Wyrok NSA z dnia 1 lutego 2024 r., sygn. III OSK 5334/21
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Małgorzata Pocztarek Sędziowie: Sędzia NSA Przemysław Szustakiewicz (spr.) Sędzia del. WSA Mariusz Kotulski Protokolant: starszy asystent sędziego Marcin Rączka po rozpoznaniu w dniu 1 lutego 2024 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Szefa Krajowej Administracji Skarbowej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 marca 2021r., sygn. akt II SA/Wa 1775/20 w sprawie ze skargi M.H. na decyzję Szefa Krajowej Administracji Skarbowej z dnia 22 czerwca 2020r. nr DOS1.1125.87.2020.EDE w przedmiocie wygaśnięcia stosunku służbowego 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie; 2. odstępuje od zasądzenia od M.H. na rzecz Szefa Krajowej Administracji Skarbowej zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, wyrokiem z dnia 23 marca 2021 r., sygn. akt II SA/Wa 1775/20, po rozpoznaniu sprawy ze skargi M.H., uchylił zaskarżoną decyzję Szefa Krajowej Administracji Skarbowej z dnia 22 czerwca 2020 r., nr DOS1.1125.87.2020.EDE w przedmiocie wygaśnięcia stosunku służbowego. W uzasadnieniu wskazano na następujący stan faktyczny i prawny:
Wyrokiem z dnia 27 listopada 2019 r., sygn. akt I OSK 3753/18 Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 14 czerwca 2018 r., sygn. akt II SAB/Ol 79/17, którym zobowiązano organ I. instancji do wydania - w terminie 14 dni od otrzymania odpisu prawomocnego wyroku wraz z aktami - decyzji dotyczącej stosunku służbowego funkcjonariusza. W uzasadnieniu orzeczenia NSA wskazał, że Sąd pierwszej instancji prawidłowo uznał, że organ pozostaje w bezczynności co do zakończenia stosunku służbowego funkcjonariusza, któremu nie przedłożono propozycji służby. Skoro - zgodnie z art. 170 ust. 3 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. z 2016 r., poz. 1948 ze zm., dalej "p.w.KAS") - wygaśnięcie stosunku służbowego traktuje się równoznacznie ze zwolnieniem ze służby, to należy w takiej sytuacji wydać decyzję administracyjną. Wynika to wprost z art. 276 ust. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. z 2012 r. poz. 422, dalej "ustawą o KAS"). Skoro ustawodawca nakazuje traktować wygaśnięcie stosunku służbowego jak zwolnienie ze służby, a zwolnienia ze służby dokonuje się w trybie decyzji i jest ono obwarowane gwarancjami procesowymi oraz możliwością stosowania środków zaskarżenia, to w przypadku wygaśnięcia stosunku służbowego - ze względu na brak propozycji dla funkcjonariusza, o jakiej mowa w art. 165 ust. 7 p.w.KAS - zachodzi podstawa do wydania decyzji o zwolnieniu funkcjonariusza ze służby wskutek wygaśnięcia stosunku służbowego. Orzekanie w formie decyzji administracyjnej wyklucza przy tym jakąkolwiek arbitralność organu. Decyzja ta wymaga uzasadnienia podjętego rozstrzygnięcia, podania zastosowanych kryteriów oceny, wskazania okoliczności faktycznych oraz rozważenia przesłanki dokonywania selekcji funkcjonariuszy, określone w art. 165 ust. 7 p.w.KAS,
Następnie decyzją z dnia 18 lutego 2020 r., Dyrektor Izby Administracji Skarbowej [...], stwierdził wygaśnięcie stosunku służbowego funkcjonariusza z upływem 31 sierpnia 2017 r., wskutek nieotrzymania pisemnej propozycji, określającej nowe warunki pracy albo pełnienia służby. W uzasadnieniu wskazano, że przy podejmowaniu decyzji uwzględniono okoliczności wynikające z akt osobowych funkcjonariusza oraz systemu kadrowego oraz szkoleniowego - dotyczące całego przebiegu zatrudnienia - w tym dotyczące kwalifikacji potwierdzonych odpowiednimi dokumentami; uwzględniono również wydawane podczas służby funkcjonariusza opinie i oceny bezpośrednich przełożonych, awanse na wyższe stanowisko służbowe czy kolejny stopień służbowy oraz orzeczone kary dyscyplinarne, które - z uwagi na ich zatarcie - nie znajdują się w aktach osobowych. Wzięto także pod uwagę wykształcenie funkcjonariusza i wskazano, że propozycje pracy lub pełnienia służby przygotowano zgodnie z dyspozycją art. 165 ust. 7 p.w.KAS; niemniej jednak przy ich przedkładaniu brano pod uwagę nie tylko zasadę ochrony pracy bądź służby, lecz również inne wartości konstytucyjne - jak interes publiczny, dobro wspólne, równowagę finansów publicznych. DIAS wskazał również, że rozstrzygnięcia w zakresie stosunku służbowego funkcjonariuszy determinowały względy wynikające ze zmian w organizacji funkcjonowania skarbowości i Służby Celnej. Oceniając potrzeby kadrowe w kontekście, komu złożyć propozycję pracy lub pełnienia służby - wziął pod uwagę potrzeby organizacyjno-kadrowe podległej jednostki; uwzględnił okoliczności wynikające z akt osobowych funkcjonariusza oraz systemu kadrowego i szkoleniowego dotyczące całego przebiegu jego zatrudnienia. W tej analizie nie bez znaczenia było prowadzone przeciwko funkcjonariuszowi postępowanie dyscyplinarne - zakończone orzeczeniem z dnia 27 lutego 2009 r. - za naruszenie ustawowego obowiązku przestrzegania czasu pracy, ustalonego w zakładzie pracy, oraz rzetelnego, bezstronnego, sprawnego i terminowego wykonywania powierzonych zadań poprzez nieuzasadnione opuszczenie w dniu 13 stycznia 2009 r. wyznaczonego miejsca służby bez wiedzy kierownika komórki organizacyjnej, w celu innym niż służbowy. Wzięto pod uwagę przeprowadzenie z funkcjonariuszem w latach 2011-2013 dwóch rozmów dyscyplinujących dotyczących niedopełnienia przezeń obowiązków służbowych. Tymczasem funkcjonariusz Służby Celno-Skarbowej jest osobą powołaną do egzekwowania przepisów prawa; obowiązują go szczególnie rygorystyczne wymagania w zakresie przestrzegania prawa. Aby móc skutecznie wykonywać swoje zadania, funkcjonariusze tej formacji muszą pozostawać poza jakimikolwiek podejrzeniami o zachowania i postawy mające wpływ na nieposzlakowaną opinię. DIAS, biorąc pod uwagę cechy i postawę funkcjonariusza - ujawniające się w trakcie służby - był uprawniony do uznania, że nie wpisuje się on w wysokie standardy tworzonej nowej Służby Celno-Skarbowej. Organ zwrócił uwagę, że w procesie składania propozycji na dyrektora izby administracji skarbowej nałożono obowiązek zapewnienia nie tylko właściwego doboru pracowników - zgodnie z ich kwalifikacjami i przebiegiem służby - ale też właściwej obsady kadrowej w zakresie odpowiedniej ich liczby do realizacji przydzielonych zadań. Plan etatów funkcjonariuszy Służby Celno- Skarbowej w Izbie Administracji Skarbowej [...] - po zakończonym procesie przedkładania propozycji służby - wynosił 787 etatów i uległ zmniejszeniu do stanu sprzed połączenia jednostek o 96 etatów; wobec powyższego, złożenie propozycji warunkowane było wysokością posiadanych limitów zatrudnienia i środków budżetowych; nie można natomiast uwzględniać zarzutu funkcjonariusza co do uruchomienia w Izbie Administracji Skarbowej [...] naborów po zakończeniu procesu składania propozycji; po zakończeniu procesu konsolidacji, w Izbie Administracji Skarbowej [...] pojawiła się bowiem potrzeba wzmocnienia kadrowego poszczególnych komórek organizacyjnych, w związku z nałożonymi na jednostkę dodatkowymi zadaniami. Kolejne postępowania kwalifikacyjne do służby w Służbie Celno-Skarbowej wszczynane były również w związku z odejściami funkcjonariuszy, posiadających uprawnienia emerytalne, przeniesieniami służbowymi, w tym funkcjonariuszy alokowanych, czy odejściami ze służby na wniosek. Tak więc organ I. instancji - podejmując decyzję o nieprzedstawieniu funkcjonariuszowi do 31 maja 2017 r. pisemnej propozycji określającej nowe warunki pracy lub pełnienia służby - działał w trosce o właściwą i terminową realizację zadań ustawowych przez podległą Izbę.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
