Wyrok SN z dnia 20 listopada 2013 r., sygn. I CSK 67/13
Wybór dowodów, za pomocą których strona zamierza wykazać istotne dla niej okoliczności należy do strony, a odmienne wyobrażenie sądu o ich przydatności w tym zakresie nie uzasadnia ich pominięcia przy ustalaniu stanu faktycznego sprawy.
Teza od Redakcji
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska
SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca)
Protokolant Ewa Krentzel
w sprawie z powództwa Z. B. (M.) Spółki z o.o. w M. przeciwko Przedsiębiorstwu Produkcyjno-Handlowemu "P." Spółce z o.o. w W. o zapłatę, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 20 listopada 2013 r., skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 26 lipca 2012 r.
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Z. B. (M.) Sp. z o.o. w M. wniosła ostatecznie o zasądzenie od Przedsiębiorstwa Produkcyjno - Handlowego "P." Sp. z o.o. w W. kwoty 503 570,21 zł z odsetkami z tytułu zwrotu części ceny zapłaconej stronie pozwanej za towar, który nie został jej dostarczony. Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Nie kwestionując faktu zapłaty za niedostarczony towar, podniosła zarzut potrącenia własnej wierzytelności należnej z tytułu kary umownej przewidzianej w umowie łączącej strony. Wyrokiem z dnia 19 lipca 2011 r. Sąd Okręgowy uwzględnił powództwo co do kwoty 503.570,21 z odsetkami ustawowymi od dnia 17 października 2008 r. oraz orzekł o kosztach postępowania. Ustalił, że strony zawierały i realizowały kontrakty dotyczące zakupu zamrażarek. Na podstawie umowy z dnia 29 stycznia 2002 r. powód zobowiązał się w okresie kolejnych 5 lat, zamawiać na swoje potrzeby zamrażarki sprzedawane przez pozwaną, w ilości określonej w odrębnych kontraktach. Pozwana natomiast nabyła od powoda części zamienne firmy Z. za łączną kwotę 900.000 zł, która miała być rozliczana w częściach, proporcjonalnie do liczby zamrażarek zakupionych przez stronę powodową w kolejnych latach, łącznie 12000 zamrażarek. Strona powodowa zobowiązała się do magazynowania części sprzedanych stronie pozwanej, pokrywania powstających w tym zakresie strat, zakupienia zamrażarek wyprodukowanych z tych części, jak również do zapłaty dodatkowego odszkodowania równego zapłaconej cenie przez stronę pozwaną za części firmy Z. i zwolnienie pozwanego od pozostałej części tej ceny za jednostronne zerwanie umowy albo jej niehonorowanie, a okolicznością uwalniającą powoda od zapłaty tak ustalonego odszkodowania było zakupienie od strony pozwanej 12 000 zamrażarek w wykonaniu umowy z dnia 29 stycznia 2002 r. Wiosną 2008 r. strona powodowa zamówiła dalszą partię 350 zamrażarek oraz 128 witryn na łączną kwotę 1 402 449,13 zł, która w całości została zapłacona, jednakże strona pozwana zrealizowała część zamówienia i dostarczyła zamrażarki i witryny o wartości 985 278,92 zł, nie sprzedała natomiast stronie pozwanej zamrażarek i witryn o wartości wynoszącej 433 162,30 zł. W fakturze z dnia 15 kwietnia 2008 r. strona pozwana dokonała kompensaty swojej należności z tytułu rozliczenia ostatniej części ceny za części i uznając, że strona powodowa nie wywiązała się z obowiązku zakupu 12 000 zamrażarek oraz że nienależycie wywiązała się z obowiązku przechowywania części, pismem z dnia 21 listopada 2008 r., podpisanym przez radcę prawnego D. W., potrącił pozostałą część ceny uiszczonej przez stronę powodową tj. kwotę 433.162,20 zł z własną należnością, która na podstawie powołanej umowy została wyliczona na łączną kwotę 1.932.216 zł. Składała się na nią kwota 1.011.600 zł uiszczona tytułem ceny za nabyte części do zamrażarek, którą powód, zdaniem strony pozwanej, powinien zwrócić tytułem odszkodowania za niewykonanie obowiązku zakupu 12 000 zamrażarek, jak również kwota 920.616 zł z tytułu szkody spowodowanej niewłaściwym przechowywaniem części nabytych od strony powodowej na postawie umowy z dnia 29 stycznia 2002 r. Sąd Okręgowy uznał, że powództwo w części, w jakiej nie zostało cofnięte, zasługuje na uwzględnienie. Skoro powód zapłacił za towar, którego w części nie otrzymał, to po odstąpieniu do umowy, należy mu się zwrot tej części ceny. Uznał, że nie było podstaw do naliczenia przez stronę pozwaną kary umownej, a ponadto podzielił stanowisko powoda, że strona pozwana nie wykazała, aby radca pr. D. W. była umocowana do dokonania potrącenia w piśmie z dnia 21 listopada 2008 r. Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 26 lipca 2012 r. oddalił apelację strony pozwanej i orzekł o kosztach procesu. Uznał, że orzeczenie Sądu pierwszej instancji jest prawidłowe, choć przeoczył on ograniczenia obowiązujące w postępowaniu gospodarczym, które należało w sprawie zastosować, przez co uwzględnił takie okoliczności, które w sprawie nie podlegały badaniu. Wskazał, że zastosowanie przepisów obowiązujących w postępowaniu w sprawach gospodarczych obligowało obie strony do przytoczenia wszystkich okoliczności dotyczących przedmiotu sporu w pierwszych pismach procesowych; z tych obowiązków wywiązała się tylko strona powodowa. Strona pozwana, która w sprzeciwie powołała się na potrącenie, miała obowiązek wykazania że D. W., która złożyła oświadczenie o potrąceniu, była do tego umocowana. Sąd Apelacyjny uznał, że w sposób wymagany w postępowaniu w sprawach gospodarczych strona pozwana nie tylko nie wykazała, że radca pr. D. W. faktycznie została umocowania do złożenia oświadczenia o potrąceniu, ale we właściwym czasie nawet nie podnosiła takiego twierdzenia. Zatem stosownie do art. 479 § 2 k.p.c., strona pozwana utraciła możliwość późniejszego powołania i wykazania tej okoliczności. Sąd Okręgowy przyjął więc trafnie, że czynność potrącenia dokonanego przed procesem nie została prawidłowo wykazana oraz że oświadczenie złożone przez D. W. było nieważne (art. 104 zd. 1 k.c.). Dokonując wykładni umowy uznał także, że niezasadne było stanowisko strony pozwanej, iż powód nie wywiązał się z umowy z dnia 29 stycznia 2002 r., co jej zdaniem uzasadniało naliczenie kary umownej przedstawionej do potrącenia. W ocenie Sądu Apelacyjnego ta umowa nie nakładała na kupującego obowiązku nabycia 12 000 zamrażarek w okresie jej obowiązywania. Strona pozwana nie wykazała także podstaw do dokonania potrącenia w związku z karą umowną z tytułu nienależytego wykonania przez stronę powodową umowy przechowania części do zamrażarek zakupionych przez stronę pozwaną. Wyrok Sądu Apelacyjnego został zaskarżony skargą kasacyjną przez stronę pozwaną w całości. Skarga kasacyjna została oparta na obu podstawach określonych w art. 398 § 1 k.p.c. W ramach podstawy naruszenia przepisów prawa materialnego skarżący zarzucił obrazę art. 65 § 2 k.c., art. 65 § 2 w zw. z art. 353 § 1 k.c., art. 483 § 1 k.c., art. 484 § 1, art. 498 § 1 i 2 i art. 499 k.c. oraz art. 104 k.c., a w ramach podstawy naruszenia przepisów postępowania podniósł obrazę art. 382 w zw. z art. 391, art. 479 i art. 479 § 2 k.p.c., art. 382 w zw. z art. 479 i art. 479 § 2 k.p.c. oraz art. 479 i art. 479 § 2 k.p.c. W oparciu o te zarzuty wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania, ewentualnie o jego uchylenie i oddalenie powództwa w całości.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
