Wyrok SN z dnia 15 października 2014 r., sygn. I UK 48/14
Sąd przy ustalaniu prawa do wcześniejszej emerytury musi dotrzeć do przepisów branżowych, które obowiązywały o okresie zatrudnienia pracownika.
Teza od Redakcji
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Hajn (przewodniczący)
SSN Bogusław Cudowski
SSN Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca)
w sprawie z odwołania M. L. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B. o wcześniejszą emeryturę i ustalenie kapitału początkowego, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 15 października 2014 r., skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 8 października 2013 r.
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w S. uwzględnił odwołanie wnioskodawcy M. L. od decyzji pozwanego organu rentowego z 7 marca 2012 r. i przyznał mu wcześniejszą emeryturę za pracę w szczególnych warunkach. Inaczej niż pozwany organ rentowy Sąd ustalił, że wnioskodawca przepracował 15 lat pracy w szczególnych warunkach. W szczególności, że był kierowcą samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony w czasie zatrudnienia w Centrali Nasiennej w S. Ustalenie oparto na zeznaniach świadków, że w okresie od 3 września 1976 r. do 26 listopada 1986 r. wnioskodawca był kierowcą samochodów jedynie ciężarowych. Podstawę prawną stanowiły przepisy rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (wykaz A dział VIII pkt 2) w związku z art. 184 i art. 32 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (dalej "ustawa emerytalna"). Sąd Apelacyjny uwzględnił apelację pozwanego i wyrokiem z 8 października 2013 r. zmienił wyrok Sądu Okręgowego w ten sposób, że oddalił odwołanie wnioskodawcy od decyzji pozwanego, odmawiającej mu prawa do wcześniejszej emerytury wobec niewykazania pracy w szczególnych warunkach. Sąd Apelacyjny odmiennie ocenił dowody (art. 233 § 1 k.p.c.). Stwierdził w szczególności, że dokumenty znajdujące się w aktach osobowych nie dają podstaw do ustalenia, że wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego. W szczególności zauważył, że wnioskodawca miał niemały dodatek w wysokości 500 zł miesięcznie za bieżącą konserwację i wygląd estetyczny samochodu Fiat 125p. Odnosi się to do okresu od 16 lipca 1977 r. (data przyznania dodatku) do 31 grudnia 1979 r. Wyłączenie tego okresu nie daje wnioskodawcy wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Skoro miał obowiązki związane z Fiatem 125p to nie mógł być jednocześnie (stale i w pełnym wymiarze czasu pracy) kierowcą samochodu ciężarowego. Wątpliwe były więc zeznania świadków. Angaże przeczą twierdzeniu wnioskodawcy, że zajmował się samochodem osobowym tylko przez 2-3 miesiące. Wysokość dodatku nie pozwala przyjąć, że czynności te były wykonywane jedynie w niedziele i przed pracą. W takiej sytuacji to wnioskodawca miał wykazać, że stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako kierowca samochodu ciężarowego (art. 232 k.p.c.). Wnioskodawca otrzymał odpis apelacji i nie stawił się na rozprawę apelacyjną 14 maja 2013 r. Mimo to Sąd Apelacyjny z urzędu zmierzał do wyjaśnienia, czy wnioskodawca wykonywał wyłącznie czynności kierowcy samochodu ciężarowego. Nie udało się jednak uzyskać Zarządzenia nr 11 Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z 18 marca 1974 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w transporcie samochodowym, spedycji krajowej i komunikacji miejskiej (Dziennik Urzędowy Ministerstwa Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z 1974 r. Nr 5, poz. 10; dalej jako Zarządzenie nr 11). W konsekwencji nie można było odtworzyć, czy stawka osobistego zaszeregowania oraz przyznane wnioskodawcy dodatki były właściwe dla kierowców samochodów ciężarowych czy osobowych. Uwzględniając całokształt materiału dowodowego ("w tym również wątpliwe wyjaśnienia wnioskodawcy złożone na rozprawie 8 października 2013 r."), a także rozkład ciężaru dowodowego oraz bierność wnioskodawcy w zakresie wyjaśnienia podniesionych przez ZUS w apelacji okoliczności, prawidłowe było stwierdzenie, że wnioskodawca nie udowodnił co najmniej 15- letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Sąd Apelacyjny dokonał odmiennej oceny materiału dowodowego jedynie w zakresie okresu od 16 lipca 1977 r. do 31 grudnia 1979 r. W tym okresie wnioskodawca wykonywał nie tylko czynności zaliczone do prac w szczególnych warunkach. Okres w którym wnioskodawca zajmował się bieżącą konserwacją i dbaniem o wygląd estetyczny samochodu Fiat 125p, bez względu na to, czy równolegle powierzano mu czynności polegające na prowadzeniu samochodu ciężarowego, nie spełnia kryterium wskazanego w § 2 ust. 1 rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. Wnioskodawca nie przedłożył wystarczających dowodów na poparcie swojej racji. Zważywszy na kontradyktoryjne reguły postępowania i bierność procesową odwołującego się nie było również podstaw do dalszego prowadzenia przez Sąd drugiej instancji postępowania dowodowego z urzędu. W pozostałej części Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego w S.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
