Postępowania legalizacyjne i naprawcze uregulowane w art. 53a ust. 1 oraz art. 72a ustawy Prawo budowlane mogą być wszczynane zarówno z urzędu, jak i na wniosek podmiotów mających interes prawny.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, gmina w ramach władztwa planistycznego ma prawo zmieniać przeznaczenie terenów i ograniczać ich zabudowę, jeżeli taka zmiana jest uzasadniona potrzebami ładu przestrzennego i nie narusza w sposób nieproporcjonalny praw właścicieli nieruchomości.