Pracodawca może zostać skontrolowany w zakresie przestrzegania przepisów prawa pracy i ubezpieczeń społecznych przez różne organy kontrolne. Najczęściej będzie kontrolowany przez PIP w zakresie stosowania regulacji bhp i prawa pracy oraz przez ZUS w kwestii przestrzegania przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych.

ZUS we współpracy z Krajową Administracją Skarbową będzie weryfikował prawdziwość danych przekazanych we wnioskach o przyznanie świadczenia postojowego oraz o zwolnienie z obowiązku opłacania składek w ramach Tarczy antykryzysowej.

ZUS w wyniku kontroli bądź postępowania wyjaśniającego może zakwestionować umowy o dzieło, które w jego opinii zawarte są w celu obejścia prawa, aby uniknąć płacenia składek. Umowy takie ZUS kwalifikuje jako umowy o świadczenie usług, do których zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. A to oznacza, że należy od nich odprowadzić składki do ZUS.

Wydanie decyzji przez organ rentowy kończy postępowanie na etapie administracyjnym, prowadzonym przez ZUS. Jeżeli płatnik nie zgadza się z ustaleniami i wnioskami ZUS zawartymi w decyzji, ma prawo odwołać się do sądu.

ZUS w ustaleniach protokołu kontroli często wskazuje na konieczność zapłacenia dodatkowych składek. Gdy przedsiębiorca nie zgadza się z wynikiem kontroli, ma do wyboru dwie drogi postępowania. Może wejść w spór z ZUS, zakwestionować wynik kontroli i czekać na wydanie decyzji albo uregulować sporne składki, a następnie wystąpić z wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji. Korzystna dla płatnika interpretacja

Po zmianie przepisów przedsiębiorcy nie będą już mogli korzystać z wysokich zasiłków chorobowych lub macierzyńskich. Zmieni się sposób wyliczania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego dla ubezpieczonych niebędących pracownikami, dla których podstawę wymiaru zasiłku stanowi kwota zadeklarowana. Zmiany są podyktowane koniecznością ujednolicenia przepisów oraz wyeliminowania nadużyć w zakresie ustalania

Jeżeli w wyniku przeprowadzonej przez ZUS kontroli bądź postępowania wyjaśniającego okaże się, że płatnik zawarł umowy o dzieło w celu obejścia prawa (aby uniknąć płacenia składek), ZUS ma prawo takie umowy zakwestionować. Umowy takie są kwalifikowane jako umowy zlecenia lub o świadczenie usług (do których zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia) i należy od nich odprowadzić

Przedsiębiorcy, którzy posiadają zaległości w ZUS z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej za okres od stycznia 1999 r. do końca lutego 2009 r., nadal mogą skorzystać z abolicji swoich długów. Każdy dłużnik musi jednak podjąć określone kroki, m.in. złożyć do ZUS wniosek, a także spełnić pewne wskazane przez prawodawcę warunki, aby móc skorzystać z tego uprawnienia.

W niektórych sytuacjach ZUS może z urzędu korygować nieprawidłowości w dokumentach ubezpieczeniowych sporządzonych przez płatnika składek. Najczęściej ma to miejsce wtedy, gdy płatnik, mimo otrzymanego zawiadomienia, nie zrobi tego, a także gdy płatnik składek już nie istnieje (np. zmarł lub uległ likwidacji) i nie ma następcy prawnego.

Podczas kontroli ZUS przedsiębiorca ma obowiązek współpracować z kontrolującym go inspektorem. Płatnik jest zobowiązany do udostępnienia wszelkich ksiąg, dokumentów i innych nośników informacji związanych z zakresem kontroli oraz do udzielania wyjaśnień kontrolującemu. Płatnik ma również prawo nie zgodzić się z ustaleniami inspektora dokonanymi w toku postępowania kontrolnego. W związku z tym może