Wyrok SN z dnia 15 września 2015 r., sygn. II UK 301/14
1. Nie każda praca przy montażu, remoncie i eksplantacji urządzeń elektrycznych może być kwalifikowana jako praca w energetyce. Trzeba odróżnić energetykę od pozostałych prac (robót) eklektycznych.
2. Możliwe jest zakwalifikowanie pracy jako wykonywanej w szczególnych warunkach, mimo że zatrudniający pracownika zakład nie należał do określonej branży (działu przemysłu) według konwencji (nomenklatury) rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Teza od Redakcji
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Korzeniowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jolanta Frańczak
SSN Krzysztof Staryk
w sprawie z wniosku R. K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G. o prawo do emerytury, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 15 września 2015 r., skargi kasacyjnej wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 27 marca 2014 r.,
oddala skargę kasacyjną
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny wyrokiem z 27 marca 2014 r., po apelacji pozwanego organu rentowego, zmienił wyrok Sądu Okręgowego w G. z 25 kwietnia 2013 r. i oddalił odwołanie wnioskodawcy R. K. od decyzji pozwanego z 13 grudnia 2012 r., odmawiającej mu prawa do emerytury wobec niewykazania 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Podstawę prawną rozstrzygnięcia stanowiły przepisy art. 184 ust. 1, art. 32 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Fundusz Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisy rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Pozwany uznał wnioskodawcy 8 lat, 6 miesięcy i 3 dni zatrudnienia w warunkach szczególnych. Do pracy w szczególnych warunkach nie zaliczył zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Instalacji Elektrycznych, w tym odbywanej wówczas służby wojskowej. Sąd Okręgowy w G. uwzględnił odwołanie ubezpieczonego i przyznał mu prawo do emerytury od 9 października 2012 r. (ukończenia 60 lat). Ustalił, że wnioskodawca pracował w Przedsiębiorstwie Instalacji Elektrycznych od 4 września 1967 r. do 12 października 1979 r. Od 26 października 1971 r. do 16 października 1973 r. odbywał służbę wojskową. Na początku zatrudniony był jako uczeń zasadniczej szkoły zawodowej od 4 września 1967 r. do 18 czerwca 1970 r., zaś od 19 czerwca 1970 r. do 26 października 1971 r. oraz od 2 listopada 1973 r. do 12 października 1979 r. był zatrudniony na stanowisku elektromontera oraz brygadzisty - elektromontera. W tym czasie pomimo różnych nazw stanowiska stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace polegające na kopaniu rowów przy pomocy kilofa i łopaty, stawianiu słupów, układaniu kabli oraz budowie energetycznych linii napowietrznych na wysokości wraz z urządzeniami w postaci stacji transformatorowych. Brygada podłączała także energię do budynków, wykonywała oświetlenia zewnętrzne ulic. Praca ubezpieczonego przed powołaniem do wojska, jak i po powrocie niczym się nie różniła. Sąd Okręgowy do pracy w szczególnych warunkach zaliczył zatrudnienie od 19 czerwca 1970 do 26 października 1971 r. oraz od 2 listopada 1973 r. do 12 października 1979 r. Przyjął, że są to prace wymienione w rozporządzeniu z 7 lutego 1983 r., w dziale II wykaz A, czyli w energetyce, przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Stwierdził, że wnioskodawca wykazał (łącznie z okresem uznanym) 15 lat pracy w szczególnych warunkach, co uzasadniało przyznanie mu wcześniejszej emerytury wobec spełnienia również pozostałych przesłanek. Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu oddalenia odwołania za zasadny uznał zarzut pozwanego, że materiał zebrany w sprawie nie pozwala przyjąć, iżby ubezpieczony w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy był zatrudniony w szczególnych warunkach. Nie wykonywał pracy z działu II wykaz A do rozporządzenia z 7 lutego 1983 r., czyli prac przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Sąd Apelacyjny stwierdził, że przedsiębiorstwo, które zatrudniało wnioskodawcę, podlegało Ministrowi Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, zatem resortowo nie należało do energetyki. Wyklucza to w pierwszej kolejności zaliczenie zatrudnienia do pracy w szczególnych warunkach, jako że według rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. o kwalifikacji zatrudnienia jako pracy w szczególnych warunkach decyduje branżowa (resortowa) przynależność pracodawcy. W przypadku wnioskodawcy aktualny może być dział V wykaz A, czyli prace w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych. Wyodrębnienie poszczególnych prac wykonywanych w szczególnych warunkach ma bowiem charakter stanowiskowo - branżowy (wyrok Sądu Najwyższego z 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10). Niezależnie Sąd Apelacyjny rozstrzygnął negatywnie również dlatego, że zatrudnienie wnioskodawcy nie może być uznane za pracę w szczególnych warunkach z działu II wykaz A rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. Pracodawca nie był przedsiębiorstwem energetycznym, a wykonywane przez wnioskodawcę prace nie były pracami przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. W świetle zebranego materiału nie ma podstaw do przyjęcia, że uciążliwość i szkodliwość pracy, jaką wykonywał wnioskodawca, pracując na stanowisku elektromontera, była taka sama czy porównywalna z pracą elektromontera w energetyce. Do obowiązków wnioskodawcy należało stawianie słupów, zakładanie kabli, kopanie rowów oraz układanie w nich kabli, budowanie linii napowietrznych, tj. wykonywanie prac innych aniżeli wymienione w dziale II wykaz A do rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. Sąd Apelacyjny dodał (na marginesie), że prace wykonywane przez wnioskodawcę mogłyby zostać uznane za prace wykonywane w warunkach szczególnych wyłącznie wówczas, gdyby mieściły się w katalogu prac wymienionych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Energetyki z 9 maja 1970 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach energetycznych oraz w innych zakładach przy urządzeniach elektroenergetycznych. Wobec takich ustaleń nie było możliwe zaliczenie do zatrudnienia w warunkach szczególnych okresu służby wojskowej od 27 października 1971 r. do 16 października 1973 r. Świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawione przez Przedsiębiorstwo Instalacji Elektrycznych w maju 2004 r. nie zostało uznane przez Sąd Apelacyjny za dowód miarodajny i potwierdzający zatrudnienie w szczególnych warunkach. Materiał dowodowy, w tym dokumentacja z akt osobowych, zeznania świadków i wyjaśnienia ubezpieczonego nie potwierdziły, iżby w okresie wskazanym w świadectwie wykonywał pracę w szczególnych warunkach.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
