Wyrok SN z dnia 8 lipca 2015 r., sygn. II UK 217/14
Jeżeli nie może być kwestionowana możliwość kilkakrotnego przechodzenia na emeryturę, a w treści art. 55 ustawy emerytalnej brak zastrzeżenia, że wniosek o przejście na emeryturę w powszechnym wieku przez osoby objęte art. 27 ustawy emerytalnej ma być pierwszym wnioskiem o przejście na emeryturę (o nabycie statusu emeryta), przepis ten (art. 55 ustawy emerytalnej ) należy rozumieć jako przyznający prawo do złożenia wniosku o wyliczenie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym jeżeli ubezpieczenie było kontynuowane po osiągnięciu wieku 60/65 lat, a wniosek został złożony po dniu 31 grudnia 2008 r. niezależnie od faktu uzyskania przez te osoby emerytury wcześniejszej (art. 32 ustawy emerytalnej) lub w niższym wieku emerytalnym (art. 29 ustawy emerytalnej).
Teza od Redakcji
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jolanta Frańczak
SSN Zbigniew Hajn
w sprawie z wniosku K. D. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o wysokość emerytury i ustalenie kapitału początkowego, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 8 lipca 2015 r., skargi kasacyjnej wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 26 lutego 2014 r.,
oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 26 lutego 2014 r., Sąd Apelacyjny oddalił apelację wnioskodawczyni K. D. od wyroku Sądu Okręgowego w Z. z dnia 25 kwietnia 2013 r. w sprawie przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o wysokość emerytury i ustalenie kapitału początkowego. Sąd drugiej instancji podzielił ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego jak i zaprezentowaną w uzasadnieniu wyroku wykładnię art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2015 r., poz. 748, dalej ustawa o emeryturach i rentach z FUS, lub ustawa), przyjmując że przeliczenie świadczenia jest uzależnione od wystąpienia przez ubezpieczonego z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 r., przy czym wniosek ten - co do zasady - nie może być rozumiany jako zmierzający do innego celu niż przyznanie emerytury na podstawie art. 27 ustawy, po raz pierwszy. W stanie faktycznym sprawy, wnioskodawczyni (ur. dnia 6 kwietnia 1944 r.), była uprawniona do renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 sierpnia 1997 r. Decyzją z dnia 9 sierpnia 1999 r. organ rentowy przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury (w niższym wieku) przewidzianej w art. 29 ustawy o emeryturach i rentach z FUS od dnia 1 lipca 1999 r. W dniu 14 grudnia 2006 r. wnioskodawczyni wystąpiła z wnioskiem o emeryturę po osiągnięciu wieku emerytalnego, którą organ rentowy przyznał jej na podstawie art. 27 ustawy, od dnia 1 grudnia 2006 r. (decyzją z dnia 19 grudnia 2006 r.). Po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w art. 29 ustawy (55 lat), wnioskodawczyni kontynuowała ubezpieczenia emerytalne i rentowe (do dnia 31 października 1999 r. i od dnia 1 grudnia 2009 r. do dnia 30 września 2012 r.). W dniu 27 listopada 2012 r. wystąpiła z wnioskiem o przeliczenie "wcześniejszej emerytury" w związku z przepracowaniem 34 miesięcy, w czasie których były odprowadzane składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz o ustalenie kapitału początkowego. Zaskarżoną decyzją (z dnia 10 grudnia 2012 r.) organ rentowy odmówił wnioskodawczyni "prawa do okresowej emerytury kapitałowej", wskazując że warunkiem przeliczenia świadczenia w oparciu o art. 55 ustawy jest wystąpienie o emeryturę po raz pierwszy po 31 grudnia 2008 r. Z kolei decyzją z dnia 15 stycznia 2013 r. organ rentowy odmówił ustalenia kapitału początkowego, stwierdzając, że wnioskodawczyni nie należy do kategorii osób, dla których zgodnie z obowiązującymi przepisami ustala się taki kapitał. Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2013 r. oddalił odwołania, uznając je za nieuzasadnione. Sąd wskazywał, że kluczowe znaczenie dla oceny obu żądań odwołującej miało ustalenie, czy w stosunku do niej znajduje zastosowanie art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Zgodnie z tym przepisem ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 r. może być obliczona emerytura na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53. Z kolei art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS umożliwia ustalenie wysokości świadczenia osobom spełniającym warunki do przejścia na emeryturę na starych zasadach (art. 27) według reguł obowiązujących dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. (tj. na zasadach określonych w art. 26), o ile osoby te kontynuowały ubezpieczenie emerytalne po osiągnięciu 60/65 lat życia i wystąpiły z wnioskiem o świadczenie po dniu 31 grudnia 2008 r., a emerytura obliczona w myśl art. 26 okaże się wyższa niż obliczona zgodnie z art. 53. Wnioskodawczyni w dniu 2 listopada 2012 r. złożyła wniosek o obliczenie emerytury według nowych zasad w oparciu o art. 55 ustawy, nie ulega jednak wątpliwości, że powyższy wniosek nie był wnioskiem o emeryturę złożonym po raz pierwszy. W ocenie Sądu pierwszej instancji, organ rentowy prawidłowo uznał, że skoro wnioskodawczyni była uprawniona do emerytury od dnia 1 lipca 1999 r., to nie jest możliwe skuteczne wystąpienie o przeliczenie wysokości świadczenia na podstawie art. 26 w związku z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, brak też podstaw do ustalenia kapitału początkowego zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy. Sąd Apelacyjny, oddalając apelację wnioskodawczyni, zaaprobował w pełni ustalenia Sądu pierwszej instancji i uznał za trafne zapadłe rozstrzygnięcie, stwierdzając że wnioskodawczyni nie spełniła przesłanek do obliczenia emerytury na podstawie art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, podkreślając że przepis ten, jako regulacja szczególna wymaga wykładni ścisłej, to zaś oznacza, że przeliczenie świadczenia jest uzależnione od wystąpienia przez ubezpieczonego z wnioskiem o przyznanie emerytury po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 2008 r. Wniosek o przyznanie emerytury na podstawie art. 27 ustawy nie może być rozumiany jako wniosek o przeliczenie świadczenia, ponowne przyznanie tego samego świadczenia lub wniosek o ponowne obliczenie wysokości przyznanej emerytury na podstawie tego przepisu według nowych zasad, jeżeli wcześniej wysokość emerytury (przyznanej w okolicznościach sprawy na wniosek złożony przed 31 grudnia 2008 r.) została obliczona według dotychczasowych zasad na podstawie art. 27 w związku z art. 53 ustawy emerytalnej. Z dokonanych ustaleń faktycznych wynika, że wnioskodawczyni nabyła uprawnienia do emerytury przewidzianej w art. 27 ustawy z dniem 1 grudnia 2006 r. W skardze kasacyjnej od tego wyroku, zaskarżając go w całości, pełnomocnik wnioskodawczyni zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS "poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że warunkiem skorzystania z możliwości obliczenia emerytury na podstawie art. 55 ustawy w związku z art. 26 ustawy jest złożenie wniosku o emeryturę po raz pierwszy, zakres użytego w tym przepisie sformułowania 'ubezpieczony' nie obejmuje osoby mającej ustalone prawo do emerytury, która kontynuuje zatrudnienie, a w konsekwencji odmowy obliczenia ubezpieczonej emerytury na podstawie art. 26 ustawy", "art. 55 ustawy w związku z art. 21 ust. 2 ustawy poprzez błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że art. 55 ustawy o emeryturach i rentach znajduje zastosowanie wyłącznie w stosunku do osób, które składają wniosek o emeryturę po raz pierwszy, w sytuacji, gdy zgodnie z art. 21 ust. 2 ustawy dopuszczalne jest kilkakrotne przechodzenie na emeryturę, a tym samym, gdyby art. 55 ustawy emeryturach i rentach z FUS dotyczył wyłącznie osób składających wniosek o emeryturę po raz pierwszy, niezbędne byłoby wyraźne zaznaczenie w nim, że wyliczenie emerytury w oparciu o ten przepis możliwe jest tylko wówczas, gdy jest to pierwszy wniosek o emeryturę (...), art. 55 ustawy emeryturach i rentach z FUS w związku z art. 4 pkt 13 ustawy poprzez błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że zawarte w art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS sformułowanie 'ubezpieczony' nie obejmuje swym zakresem osoby, która posiadając ustalone prawo do emerytury, kontynuuje zatrudnienie i podlega z tego tytułu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu (...)", oraz "naruszenie art. 21 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej (...) poprzez "bezprawną odmowę Ubezpieczonej możliwości ponownego zweryfikowania wysokości długoterminowych świadczeń emerytalnych ustalonych w deklaratoryjnych decyzjach organu rentowego, skutkujące naruszeniem jej prawa do otrzymywania emerytury w najkorzystniejszym możliwym wariancie".
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
