Postanowienie SN z dnia 28 marca 2019 r., sygn. III CSK 73/17

Szczególny charakter i przeznaczenie nieruchomości, na których prawnie i faktycznie urządzono drogi publiczne, nakazuje przyjąć, że wyłączony jest spod zasiedzenia teren wyznaczony liniami granicznymi pasa drogowego, obejmujący obok jezdni jej pobocza, także nie utwardzone i nie zagospodarowane jako chodniki czy ścieżki, pasy awaryjnego postoju lub pasy przeznaczone do ruchu pieszych, zatoki autobusowe lub postojowe, pasy dzielące jezdnie (elementy tzw. korony drogi). Nie może on być także przedmiotem posiadania, w tym samoistnego, umożliwiającego korzystanie przez posiadacza ze środków ochrony prawnej przewidzianych w kodeksie cywilnym. O ile właściciel nie udostępnił takiego gruntu na podstawie użyczenia lub stosunku obligacyjnego, władanie nim odpowiada zajęciu pasa drogowego w rozumieniu ustawy o drogach publicznych z 1985 r.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jacek Gudowski (przewodniczący)

SSN Anna Owczarek (sprawozdawca)

SSN Katarzyna Tyczka-Rote

w sprawie z wniosku L.l. przy uczestnictwie Gminy M. o zasiedzenie, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 28 marca 2019 r., skargi kasacyjnej wnioskodawczyni od postanowienia Sądu Okręgowego w K. z dnia 20 października 2016 r., sygn. akt II Ca [...],

1) oddala skargę kasacyjną,

2) oddala wniosek uczestniczki o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wnioskodawczyni L.H.I., ostatecznie sprecyzowanym żądaniem wniosku, wniosła o stwierdzenie, że nabyła przez zasiedzenie własność nieruchomości o powierzchni 0,0122 ha, położonej w M., stanowiącej część działki nr ew. 1078/3 (oznaczonej w projekcie podziału numerem 1078/4), dla której jest prowadzona księga wieczysta KW nr [...]- z dniem 1 października 2005 r.

Postanowieniem z dnia 4 lutego 2016 r. Sąd Rejonowy w M. uwzględnił wniosek. Ustalił, że wnioskodawczyni nabyła własność nieruchomości położonej u zbiegu ulic P. i Z., stanowiącej działkę nr ew. 1079/1, z dniem 4 listopada 1971 r. na podstawie ustawy z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych. Wcześniej posiadaczem tego gruntu był jej dziadek A.F.. Wniosek o zasiedzenie dotyczy części sąsiedniej działki nr ew. 1078/3, położonej w pasie drogowym ulicy P., będącej drogą lokalną miejską. Wchodzi ona w skład nieruchomości dla której prowadzona jest księga wieczysta KW nr [...]. Jej właścicielem był Skarb Państwa, obecnie na podstawie komunalizacji jest nim Gmina M.. Jezdnia ulicy P. była utwardzona do 1990 r. kamieniem, obecnie asfaltem. Reszta pasa drogowego jest porośnięta trawą, nie ma wydzielonych chodników i utwardzonego pobocza. Niektórzy posiadacze sąsiednich nieruchomości zajęli go w częściach przylegających do swoich działek, wydzielając zawłaszczony teren ogrodzeniami, które nie przebiegają w linii prostej. Ogrodzenie nieruchomości wnioskodawczyni jest oddalone od jezdni o 1,8 do 2 m, ogrodzenie sąsiedniej działki o 4,9 m, a w odniesieniu do działki wnioskodawczyni cofnięte o 2,6 m w głąb. Przesunięcia oraz urządzenia wjazdu dokonał kilkadziesiąt lat temu ówczesny posiadacz A.F.. Zajęty teren jest obecnie funkcjonalnie połączony z nieruchomością wnioskodawczyni. Sąd pierwszej instancji stwierdził, że jedynie Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego mogą być właścicielami gruntów zajętych pod drogi publiczne, zatem są one wyłączone z obrotu prawnego. Uznał jednak, że zakaz ten nie dotyczy pasa drogowego przyległego do drogi publicznej, który może być przedmiotem zasiedzenia także na rzecz innych osób. Przyjął, że istotny jest realny aspekt infrastrukturalny, a nie zamierzenie planistyczne. Ocenił, że przesłanki zasiedzenia zostały spełnione, gdyż wnioskodawczyni była posiadaczem samoistnym w złej wierze tak wydzielonej części nieruchomości co najmniej od dnia 4 listopada 1971 r. Sąd stwierdził, uwzględniając zakaz zasiadywania nieruchomości państwowych i dopuszczalność zaliczenia posiadania sprzed 1 października 1990 r. w zakresie skracającym termin zasiedzenia o połowę (art. 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy -Kodeks cywilny Dz.U. Nr 55, poz. 321), że wnioskodawczyni nabyła własność z dniem 1 października 2005 r.

Treści dostępne dla abonentów IFK Platformy Księgowych i Kadrowych

Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

• Codzienne aktualności prawne
• Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
• Bogatą bibliotekę materiałów wideo
• Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty

Zamów teraz Masz już konto? Zaloguj się