Osoba pozostająca w formalnym związku małżeńskim, w stosunku do której nie nastąpiło prawomocne orzeczenie rozwodu ani pozbawienia praw rodzicielskich małżonka, nie może być uznana za osobę samotnie wychowującą dzieci w rozumieniu art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co wyklucza prawo do preferencyjnego rozliczenia podatkowego przewidzianego dla osób samotnie wychowujących

Podatniczka, jako osoba faktycznie samotnie wychowująca dzieci, spełnia przesłanki preferencyjnego opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca. Może ona korzystać z ulgi prorodzinnej na młodsze dziecko, chyba że jej dochody przekroczą 112 000 zł, a na pełnoletnie dziecko ulga nie przysługuje, gdy jego dochody przekraczają limit określony ustawą.

Podatnik nabywa prawo do ulgi prorodzinnej proporcjonalnie do wykonywanej władzy rodzicielskiej, przy braku porozumienia z drugim rodzicem. Miejsce zamieszkania dziecka zgodnie z Kodeksem cywilnym determinuje wyłączne prawo do ulgi od 2021 r. na pełnych zasadach.

Podatnik, który faktycznie wykonuje władzę rodzicielską i u którego dziecko ma stałe miejsce zamieszkania, ma wyłączne prawo do ulgi prorodzinnej na małoletnie dzieci, mimo formalnie wspólnej władzy rodzicielskiej z innym rodzicem.

Osoba rozwiedziona, która samotnie wychowuje dziecko, ma prawo do preferencyjnego rozliczenia podatkowego jako osoba samotnie wychowująca, pod warunkiem, że nie wychowuje innego dziecka wspólnie z jego drugim rodzicem, zgodnie z art. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Osoba rozwiedziona, samotnie wychowująca dziecko w swoim gospodarstwie domowym, uprawniona jest do preferencyjnego opodatkowania zgodnie z art. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pod warunkiem spełnienia przesłanek określonych w tymże akcie prawym, w tym faktycznego samotnego wychowania dziecka.

Osoba pozostająca w formalnym związku małżeńskim, której małżonek nie został pozbawiony praw rodzicielskich ani nie odbywa kary pozbawienia wolności, nie spełnia przesłanek art. 6 ust. 4 ustawy o PIT do uznania jej za osobę samotnie wychowującą dziecko i tym samym do skorzystania z preferencyjnego opodatkowania.

Podatnik będący rozwódką może rozliczać podatek jak osoba samotnie wychowująca dzieci za lata 2020-2021. Jednak od 2022 r. utrata tego statusu wynika z art. 6 ust. 4f ustawy o PIT, w skutek wychowywania dziecka wspólnie z nowym małżonkiem.

Osoba faktycznie opuszczona przez małżonka, pozostająca w separacji faktycznej i faktycznie wychowująca dziecko samodzielnie, nie korzysta z ulgi rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko, dopóki nie zostanie orzeczona prawnie separacja lub rozwód, zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Rozwiedziona osoba faktycznie samotnie wychowująca dziecko, spełniająca kryteria określone w art. 6 ust. 4c ustawy o PIT, może skorzystać z preferencyjnego opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dziecko, niezależnie od sporadycznego kontaktu dziecka z drugim rodzicem.

Małżonkowie mogą wspólnie rozliczyć się z podatku dochodowego, jeżeli spełniają warunki określone w art. 6 ust. 2 ustawy PIT, nawet jeśli w przeszłości jedno z nich ogłosiło upadłość w innym związku małżeńskim, o ile rozdzielność majątkowa nie wystąpiła w bieżącym małżeństwie.

Odpłatne zbycie nieruchomości przed upływem 5 lat od nabycia pierwotnego, poza udziałem nabytym poprzez darowiznę w 2023 r., jest zwolnione z PIT. Analogicznie, jeśli środki ze sprzedaży zostaną przeznaczone na cele mieszkaniowe, dochód z nowo nabytych udziałów podlega zwolnieniu.

Osoba, której małżonek jest uznany prawnie za ojca dziecka w trakcie trwania małżeństwa, nie spełnia ustawowych przesłanek do zakwalifikowania jako osoba samotnie wychowująca dziecko na gruncie art. 6 ust. 4c ustawy o PIT, nawet jeśli faktycznie wychowuje dziecko samodzielnie.

Umorzenie zobowiązania z tytułu kredytu hipotecznego, spełniającego warunki rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r., nie stanowi dochodu podlegającego opodatkowaniu. Zwrot nadpłaconej kwoty kredytu, jako przywrócenie ekwiwalentności świadczeń, również nie stanowi przychodu podatkowego.

Dochód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości przeznaczony na spłatę współmałżonka za udział w majątku wspólnym może korzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT, jako wydatek na własne cele mieszkaniowe.

Podatnik, którego dzieci mają stałe miejsce zamieszkania u drugiego rodzica, nie jest uprawniony do ulgi prorodzinnej, chyba że spełnia warunki wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej z podziałem ulgi w wyniku porozumienia lub pieczy naprzemiennej. W przypadku braku takiego porozumienia i braku pieczy naprzemiennej, ulga przysługuje rodzicowi, u którego dzieci mają stałe miejsce zamieszkania.

Osoba samotnie wychowująca dzieci ma prawo do preferencyjnego rozliczenia podatku dochodowego na zasadach określonych w art. 6 ust. 4 i nast. ustawy o PIT, jeśli faktycznie sprawuje sama codzienną opiekę i wychowanie dzieci, mimo okresowych kontaktów dzieci z drugim rodzicem. Decydująca jest faktyczna, codzienna odpowiedzialność za wychowanie, a nie formalna obecność drugiego rodzica.

Osoba wychowująca dzieci w systemie opieki naprzemiennej, gdzie oboje rodzice mają przyznane świadczenie wychowawcze, nie kwalifikuje się do preferencyjnego opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dzieci w rozumieniu art. 6 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jeżeli rodzice po rozwodzie nie porozumieli się co do podziału ulgi prorodzinnej, a dzieci mają stałe miejsce zamieszkania u jednego z rodziców, wyłączne prawo do odliczenia ulgi przysługuje temu rodzicowi, u którego dzieci zamieszkują, zgodnie z art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ulga prorodzinna w pełnej wysokości przysługuje rodzicowi, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania. Brak pieczy naprzemiennej lub porozumienia w zakresie ulgi prorodzinnej skutkuje preferencją podatkową wyłącznie dla rodzica, u którego dzieci zamieszkują na stałe.

Matce wykonującej faktycznie władzę rodzicielską nad dziećmi przysługuje prawo do pełnego odliczenia ulgi prorodzinnej na dzieci w sytuacji, gdy ojciec, mimo wspólnego formalnego prawa, ogranicza się do płacenia alimentów i nie uczestniczy aktywnie w ich wychowywaniu, a porozumienie co do odliczenia nie jest możliwe.

Rodzic, który na podstawie orzeczenia sądu sprawuje naprzemienną opiekę nad dzieckiem wspólnie z drugim rodzicem, nie kwalifikuje się do preferencyjnego opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dziecko, zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na brak faktycznego samotnego wychowywania.

W przypadku braku porozumienia rodziców co do podziału ulgi prorodzinnej, a faktycznego zamieszkania dzieci przy jednym z rodziców, podmiot ten uprawniony jest do pełnego odliczenia ulgi, przy założeniu aktywnego wykonywania władzy rodzicielskiej.

W przypadku rozwiedzionych rodziców, gdy faktyczne wykonywanie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem sprawuje wyłącznie jeden z nich, ulga prorodzinna przysługuje w pełnej wysokości temu rodzicowi, pod warunkiem spełnienia ustawowych limitów dochodowych dla osób samotnie wychowujących dzieci.