Postanowienie SN z dnia 30 lipca 2019 r., sygn. III CSK 53/19
Przez oczywistą zasadność skargi kasacyjnej (art. 3989 § 1 pkt 4 k.p.c.) należy natomiast rozumieć sytuację, w której skarga jest uzasadniona w sposób ewidentny, wskazując na rażące i poważne uchybienia zaskarżonego orzeczenia, które są możliwe do stwierdzenia bez konieczności prowadzenia bardziej złożonych rozumowań. Jedynie w takim wypadku możliwa jest kontrola prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji w postępowaniu kasacyjnym. Obciążenie go oczywistą i istotną wadą wskazuje, że usunięcie tego orzeczenia z obrotu leży w interesie publicznym - a tym samym, że może dojść do realizacji celu skargi kasacyjnej, jako nadzwyczajnego środka zaskarżenia.
Teza od Redakcji
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Monika Koba
w sprawie z powództwa Syndyka masy upadłości G. sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w K. przeciwko G. T. o zapłatę, na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 30 lipca 2019 r., na skutek skargi kasacyjnej pozwanego od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...]
z dnia 27 czerwca 2018 r., sygn. akt I ACa [...],
1) odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2) zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 27 czerwca 2018 r. Sąd Apelacyjny w [...] oddalił apelację pozwanego G. T. od wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 23 maja 2017 roku zasądzającego na rzecz powoda Syndyka masy upadłości G. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej w K. kwotę 123.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami bezprawnie wypłaconą przez pozwanego z majątku masy upadłości po odwołaniu go z funkcji syndyka.
Orzeczenie to zostało zaskarżone skargą kasacyjną przez pozwanego. Wnosząc o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania wskazał, że w sprawie występują istotne zagadnienia prawne oraz potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, które wymagają: 1) "ustalenia czy w oparciu o art. 415 k.c. możliwe jest powstanie szkody w sytuacji, gdy środki pieniężne uzyskane zostały wskutek nieważnej czynności prawnej i stanowią nienależne świadczenie, które podlega obowiązkowi zwrotu na podstawie art. 410 § 2 w zw. z art. 405 w zw. z art. 409 k.c. lub 407 k.c, a następnie tożsame środki pieniężne (lub te same) zostały zbyte z rachunku bankowego masy upadłości przez osobę nieuprawnioną powodując, że obowiązek zwrotu dla pierwotnie zubożonego wskutek nieważnej czynności prawnej przechodzi na osobę, która ww. środki uzyskała, a to zgodnie z art. 409 k.c. wobec wygaśnięcia po stronie wzbogaconego obowiązku zwrotu i braku możliwości powstania szkody", 2) "ustalenia czy w oparciu o działania osoby nieuprawnionej w zakresie zawarcia porozumienia masa upadłości może nabywać prawa majątkowe wskutek wpłaty na rachunek bankowy i czy uzyskane środki pieniężne stanowią składnik masy upadłości czy też podlegają zwrotowi jako pasywa (wobec uzyskania w wyniku nieważnej czynności prawnej", 3) "wskazania czy nienależne świadczenie uzyskane wskutek nieważnej czynności prawnej może stanowić aktywa masy upadłości czy też powinno być zaliczone do pasywów, a to wobec obowiązku zwrotu nienależnego świadczenia, a tym samym nie wchodzi w skład masy upadłości i podlega zwrotowi, a w przypadku utraty obowiązek zwrotu przechodzi na osobę, która nabyła przysporzenie nawet od osoby nieuprawnionej po myśli art. 410 § 2 w zw. z art. 405 k.c. w zw. z art. 409 lub 407 k.c", 4) "ustalenia czy każde środki pieniężne znajdujące się na rachunku bankowym masy upadłości stanowią "jego" środki pieniężne jak wskazuje art. 725 k.c. czy też środki pieniężne stanowiące nienależne świadczenie (a to wskutek uzyskania w oparciu o nieważną czynność prawną wobec działania osoby nieuprawnionej w zakresie zawarcia porozumienia co do ich wypłaty) nie stanowią składnika masy upadłości w związku z obowiązkiem ich zwrotu na podstawie art. 410 § 2 w zw. z art. 405 k.c. w zw. z art. 407 lub 409 k.c. w zw. z art. 62 Prawa upadłościowe (będąc pasywami, a nie aktywami - gdyż tylko aktywa stanowią masę upadłości), 5) "ustalenia czy przy poleceniu przelewu bank powinien sprawdzić, czy dysponuje zleceniem pochodzącym od posiadacza rachunku, gdyż dokonanie przelewu bez takiego zlecenia świadczy nie tylko o nienależytym wykonaniu zobowiązania przez bank, lecz także o naruszeniu przez pracowników banku obowiązku wskazanego w art. 65 ustawy Prawo Bankowe", 6) "ustalenia czy wpis na rachunku bankowym tworzy abstrakcyjne zobowiązanie banku wobec posiadacza czy też wpis na rachunku bankowym jest uzależniony od ważności leżącego u podstaw wpisu zdarzenia prawnego, a tym samym czy wskutek wpłaty w oparciu o nieważną czynność i uzyskania nienależnego świadczenia co do którego powstanie obowiązek zwrotu (art. 410 § 2 w zw. z art. 405 k.c. w zw. z art. 409 k.c.) szkodą będzie zbycie środków uzyskanych z tytułu nienależnego świadczenia poprzez rozporządzenia ww. kwotą stanowiącą nienależne świadczenie na rzecz kolejnego podmiotu na którego przechodzi obowiązek zwrotu (art. 409 k.c.) na rzecz pierwotnie zubożonego, 6) "ustalenia czy obowiązek zwrotu powstaje w sytuacji braku woli dokonania świadczenia na rzecz wzbogaconego (tj. kiedy zubożony działał w szeroko rozumiany błędzie) albo w sytuacji, w której wola miała miejsce, jednak opierała się na błędnym założeniu istnienia niewadliwej podstawy świadczenia (wynagrodzenie dla pełnomocnika), a tym samym wskutek braku jej istnienia powstaje obowiązek zwrotu na rzecz zubożonego co implikuje brak szkody w majątku wzbogaconego (bezpodstawnie) nienależnym świadczeniem {accipiensa), 7) "ustalenia czy szkoda w masie upadłości może powstać w przypadku wpłaty środków na rachunek bankowy masy upadłości mimo nieistnienia podstawy prawnej nabycia środków do masy upadłości", 8) "ustalenia czy szkoda stanowiąca podstawę odpowiedzialności opartej na art. 415 k.c. powinna odnosić się do art. 361 § 2 k.c., a tym samym ustalenia czy jeżeli środki pieniężne na rachunku bankowym masy upadłości wpłynęły bez podstawy prawnej to czy istnieje możliwość wyłączenia ich do masy upadłości, a w przypadku ich rozporządzenia czy stanowią szkodę dla masy upadłości skoro nie podlegały włączeniu do masy jako pasywa (obowiązek zwrotu nienależnego świadczenia), 9) "ustalenia czy masa upadłości może nabywać składniki w oparciu o działanie osoby nieuprawnionej, która spowodowała wpływ środków na rachunek masy upadłości z przeznaczeniem na rzecz innego podmiotu, a wobec odpadnięcia podstawy nabycia i zawarcia ugody sądowej ze zrzeczeniem się roszczeń - czy kwota nienależnie uzyskana podlega zwrotowi czy też może być włączona do masy upadłości o ile się w niej znajduje czy też po zbyciu środków z rachunku masy upadłości obowiązek zwrotu kwoty przez masę upadłości wygasa (jak wskazuje art. 409 k.c).
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
