał dowodowy nie stanowi uprawdopodobnienia powstania szkody, gdyż przetrzymywanie w budynku odpadów w mauzerach i beczkach nie jest równoznaczne z wystąpieniem szkody w środowisku, w powierzchni ziemi lub w wodach, ani bezpośrednim zagrożeniem jej wystąpienia. Wskazano, że beczki oraz puszki znajdują się na paletach w magazynie, a także w zabezpieczonej na terenie nieruchomości naczepie. Podano, że przepis art. 16 pkt 2 u.o.z.sz. ma charakter subsydiarny i znajduje zastosowanie, gdy podmiot korzystający ze środowiska nie podjął działań zapobiegawczych i naprawczych, do których był zobowiązany. Działania te nie polegają jednak na usunięciu odpadów oraz gospodarowaniu nimi, a na remediacji zanieczyszczonej powierzchni ziemi. Remediacja nie obejmuje jednak samego usuwania odpadów i gospodarowania nimi w postaci substancji chemicznych (np. w przypadku odpadów znajdujących się w zamkniętych pojemnikach). Dopóki zaś substancje chemiczne nie dostaną się bezpośrednio do gleby i ziemi, albo do wód i nie spowodują skutku w postaci szkody w środowisku albo bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku, nie stanowią zanieczyszczenia ziemi. Podano, że w przedmiotowej sprawie RDOŚ byłby organem właściwym, gdyby przeprowadzone badania potwierdziły zanieczyszczenie wody, jak i powierzchni ziemi, ale właściwość ta nadal nie obejmowałaby usunięcia zdeponowanych odpadów, a jak wynika z dokumentów przesłanych przez Wójta, sprawa dotyczy nielegalnego składowania odpadów. Powołując się na treść art. 24a u.o.z.sz. wskazano, że samo składowanie, czy magazynowanie odpadów nie stanowi szkody w środowisku, a ewentualnie określenie w drodze decyzji obowiązku przeprowadzenia działań naprawczych może nastąpić dopiero po usunięciu odpadów. RDOŚ wskazał, że przepis art. 26a ust. 12 pkt 3 u.o.o. nie ma zastosowania w niniejszej sprawie, gdyż RDOŚ nie podjął działań, o których mowa w art. 16 pkt 2 u.o.z.sz., bowiem nie widział ich zasadności. Stosownie zaś do art. 26a ust. 2 u.o.o. RDOŚ jest organem właściwym w zakresie usunięcia odpadów oraz gospodarowania nimi wyłącznie w przypadku terenów zamkniętych oraz nieruchomości, którymi gmina włada jako władający powierzchnią ziemi, co nie ma miejsca w niniejszej sprawie.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
