Postanowienie SN z dnia 22 października 2020 r., sygn. III UK 514/19
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Korzeniowski
w sprawie z odwołania V. Sp. z o.o. z siedzibą w R. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R. z udziałem zainteresowanej Ż. K. ?o podleganie ubezpieczeniom społecznym, ?na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 22 października 2020 r., ?na skutek skargi kasacyjnej odwołującej się i zainteresowanej od wyroku Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 10 maja 2019 r., sygn. akt III AUa (...),
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2. zasądza od odwołującej się V. Spółki z o.o. w R. i od zainteresowanej Ż. K. po 240 zł (dwieście czterdzieści) na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny w R. wyrokiem z 10 maja 2019 r. uwzględnił apelację pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. i zmienił wyrok Sądu Okręgowego w R. z 18 lipca 2017 r. w ten sposób, że oddalił odwołanie spółki z o.o. V. w R. od decyzji pozwanego z 28 listopada 2016 r., stwierdzającej, iż zainteresowana Ż. K. od 19 lipca 2016 r. nie podlega ubezpieczeniom społecznym oraz dobrowolnemu chorobowemu na podstawie umowy zlecenia ze spółką z o.o. C. (obecnie V.). Sąd Apelacyjny decyzję pozwanego uznał za prawidłową. Wskazał, że zainteresowana na podstawie umowy z 20 czerwca 2016 r. z drugim wspólnikiem objęła 99% udziałów w spółce. Zawierając zatem umowę zlecenia 19 lipca 2016 r. była wspólnikiem większościowym. Jedyny jak i "niemal jedyny" wspólnik spółki z o.o. co do zasady nie może pozostawać w stosunku pracy ze spółką, gdyż status wykonawcy pracy zostaje "wchłonięty" przez właściciela kapitału. W takiej sytuacji czynności jakie wykonuje wspólnik (nawet typowo pracownicze) podejmuje on na rzecz samego siebie, we własnym interesie i na swoje ryzyko produkcyjne, gospodarcze i socjalne (wyroki Sądu Najwyższego z 3 sierpnia 2011 r., I UK 8/11, z 11 września 2013 r., II UK 36/13). Teza ta jest aktualna również przy ocenie łączącego strony stosunku zlecenia. Słusznie zatem podnosił apelujący, że w niniejszej sprawie nie możemy mówić o zrealizowaniu przesłanki "odpłatności pracy", skoro do przesunięcia majątkowego miałoby dojść w ramach majątku samego wspólnika, czyli w tym przypadku zainteresowanej. Niezależnie, materiał dowodowy świadczy o tym, że wnioskodawca (spółka) i zainteresowana w celu uzyskania (legalnego co do zasady) skutku w postaci objęcia ubezpieczeniem społecznym zawarli pozorną umowę zlecenia celem uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego w związku z ciążą zainteresowanej i zbliżającym się terminem porodu. Zainteresowana od 15 sierpnia 2015 r. do 29 lipca 2016 r. przedstawiała zwolnienia lekarskie o niezdolności do pracy, zaś od 9 sierpnia 2016 r. przebywała na urlopie macierzyńskim. Wszystkie zatem istotne w sprawie czynności takie jak uchwała o powołaniu pełnomocnika do zawarcia umowy zlecenia, zmiana umowy spółki i przejęcie części udziałów, jak też sama umowa zlecenia z 19 lipca 2016 r. miały miejsce w czasie jej zwolnienia lekarskiego. Zainteresowana mogłaby zatem świadczyć pracę od 30 lipca 2016 r. (zakończenia zwolnienia lekarskiego) do 8 sierpnia 2016 r. (rozpoczęcie urlopu macierzyńskiego). Na ten okres płatnik nie przedłożył dokumentów świadczących o wykonywaniu przez Ż. K. pracy przy wykonaniu przedmiotowej umowy (...). Przedłożone wydruki z poczty elektronicznej dotyczą innego okresu. Z kolei Ż. K. przedłożyła niejako tytułem wykonania umowy dwa rachunki z 31 lipca 2016 r. i 8 sierpnia 2016 r., określając je jako rachunki do umowy "o dzieło nr (...)" opiewające na 10.000 zł. Przy czym zgodnie z zapisami umowy zlecenia strony ustaliły łączne wynagrodzenie za wykonanie tej umowy na 190.000 zł (przy maksymalnych rachunkach po 10.000 zł). Sytuacja finansowa spółki nie prognozowała możliwości wypłaty tak wysokiego wynagrodzenia, gdyż na koniec 2015 r. uzyskała zysk 3.847 zł, a na koniec 2016 r. wykazała stratę 28.072 zł, co w dużej mierze było wynikiem wykazania przez spółkę kosztów związanych z przedłożonymi rachunkami. W konkluzji Sąd przyjął, że umowa zawarta była dla pozoru w świetle art. 83 k.c. i z tego względu nieważna.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
