Wyrok NSA z dnia 9 stycznia 2024 r., sygn. I OSK 2463/22
Dnia 9 stycznia 2024 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Piotr Przybysz Sędziowie: sędzia NSA Karol Kiczka sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka (spr.) po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2024 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej J. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 czerwca 2022 r., sygn. akt I SA/Wa 937/22 w sprawie ze skargi J.S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] lutego 2022 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 28 czerwca 2022 r., I SA/Wa 937/22 oddalił skargę J. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w C. z dnia [...] lutego 2022 r. nr [...] odmawiającą przyznania świadczenia pielęgnacyjnego.
Powyższy wyrok zapadł w następujących okolicznościach sprawy:
Wnioskiem z [...] grudnia 2021 r. J. S. wystąpił o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad ciotką S. S. Decyzją z dnia [...] grudnia 2021 r. Wójt Gminy S. odmówił przyznania J. S. wnioskowanego świadczenia. Odwołanie od powyższej decyzji złożył J. S. zarzucając naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 17 ust. 1b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2020.111 ze zm.), dalej jako "u.ś.r." polegającą na pominięciu tego, że na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r., K 38/13, ww. przepis został uznany za niekonstytucyjny w zakresie w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną ze względu na datę powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki, przez co narusza to art. 190 ust. 1 Konstytucji RP. W następstwie rozpoznania powyższego odwołania decyzją z dnia 10 lutego 2022 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w C. utrzymało w mocy ww. decyzję Wójta Gminy S. z dnia [...] grudnia 2021 r. W uzasadnieniu podjętego rozstrzygnięcia organ odwoławczy podniósł, że w okolicznościach niniejszej sprawy odmowa przyznania świadczenia pielęgnacyjnego jest zasadna, choć z innych przyczyn niż wskazane w decyzji organu I instancji. Kolegium przywołało treść art. 17 ust. 1, ust. 1a i ust. 1b u.ś.r. i wskazało, że wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. orzeczono, że art. 17 ust. 1b u.ś.r. w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności został uznany za niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. Zdaniem organu, wydanie w sprawie orzeczeń w oparciu o powołany przepis, w sytuacji gdy Trybunał orzekł o jego niezgodności z Konstytucją RP w określonym w ww. wyroku zakresie, nie znajduje uzasadnienia, co potwierdza w zasadzie jednolite orzecznictwo sądów administracyjnych. Organ odwoławczy przywołał następnie przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dotyczące obowiązku alimentacyjnego i wskazał, że art. 17 ust. 1 pkt 4 u.ś.r., w konfrontacji z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jednoznacznie wskazuje krąg osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, wprowadzając ograniczenie w odniesieniu do osób zobowiązanych do alimentacji. Zdaniem Kolegium treść powołanego przepisu jest jasna, a ustalenie zawartej w nim normy prawnej nie wymaga szczególnych zabiegów interpretacyjnych i jest możliwe przy zastosowaniu wyłącznie wykładni gramatycznej. Oznacza to, że brak obowiązku alimentacyjnego po stronie osoby ubiegającej się o świadczenie pielęgnacyjne na podstawie powołanych przepisów stanowi negatywną przesłankę do przyznania takiego świadczenia. Świadczenie pielęgnacyjne nie może zatem zostać przyznane siostrzeńcowi. Nie jest on bowiem zobowiązany do alimentacji w stosunku do swojej ciotki. Przepisy u.ś.r. nie przewidują aby rekompensata z tytułu rezygnacji z zatrudnienia w związku ze sprawowaniem opieki nad osobą niepełnosprawną przysługiwała każdej osobie. Kolegium podniosło także, że z akt sprawy wynika, iż S. S. posiada orzeczenie stwierdzające niezdolność do samodzielnej egzystencji. Jest panną, nie ma dzieci, nie mieszka wspólnie z siostrzeńcem. Wnioskodawca oświadczył natomiast, że jego ciotka potrzebuje opieki i on tą opiekę jej zapewnia. Kolegium nie zanegowało faktu, że wnioskodawca zajmuje się swoją ciotką i pomaga jej w bieżącym funkcjonowaniu. Nie jest jednak osobą, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, zgodnie z art. 128 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U.2020.1359 ze zm.), dalej jako "k.r.o.".
Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na powyższą decyzję wniósł J. S., zarzucając naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. art. 17 ust. 1 pkt 4 oraz 1a u.ś.r. przez jego błędną interpretację i niezasadne uznanie, że siostrzeniec niepełnosprawnej S. S., rezygnujący z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej z powodu opieki nad ciocią, legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, nie jest uprawniony do pobierania świadczenia pielęgnacyjnego. Powołując się na powyższe skarżący wniósł o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji i ustalenie na swoją rzecz prawa do świadczenia pielęgnacyjnego od dnia 1 grudnia 2021 r. na czas nieokreślony, ewentualnie uchylenie w całości zaskarżonej decyzji.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
