Wyrok SN z dnia 22 listopada 2023 r., sygn. I PSKP 25/23
W sytuacji, gdy zgon pracownika nastąpił w wyniku chorób samoistnych, bez stwierdzenia szczególnych, nadzwyczajnych okoliczności w warunkach świadczenia pracy, takie zdarzenie nie może być uznane za wypadek przy pracy w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Wykonywanie pracy zgodnie z normalnymi warunkami danego stanowiska, nawet w przypadku istniejących schorzeń samoistnych pracownika, nie stanowi przyczyny zewnętrznej mogącej być uznanej za wypadek przy pracy.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jarosław Sobutka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Leszek Bielecki
SSN Romuald Dalewski
w sprawie z powództwa R. M. przeciwko Powiatowemu Publicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej w R. i W. z siedzibą w W. o ustalenie wypadku przy pracy i sprostowanie protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 22 listopada 2023 r., skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rybniku z dnia 21 października 2021 r., sygn. akt IV Pa 46/21,
I. oddala skargę kasacyjną,
II. odstępuje od obciążania powódki kosztami zastępstwa procesowego strony przeciwnej w postępowaniu kasacyjnym.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 8 kwietnia 2021 r. Sąd Rejonowy w Jastrzębiu-Zdroju oddalił powództwo, umorzył postępowanie w części w której powódka cofnęła powództwo oraz odstąpił od obciążania powódki obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego. Sąd I instancji ustalił, że zmarły A. M. zatrudniony był w Powiatowym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w R. i W. z siedzibą w W. na podstawie umowy o pracę na stanowisku konserwatora urządzeń technicznych od dnia 1 lutego 1996 r. do dnia 18 sierpnia 2017 r., tj. do dnia zgonu. Pracownik w dniu 18 sierpnia 2017 r. pracował na II zmianę od 19:00 do 07:00 następnego dnia. W toku zmiany około 01:00 A. M. został znaleziony nieprzytomny, a lekarz przybyły na miejsce stwierdził zgon. W związku z zaistniałym zdarzeniem został powołany zespół wypadkowy, który protokołem nr[…] uznał, że zgon pracownika nie jest wypadkiem przy pracy. Skutki wypadku i okoliczności zdarzenia zespół powypadkowy ustalił w oparciu o opinię lekarską z dnia 19 sierpnia 2017 r. w której stwierdzono zgon w dniu 19 sierpnia 2017 r. około godz. 01:30 także w oparciu o protokół oględzin i otwarcia zwłok nr […]. W toku oględzin zewnętrznych i otwarcia zwłok stwierdzono obfite, ciemno fioletowe, utrwalone plamy opadowe zlokalizowane na tylnych powierzchniach ciała. Nie stwierdzono obrażeń zewnętrznych. W toku otwarcia zwłok stwierdzono miażdżycę uogólnioną dużego stopnia w tym tętnicy wieńcowej prawej. Rozległe blizny pozawałowe i bliznowacenia włókien mięśnia sercowego na całej powierzchni lewej komory, obrzęk mózgu, obrzęk płuc, przekrwienie bierne narządów wewnętrznych. Taki obraz badania sekcyjnego wskazuje na to, że bezpośrednią przyczyną zgonu A. M. była ostra niewydolność krążeniowo oddechowa. Powódka pismem z dnia 21 września 2017 r. wniosła zastrzeżenia i uwagi do protokołu. Po sporządzeniu uwag i wyjaśnień do złożonych zastrzeżeń, zespół powypadkowy protokołem nr […] podtrzymał dotychczasowe stanowisko. Powódka zakwestionowała ustalenia zawarte w ostatecznym protokole dotyczące okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, wskazując, że zostały one poczynione pomimo braku przesłuchania jakichkolwiek świadków. Sąd Rejonowy oparł się również na opinii biegłego z zakresu kardiologii w szczególności opinii uzupełniającej, w której biegła w sposób precyzyjny, rzetelny i wnikliwy odpowiedziała na przedstawione tezy. Biegła dysponowała całością dokumentacji medycznej powoda. W ocenie biegłej przyczyną determinującą uraz była chorobą samoistną, a do zawału doszłoby w trudnym do określenia czasie z powodu stwierdzonych zaawansowanych, licznych zmian miażdżycowych w tętnicach wieńcowych, które mogły doprowadzić do zamknięcia tętnicy w różnych mechanizmach i doprowadzić do powstania zawału „niemego” jak poprzednie zawały lub spowodować ostry zespół wieńcowy z typowym obrazem klinicznym o różnym przebiegu. Wobec powyższego Sąd Rejonowy uznał, że zawał mięśnia serca był skutkiem rozwijającej się u A. M. choroby miażdżycowej i licznych zmian w tętnicach. Wskazał również, że praca wykonywana przez A. M. w dniu 18 sierpnia 2017 r. również nie przekraczałaby jego możliwości w przypadku, gdyby nie cierpiał on na tak rozwiniętą chorobę wieńcową. Pracodawca nie miał świadomości choroby zmarłego, albowiem zmarły miał zaświadczenie o zdolności do pracy. Sąd podkreślił jak mały był wykop wykonany przez A. M. – jego zdaniem nawet przyjmując, że praca przez niego wykonywana byłą w trudnych warunkach, to nie sposób takiej pracy uznać za szczególnie ciężką.
Po rozpoznaniu sprawy na skutek apelacji powódki R. M. od wyroku Sądu Rejonowego w Jastrzębiu -Zdroju IV Wydziału Pracy z dnia 8 kwietnia 2021 r. Sąd Okręgowy w Rybniku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, wyrokiem z 21 października 2021 r., oddalił apelację oraz odstąpił od obciążenia powódki obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję. Zdaniem Sądu odwoławczego, Sąd I instancji przeprowadził wnikliwe postępowanie dowodowe, trafnie ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy, prawidłowo zastosował obowiązujące przepisy prawa materialnego i procesowego, a wydanemu wyrokowi trudno odmówić słuszności. Oceniając zgromadzony materiał dowodowy w odniesieniu do pisemnych motywów rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy uznał, że nie sposób podzielić stanowiska apelującego, iż brak jest logicznego powiązania treści przeprowadzonych dowodów, a ustalonymi na ich podstawie faktami i wyciągniętymi wniosków. Sąd I instancji w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku wskazał jaki stan faktyczny stał się jego podstawą oraz podał na jakich dowodach oparł się przy jego ustaleniu. Stąd też Sąd Okręgowy ustalenia Sądu I instancji w całości uznał i przyjął jako własne. Wbrew twierdzeniom powódki Sąd I instancji nie pominął wniosków wynikających z opinii biegłej sądowej, a wręcz przeciwnie - Sąd I instancji podkreślił w pisemnych motywach, że celem ustalenia przyczyny odpowiedzialnej za zawał mięśnia serca u A. M. koniecznym stało się dopuszczenie takiego dowodu i Sąd z tej wiedzy specjalistycznej skorzystał i wziął pod uwagę wnioski wypływające z opinii specjalistycznej. Fakt, że biegła zaakcentowała jako czynniki dodatkowe: pracę fizyczną i temperaturę powietrza nie świadczy o tym, że zawał serca nastąpiłby, gdyby u A. M. nie występowała zaawansowana choroba miażdżycowa. Istota rozpoznawanej sprawy sprowadzała się do przesądzenia, czy przyczyną zewnętrzną wypadku przy pracy, stanowiącą współprzyczynę w stosunku do samoistnej przyczyny wewnętrznej (schorzeń kardiologicznych), mogą być normalne, zgodne z BHP, warunki świadczenia pracy, nawet, gdy świadczona praca wymaga wysiłku fizycznego i jest świadczona w nietypowych okolicznościach (np. w podwyższonej temperaturze). Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu I instancji, wynikające z ugruntowanego orzecznictwa, że należy dopuścić możliwość zakwalifikowania jako wypadku przy pracy doznanych przez pracownika zmian w narządzie wewnętrznym o charakterze schorzenia samoistnego pod warunkiem, że w stanie faktycznym sprawy zostaną stwierdzone szczególne okoliczności. Takich szczególnych, nadzwyczajnych okoliczności w rozpoznawanej sprawie nie stwierdzono. Praca zmarłego była pracą fizyczną związaną ze znacznym wysiłkiem fizycznym, była też wykonywana w nieprzeciętnych warunkach, (w podwyższonej temperaturze), były to jednak warunki odpowiadające rodzajowi wykonywanej przez niego pracy, typowe dla jego stanowiska pracy. Sąd Okręgowy podkreślił, że zmarły dopiero przystąpił do wykonywania prac, która odbywała się w podwyższonej temperaturze i była ciężka fizycznie - zatem nawet nie powinien odczuć jej ewentualnych negatywnych skutków.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
