Wyrok SN z dnia 16 maja 2014 r., sygn. II UK 444/13
Przepis art. 8 ust. 2a sus ten nie dotyczy tylko sytuacji, gdy pracownik zawiera ze swoim pracodawcą umowę cywilną na dodatkową pracę na jego rzecz, czyli obok lub ponad dotychczasowe pracownicze zatrudnienie. Regulacja ta obejmuje także sytuację - taką jak w obecnej sprawie -, gdy pracownik "w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy", czyli gdy pracownik pracuje na rzecz swojego pracodawcy także na podstawie umowy zawartej z innym podmiotem.
Teza od Redakcji
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Korzeniowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Józef Iwulski
SSN Jerzy Kuźniar
w sprawie z wniosku A. R. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych z udziałem zainteresowanych: [...] o składkę zdrowotną, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 16 maja 2014 r., skargi kasacyjnej wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 20 czerwca 2012 r.,
oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny wyrokiem z 20 czerwca 2012 r. oddalił apelację wnioskodawczyni A. R. od wyroków Sąd Okręgowego w E. z 16 grudnia 2011 r. w sprawach o sygn. [...], którymi oddalono jej odwołania od decyzji pozwanego z 7 i 8 czerwca 2011 r. Spór dotyczył zastosowania art. 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. 2013 r., poz. 1442; niżej jako "ustawa o sus"), zgodnie z którym "Za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy". Pozwany ustalił, że zainteresowane [...] były zatrudnione na zlecenia z wnioskodawczynią a pracę wykonywały na rzecz swojego pracodawcy Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w [...], z którym pozostawały w stosunku pracy. Pozwany stwierdził, że składki nie obciążają wnioskodawczynię lecz Szpital. Sądy decyzje pozwanego uznały za prawidłowe. Ustalono, że wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług lekarskich i pielęgniarskich. W 2006 r. zawarła z Wojewódzkim Szpitalem Zespolonym umowę i przyjęła do wykonania udzielanie świadczeń zdrowotnych z zakresu całodobowej opieki pielęgniarskiej nad pacjentem w tym Szpitalu, pełnionych w ramach dyżurów uzupełniających obsadę (zastępstwa). W 2007, 2009 i 2010 r. wnioskodawczyni i Szpital zawierali kolejne umowy. W celu realizacji umowy ze Szpitalem wnioskodawczyni zawarła z zainteresowanymi umowy zlecenia i zgłosiła je do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu wykonywania tych umów. Zainteresowane pozostawały w stosunku pracy ze Szpitalem. W ramach umów zlecenia zainteresowane wykonywały te same czynności, które wykonywały w ramach stosunku pracy w Szpitalu. Miały dostęp do środków i pomieszczeń znajdujących się na terenie szpitala. Ich pracę nadzorował lekarz dyżurny, przełożona oddziałowa. Sąd Okręgowy rozstrzygnął, że zainteresowane były pracownikami w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy o sus, gdyż w ramach zleceń świadczyły usługi medyczne na rzecz swojego pracodawcy i dlatego to Szpital, a nie wnioskodawczyni, był płatnikiem składek (uchwała Sądu Najwyższego z 2 września 2009 r., II UZP 6/09 i wyrok z 22 lutego 2010 r., I UK 259/09). Sąd Apelacyjny dodatkowo zauważył, że przepis art. 8 ust. 2a został wprowadzony po to, aby wyeliminować sytuacje, gdy w ramach umowy cywilnoprawnej ubezpieczony wykonywałby te same obowiązki, które świadczył w ramach umowy o pracę, wskutek czego pracodawca nie musiałby zatrudniać pracownika w większym wymiarze czasu pracy lub w godzinach nadliczbowych i odprowadzać składek na ubezpieczenie społeczne od wyższego wynagrodzenia. Pracodawca w wyniku umowy o podwykonawstwo przejmuje w ostatecznym rachunku rezultat pracy wykonywanej na rzecz zleceniodawcy, przy czym następuje to w wyniku zawarcia umowy zlecenia/świadczenia usług z osobą trzecią oraz zawartej umowy cywilnoprawnej między pracodawca i zleceniodawcą. Nie ma podstaw, aby stosowanie art. 8 ust. 2a ustawy o sus ograniczać tylko do sytuacji, gdy pracodawca zatrudnia swojego pracownika równolegle na podstawie umowy cywilnoprawnej. Pracodawcę obciąża zatem obowiązek poboru i odprowadzenia do ZUS składek na ubezpieczenie zdrowotne za osobę "uznaną za pracownika" (art. 66 ust. 1 pkt 1a ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w związku z art. 8 ust. 2a ustawy o sus). Za obciążeniem obowiązkiem rozliczania i poboru składek przemawia zasada racjonalnego ustawodawcy. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia finansowane przez ubezpieczonych nie będących płatnikami składek. W sytuacji trójkąta umów, to obowiązkiem ubezpieczonego, jest udzielenie płatnikowi wszelkich niezbędnych danych pozwalających mu terminowo wywiązać się z obowiązków płatniczych wobec ZUS. Ubezpieczony (zainteresowane) ma obowiązek ujawnienia świadczeniodawcy (Szpitalowi) przychodu z umowy cywilnoprawnej zawartej ze skarżącą.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
