Wyrok SN z dnia 21 października 2020 r., sygn. I UK 83/19
Umowa o czyszczenie lub konserwację urządzeń melioracyjnych nie jest umową o dzieło.
Biuletyn SN Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych nr 5-6/2020
Przedmiotem umowy o dzieło musi być jednorazowy i niepowtarzalny efekt, a jedną z zasadniczych różnic wobec umowy zlecenia jest to, że w przypadku umowy o dzieło ryzyko obciąża praktycznie w całości wykonawcę.
Gazeta Prawna nr 212/2020
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Staryk (przewodniczący)
SSN Leszek Bielecki
SSN Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca)
w sprawie z odwołania M.K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C. z udziałem zainteresowanego R.K. o podleganie ubezpieczeniom społecznym, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 21 października 2020 r., skargi kasacyjnej odwołującego się od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 30 sierpnia 2018 r., sygn. akt III AUa [...],
I. oddala skargę kasacyjną,
II. zasądza od M.K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny w [...] wyrokiem z 30 sierpnia 2018 r. oddalił apelację skarżącego M.K. od wyroku Sądu Okręgowego w K. z 14 września 2017 r., który oddalił jego odwołanie od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - Oddział w C., stwierdzającej, że zainteresowany R.K. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej o świadczenia usług u płatnika składek M.K. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od 10 września do 10 grudnia 2013 r. oraz ustalającej wysokość podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia oraz na ubezpieczenie zdrowotne. W ocenie pozwanego umowy o dzieło, których przedmiotem było wykonanie stabilizacji pod kostkę brukową, stanowiły umowy o świadczenie usług. Skarżący wykonuje usługi ogólnobudowlane i zarzucił, że decydował umówiony "rezultat usługi". Wykonana stabilizacja pod kostkę brukową stanowiła indywidualny i obiektywnie osiągalny wynik zawartej umowy. Sąd Okręgowy ustalił, że skarżący i zainteresowany 10 września 2013 r. zawarli umowę o dzieło na wykonanie stabilizacji pod kostkę brukową o powierzchni 1500 m we W. w terminie do 30 września 2013 r. Zgodnie z umową zmawiający mógł oświadczyć w terminie 7 dni, czy dzieło przyjmuje, czy też żąda dokonania określonych poprawek. Za zakończenie dzieła strony ustaliły odbiór dzieła poprawionego. Drugą umowę zawarto 1 października 2013 r. i R.K. zobowiązał się do wykonania stabilizacji pod kostkę brukową o powierzchni 3000 m do 10 grudnia 2013 r. Skarżący prowadzi działalność jednoosobowo. Na podstawie umowy o pracę zatrudnia dwóch pracowników budowlanych. Zawierał również umowy o dzieło na wykonanie konkretnej pracy za określoną stawkę. Umowa z zainteresowanym o ułożenie stabilizacji pod kostkę brukową, polegała na rozsypaniu kamienia, żużlu lub innego materiału oraz zagęszczeniu tego materiału przez ubicie odpowiednią maszyną. Materiał dostarczył skarżący i wytłumaczył zainteresowanemu w jaki sposób powinien wykonać dzieło. Zainteresowany przy wykonywaniu stabilizacji na powierzchni określonej w umowie współpracował jeszcze z dwoma lub trzema pracownikami. Przywoził materiał pod kostkę, układał go i układał kostkę. Określone w umowach powierzchnie stabilizacji pod kostkę nie były wykonywane w całości przez niego, ale we współpracy z innymi osobami. Nie obsługiwał maszyny do ubijania. Właściciel codziennie był na budowie i sprawdzał jakość wykonanej pracy. Na budowie był brygadzista, który szczegółowo wskazywał miejsce, w którym trzeba wykonać prace i on też cały czas nadzorował je na bieżąco. Sąd Okręgowy stwierdził, że strony łączyła umowa o świadczenie usług, a nie umowa o dzieło (art. 627 k.c., art. 734 § 1 k.c., art. 750 k.c.). Wykonywanie powtarzalnych czynności - usług w pewnym przedziale czasowym nie może zostać zakwalifikowane jako umowa o dzieło z uwagi na ciągłość czynności i brak ich wyraźnie twórczego charakteru, zależnego od osobistych cech wykonawców. Także okoliczność wykonywania umowy mającej za przedmiot powtarzalne takie same usługi, które są świadczone systematycznie, nie pozwala uznać, że są wykonywane odrębne umowy o dzieło. Sama nazwa umowy z wyeksponowaniem terminologii służącej podkreśleniu, iż umowa ma charakter umowy o dzieło, nie jest elementem decydującym samodzielnie o rodzaju zobowiązania w oderwaniu od oceny rzeczywistego przedmiotu tej umowy oraz okoliczności jego wykonania. Sam zamiar stron co do rodzaju umowy nie może decydować o jej prawnej kwalifikacji jako umowy o dzieło w sytuacji, gdy faktycznie wykonywana umowa wskazuje na charakterystyczne umowy o świadczenie usług. Regularne i powtarzalne czynności zainteresowanego we współpracy z innymi osobami, polegające na ułożeniu stabilizacji pod kostkę brukową na wskazanej w umowach powierzchni powodowały wytworzenie dzieła posiadającego indywidulane cechy. Są charakterystyczne dla umowy zlecenia, którą definiuje obowiązek starannego działania i cyklicznego wykonywania umówionych czynności. Pracownicy wzajemnie sobie pomagali, dowozili materiał, zaś obsługą urządzenia do ubijania podłoża zajmowała się zawsze tylko jedna wyznaczona osoba. Kolejną cechą był regularny nadzór zlecającego. Przejawiał się zarówno kontrolą brygadzisty oraz skarżącego. Wszystkie narzędzia i materiały były zapewniane przez niego. Umowy kładły nacisk na staranne działanie mające doprowadzić do określonego rezultatu. Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu oddalenia apelacji potwierdził, że umowy były umowami o świadczenie usług, do których zgodnie z art. 750 § 1 k.c. stosuje się przepisy o zleceniu. Strony nie sprecyzowały w treści umów zindywidualizowanego dzieła, a jedynie - używając zwrotu "wykonanie stabilizacji pod kostkę brukową" - czynnościowo określiły prace podlegające wykonaniu przez zainteresowanego. Treścią stosunku prawnego było wykonywanie prostych i powtarzalnych prac fizycznych, które nie wymagały jakichkolwiek kwalifikacji. Wystarczający był instruktaż udzielany zainteresowanemu przez skarżącego. Zainteresowany pracował używając narzędzi i materiałów zapewnionych przez płatnika składek. Praca była świadczona pod jego nadzorem, gdyż na bieżąco, codziennie kontrolował jej wykonanie osobiście bądź przez brygadzistę. Zainteresowany realizował zobowiązanie wspólnie z innym osobami. Widoczny był podział czynności podczas prac. Okoliczności te przemawiają za uznaniem, iż zainteresowany realizował usługę w ramach umowy, do której stosuje się przepisy o zleceniu. Zainteresowany był zobowiązany jedynie do zachowania należytej staranności przy wykonywaniu stabilizacji pod kostkę brukową. Nie tworzyło to zindywidualizowanego dzieła. Nie powstał przedmiot, który pozwalałby na odróżnienie go od innych (tego typu) przedmiotów, jak i na uchwycenie istoty osiągniętego dzieła. Kontroli przy ocenie, czy strony dokonały czynności prawnej w granicach wyznaczonych przez zasadę swobody umów, podlega nie tylko treść, ale i cel stosunku prawnego.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
