Umorzenie kredytu hipotecznego na cele mieszkaniowe generuje przychód zwolniony z opodatkowania na mocy rozporządzenia Ministerstwa Finansów, natomiast zwrot kosztów związanych z ulgą odsetkową skutkuje koniecznością doliczenia tych kosztów do rozliczenia podatkowego, jeśli doszło do ich odliczenia wcześniej.

Zbycie udziału w nieruchomości nabytego w drodze darowizny, przy wydatkowaniu środków ze sprzedaży na cele mieszkaniowe w ramach małżeńskiej wspólności majątkowej, może korzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f., jeżeli wpływy ze sprzedaży zostaną przeznaczone na zakup wspólnej nieruchomości mieszkaniowej w wymaganym terminie.

Kupujący nabywający lokal mieszkalny może skorzystać ze zwolnienia od podatku od czynności cywilnoprawnych, jeżeli uprzednio nabyty udział w nieruchomości do 50% pochodził wyłącznie z dziedziczenia. Nabycie dodatkowego udziału w drodze działu spadku uniemożliwia zastosowanie zwolnienia.

Dochody uzyskane z odpłatnego zbycia nieruchomości mogą być zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jeśli przychody ze sprzedaży nieruchomości zostaną udokumentowane jako wydatkowane na własne cele mieszkaniowe, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Umorzenie części kredytu hipotecznego stanowi przychód podlegający zaniechaniu poboru podatku dochodowego na podstawie rozporządzenia z dnia 11 marca 2022 r., o ile kredyt zaciągnięto na cele mieszkaniowe zgodnie z określonymi przesłankami prawnymi.

Zakup udziału 1/4 prawa własności mieszkania może być uznany za wydatek na własne cele mieszkaniowe zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co pozwala na uzyskanie zwolnienia z podatku dochodowego od sprzedaży nieruchomości w określonych przypadkach.

Zaniechanie poboru podatku dochodowego dotyczy wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego przeznaczonego na cele mieszkaniowe w zakresie wskazanym w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy PIT, w tym na zakup oraz wykończenie mieszkania. Zwrot nadpłaconych rat kredytowych nie stanowi opodatkowanego przychodu, brak przysporzenia majątkowego.

Osoba fizyczna, posiadająca wyłącznie udział w nieruchomości z nieukończoną budową domu, nie jest uznawana za posiadacza domu mieszkalnego według art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i zatem może korzystać z podatkowego zwolnienia przy nabyciu pierwszego mieszkania.

W przypadku przeznaczenia przychodów ze sprzedaży nieruchomości na zakup nowego mieszkania, o ile środki te są wydatkowane na cele mieszkaniowe w ustawowym terminie, możliwe jest skorzystanie z podatkowego zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT, nawet jeśli lokal będzie czasowo wynajmowany.

Zwolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych przy zakupie pierwszej nieruchomości przysługuje, jeżeli przed zakupem wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do lokalu, z wyjątkiem udziału nieprzekraczającego 50% nabytego w spadku.

Kwota zwrotu otrzymana przez kredytobiorców od banku w ramach ugody pozasądowej, stanowiąca zwrot rat kredytowych i kosztów procesowych, nie stanowi przychodu podatkowego w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.

Z tytułu umorzenia wierzytelności z kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe, kredytobiorcy nie będą zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych, pod warunkiem, że spełnione są przesłanki rozporządzenia Ministra Finansów o zaniechaniu poboru podatku.

Wydatki poniesione na zakup lokalu mieszkalnego po uzyskaniu przychodu pełnią funkcję wydatków na własne cele mieszkaniowe, umożliwiając korzystanie z ulgi podatkowej. Tym samym, prawo do ulgi mieszkaniowej wymaga faktycznego uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia przed poniesieniem kosztów z nowonabytym lokalem.

Skutki podatkowe unieważnionej umowy kredytu hipotecznego powstają wyłącznie w momencie faktycznego rozliczenia z bankiem. Zwroty otrzymane na mocy prawomocnych wyroków sądów nie stanowią przychodu podatkowego, a odsetki naliczone od nieterminowych zwrotów mogą podlegać zwolnieniu z opodatkowania.

Osoba, która przed nabyciem lokalu mieszkalnego była właścicielem nieruchomości, nawet chwilowo w wyniku darowizny, nie spełnia warunków ulgi podatkowej dla zakupu pierwszego mieszkania na podstawie art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Częściowe wydatkowanie środków zbycia nieruchomości na spłatę kredytu hipotecznego na cele własne uzasadnia zastosowanie ulgi podatkowej. Jednak zakup nowej nieruchomości dla celów własnych, wynajmowanej nadal osobom trzecim, nie spełnia kryteriów ulgi mieszkaniowej.

Dochód ze sprzedaży nieruchomości przed upływem pięciu lat od jej nabycia, przeznaczony na zakup nowej nieruchomości bez precyzyjnego i zapewnionego zamiaru wykorzystania na własne cele mieszkaniowe, nie spełnia warunków zwolnienia podatkowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Umorzenie kredytu hipotecznego przysługuje zaniechaniu poboru podatku dochodowego od kwot umorzonych, o ile kredyt mieszkaniowy zaciągnięty został na cele mieszkaniowe zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów. Część kredytu na refinansowanie nie uprawnia do zaniechania, gdyż nie spełnia definicji kredytu mieszkaniowego w rozumieniu ustawy podatkowej.

Od wydatków na remont, wyposażenie lokalu oraz kosztów pośrednictwa związanych z zakupem lokalu mieszkalnego wykorzystywanego częściowo do działalności gospodarczej przysługuje częściowe prawo do odliczenia podatku VAT na zasadach przewidzianych w art. 86 ust. 7b ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT, dochód ze sprzedaży nieruchomości jest zwolniony z opodatkowania pod warunkiem wydatkowania środków na własne cele mieszkaniowe, również na kilka nieruchomości, pod warunkiem ich zamieszkania, przed upływem trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło zbycie.

Zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych będzie sprzedaż, której przedmiotem jest lokal mieszkalny, jeżeli kupującym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało prawo własności lokalu mieszkalnego ani domu jednorodzinnego. Budynek w fazie surowej, bez pozwolenia na użytkowanie, nie stanowi budynku mieszkalnego w rozumieniu ustawy.

W świetle art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nabycie lokalu mieszkalnego na współwłasność przez osoby fizyczne, dla których jest to pierwsze prawo własności, jest zwolnione z opodatkowania, pod warunkiem że umowa sprzedaży obejmuje cały lokal mieszkalny jako odrębną nieruchomość.

Podatnik może skorzystać z ulgi mieszkaniowej, jeżeli dokona nabycia nieruchomości z zamiarem realizacji własnych potrzeb mieszkaniowych, a niewykorzystanie lokalu jako miejsca zamieszkania, wynikające z późniejszego wynajęcia go, nie pozbawia prawa do ulgi, o ile pierwotny cel nabycia nieruchomości został zrealizowany.

Zawarta ugoda dotycząca umorzenia długu hipotecznego oraz zwrotu środków wpłaconych na poczet spłaty kredytu nie rodzi obowiązku zapłaty podatku dochodowego, ponieważ korzysta z zaniechania poboru podatku na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r., zaś zwrócone środki nie stanowią dodatkowego przysporzenia majątkowego.