Jednym z podstawowych sposobów rozliczenia różnic inwentaryzacyjnych jest kompensata niedoborów z nadwyżkami. Zasada dokonywania kompensat nie wynika z żadnych przepisów prawnych, lecz została wypracowana w praktyce przez jednostki jako sposób rozliczania niedoborów niezawinionych, tzn. powstałych z przyczyn wykluczających odpowiedzialność materialną osoby, której powierzono "brakujące" składniki majątku

W wyniku inwentaryzacji są ujawniane różnice pomiędzy stanem rzeczywistym składników majątkowych a stanem wykazywanym w księgach rachunkowych. Należy pamiętać, że zgodnie z prawem bilansowym rozliczenie inwentaryzacji musi być przeprowadzone w księgach rachunkowych tego roku, w którym inwentaryzacja była przeprowadzona. Oznacza to, że prace te należy zakończyć przed ostatecznym zamknięciem ksiąg rachunkowych