Nieruchomości pozostające we władaniu przedsiębiorstwa PKP bez udokumentowanego prawa zarządu, w sposób określony w art. 38 ust. 2 ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, podlegają komunalizacji z mocy prawa zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 roku - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawy o pracownikach samorządowych.

Nieruchomości, które nie były oddane w zarząd, użytkowanie lub użytkowanie wieczyste państwowym jednostkom organizacyjnym na podstawie decyzji lub umowy, w dniu 27 maja 1990 r. należały do terenowego organu administracji państwowej stopnia podstawowego i podlegały komunalizacji z mocy prawa.

Nieruchomość może zostać zwrócona byłym właścicielom, jeśli nie została wykorzystana zgodnie z celem wywłaszczenia. Wzrost wartości nieruchomości związany z nakładami nie służącymi realizacji celu wywłaszczenia nie jest uwzględniany przy ustalaniu odszkodowania.

Obiekty typu domek holenderski oraz kontenerowe, posadowione na działkach, które zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego nie dopuszczają takiej zabudowy, stają się samowolą budowlaną i podlegają obowiązkowi rozbiórki bez możliwości ich legalizacji.