Wyrok SN z dnia 30 stycznia 2018 r., sygn. I UK 513/16
Generalną zasadą jest wliczenie okresu zasadniczej służby wojskowej do okresu zatrudnienia (art. 301 k.p.). Okres takiej służby jest zatem okresem zaliczanym do pracowniczego stażu zatrudnienia i od chwili tego zaliczenia stanowi z nim jedność oraz dzieli w przyszłości jego los.
Teza od Redakcji
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jolanta Franczak (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Beata Gudowska
SSN Zbigniew Myszka
w sprawie z odwołania K. K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w [...] o prawo do emerytury, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 30 stycznia 2018 r., skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 15 kwietnia 2016 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu w [...] do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia 17 lutego 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w [...] odmówił ubezpieczonemu K. K. prawa do emerytury, ponieważ ubezpieczony nie udowodnił wymaganego 5-letniego okresu pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, o której mowa w art. 50c ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (obecnie jednolity tekst: Dz.U. z 2017 r., poz. 1383 ze zm., dalej jako ustawa o emeryturach i rentach), wykazując jedynie 4 lata, 4 miesiące i 10 dni pracy górniczej.
Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w [...] wyrokiem z dnia 19 czerwca 2015 r. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury począwszy od dnia 1 lutego 2015 r.
Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczony, urodzony 18 grudnia 1951 r., na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymował się łącznym stażem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 30 lat i 10 dni, w ramach którego organ rentowy uznał 4 lata 4 miesiące i 10 dni za pracę górniczą. Ubezpieczony od dnia 2 lutego 1970 r. do dnia 3 stycznia 1973 r. pracował jako górnik pod ziemią w kopalni KWK C., w tym od dnia 30 października 1970 r. do dnia 9 listopada 1972 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Sąd Okręgowy podniósł, że w rozpoznawanej sprawie mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 3, poz. 6 ze zm., dalej jako ustawa zaopatrzeniowa z 1968 r.) i zachowujące swoją moc na podstawie art. 127 ust. 3 tej ustawy rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1956 r. w sprawie zaliczenia pracowników do kategorii zatrudnienia (Dz.U. Nr 39, poz. 116 ze zm., dalej jako rozporządzenie z dnia 10 września 1956 r.), stanowiące akt wykonawczy do dekretu z dnia 25 czerwca 1954 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. z 1954 r. Nr 30, poz. 97 ze zm., dalej jako dekret). Zgodnie z § 5 tego rozporządzenia okresy wymienione w art. 8 dekretu zaliczano do wymaganych okresów zatrudnienia tak jak zatrudnienie w II kategorii, z wyjątkiem tych okresów służby wojskowej, które podlegały zaliczeniu do I kategorii zatrudnienia. Jeżeli jednak pracownik bezpośrednio przed okresami wymienionymi w art. 8 dekretu wykonywał zatrudnienie w I kategorii, okresy te zaliczano tak jak zatrudnienie w I kategorii zatrudnienia. Zgodnie z art. 11 ust. 2 i 3 ustawy zaopatrzeniowej z 1968 r. I kategoria zatrudnienia obejmowała między innymi pracowników zatrudnionych pod ziemią (pkt 1). Sąd Okręgowy wskazał, że w świetle art. 108 ust. 1 obowiązującej od dnia 29 listopada 1967 r. ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej (obecnie jednolity tekst: Dz.U. z 2017 r., poz. 1430 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r., czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. Wydane na tej podstawie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. Nr 44, poz. 318 ze zm., dalej jako rozporządzenie z dnia 22 listopada 1968 r.) w § 5 ust. 1 stanowiło, że żołnierzowi wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie. Z przepisów tych wynikało, że - pod warunkiem w nich wskazanym - okres zasadniczej służby wojskowej był okresem zatrudnienia na takich samych warunkach, jak przed powołaniem do tej służby. Jeśli było to zatrudnienie wymienione w art. 11 ust. 2 pkt 1-6 ustawy zaopatrzeniowej z 1968 r., to również okres służby wojskowej uważany był za takie samo zatrudnienie, a żołnierz był traktowany jak pracownik wykonujący pracę wymienioną w powołanym przepisie. Sąd Okręgowy podzielił pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 17 maja 2012 r., I UK 399/11 (LEX nr 1211140), według którego warunki emerytalne dla tych osób, a także dla osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., które w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych (art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach) ustala się nie na podstawie przepisów tej ustawy, lecz przepisów dotychczasowych (art. 32 ust. 4 tej ustawy), czyli rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 8 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm., dalej jako rozporządzenie z dnia 7 lutego 1983 r.) i wcześniejszych, stosownie do czasu objętego konkretnym stanem faktycznym. Odwoływanie się więc do ustawy o emeryturach i rentach w kwestiach dotyczących rodzajów prac lub stanowisk uznawanych za pracę w szczególnych warunkach, czy zaliczenia okresów ubezpieczenia do pracy górniczej (art. 38) lub do emerytury kolejowej (art. 45 ust. 2) jest bezprzedmiotowe. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 marca 2010 r., I UK 333/09 (LEX nr 585739), potwierdził, że dla kwalifikacji okresu zasadniczej służby wojskowej jako okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, należy stosować regulacje prawne obowiązujące w okresie odbywania tej służby, między innymi w art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony oraz rozporządzenie z dnia 22 listopada 1968 r. Przepisy te, w powiązaniu z § 19 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r., stanowiącym, że przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach uwzględnia się również okresy takiej pracy wykonywanej przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, oraz że prace dotychczas zaliczone do I kategorii zatrudnienia w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979 r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia (Dz.U. Nr 13, poz. 86 ze zm.), uważa się za prace wykonywane w szczególnych warunkach, stanowią podstawę wliczenia okresu zasadniczej służby wojskowej do uprawnień wynikających z systemu zabezpieczenia społecznego, w tym do uprawnień emerytalnych przewidzianych w art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach. Stąd okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia. Wobec powyższego Sąd Okręgowy uznał, że okres pracy górniczej ubezpieczonego po zaliczeniu do niego służby wojskowej odbywanej od dnia 30 października 1970 r. do dnia 9 listopada 1972 r. wynosi 6 lat, 4 miesiące i 20 dni. A zatem na podstawie art. 39, art. 27 ust. 2 i 3, art. 24 ust. 1b pkt 12 oraz art. 46 ustawy o emeryturach i rentach przysługuje mu prawo do emerytury w wieku obniżonym, wobec możliwości obniżenia ustawowego wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1b pkt 12 tej ustawy o 36 miesięcy (3 lata).
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
