Wyrok SN z dnia 18 stycznia 2012 r., sygn. II UK 109/11
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Hajn
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
w sprawie z wniosku Zbigniewa J.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.
z udziałem Fabryki „P.” Spółka z o.o. w B.
o ustalenie odpowiedzialności członka zarządu za nieopłacone składki ,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 18 stycznia 2012 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego w G.
z dnia 17 listopada 2010 r.,
oddala skargę.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 17 listopada 2010 r., III AUa 1405/10, Sąd Apelacyjny w G. oddalił apelację wnioskodawcy Zbigniewa J. od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w B. z dnia 11 maja 2010 r., którym oddalono jego odwołanie od decyzji organu rentowego -Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. z dnia 23 listopada 2005 r., uznając, że wnioskodawca jako członek zarządu Fabryki „P.” Spółka z o.o. w B. odpowiada solidarnie całym majątkiem za zaległe składki na ubezpieczenie społeczne za okres od lutego 2000 r. do października 2002 r. wraz z odsetkami na łączną kwotę 134.277,85 zł (art. 116 § 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, jednolity tekst: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), w sprawie o ustalenie odpowiedzialności członka zarządu za nieopłacone składki, przy udziale zainteresowanej Fabryki „P.” Spółka z o.o. w B.
W stanie faktycznym sprawy Sąd Okręgowy ustalił, że „P.” spółka z o.o. w B. powstała w 1994 r. Przedmiotem jej działalności była produkcja bram i ogrodzeń oraz ich montaż, ponadto produkcja instalacji parowych i wyposażeń suszarki. W okresie objętym zaskarżoną decyzją jedynym członkiem zarządu i prezesem zarządu Spółki był wnioskodawca Zbigniew J. Kłopoty finansowe Spółki były wynikiem niezapłacenia przez jedną z firm należności za dostarczony towar, przy czym wierzytelności tych nie udało się Spółce odzyskać. Zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne pracowników Spółki i udziałowców datowało się już od roku 1997 r., co wynika ze sprawozdań z działalności Spółki podpisywanych przez odwołującego się, jako prezesa zarządu. Na skutek utraty płynności finansowej wnioskodawca jako prezes zarządu złożył w dniu 23 kwietnia 2001 r. wniosek o ogłoszenie upadłości Spółki, który to wniosek Sąd Rejonowy w B. oddalił (postanowieniem z dnia 4 kwietnia 2002 r.), wskazując na brak środków na zaspokojenie kosztów upadłości (art. 13 § 1 rozporządzenia prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 października 1934 r. - Prawo upadłościowe; Dz. U. z 1991 r. Nr 118, poz. 512 ze zm.). Spółka już w 1999 r. nie regulowała wszystkich należności publicznoprawnych w terminie, mając na dzień 2 lipca 1999 r. zaległość z tytułu niezapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne. W związku z nieuregulowaniem składek ubezpieczeniowych za okres od stycznia 2000 r. do listopada 2001 r. wnioskodawcy postawiono zarzut działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej na szkodę ZUS Oddział w B. i przywłaszczenia pieniędzy. Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w B. z dnia 15 stycznia 2004 r. wnioskodawcę uniewinniono od zarzucanych mu czynów. W dniu 23 listopada 2005 r. organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję, obciążając wnioskodawcę jako członka zarządu za zaległości Spółki w opłacaniu składek na - Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (FUS) za okres od lutego 2000 r. do października 2002 r. z odsetkami, na Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego (FUZ) za okres od lutego 2000 r. do października 2002 r. z odsetkami, na Fundusz Pracy (FP) i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚ) za okres od grudnia 1999 r. do października 2002 r. z odsetkami. Sąd Apelacyjny, oddalając apelację wnioskodawcy, w pełni podzielił ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, przyjmując - na podstawie bilansu Spółki za rok 2000, spisu jej wierzycieli dołączonych do wniosku o ogłoszenie upadłości, akt rentowych (stanu należności dla płatnika), że aktywa Spółki w roku 2000 nie uległy już zwiększeniu, zmniejszył się rynek zbytu na jej wyroby i usługi, przy istnieniu kosztów obsługi zadłużenia z lat ubiegłych. Majątek Spółki nie wystarczał na zaspokojenie długów, zaś jej sytuacja ekonomiczna od stycznia 2000 r. do kwietnia 2001 r., kiedy złożono wniosek o ogłoszenie upadłości, pogarszała się. O ile na 31 grudnia 2000 r. zaległości wobec ZUS kształtowały się na poziomie 43.889,76 zł, o tyle na dzień 31 marca 2001 r. wynosiły już kwotę 49.900,71 zł. Na bieżąco spółka nie regulowała w pełnej wysokości składek na FP i FGŚ (od grudnia 1999 r.), na FUS i FUZ (od lutego 2000 r.), natomiast od kwietnia 2000 r. zaprzestała całkowicie wpłat na poczet składek na FP i FGŚ, FUS i FUZ. Analiza stanu faktycznego sprawy dała podstawę do uznania, że wnioskodawca ponosi odpowiedzialności za zobowiązania składkowe Spółki w oparciu o art. 116 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Sąd Apelacyjny podzielił ustalenie Sądu pierwszej instancji, że złożenie przez wnioskodawcę wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki w dniu 23 kwietnia 2001 r. było spóźnione. Z ustaleń poczynionych przez Sąd Apelacyjny wynikało, że środki uzyskane z egzekucji wystarczyły na zaległości wobec Urzędu Skarbowego oraz ZUS z roku 1999. Sytuacja ekonomiczna Spółki od stycznia 2000 r. do kwietnia 2001 r., kiedy złożono wniosek o ogłoszenie upadłości, pogarszała się. Zaległości płatnicze Spółki z tytułu składek wykazywały tendencję rosnącą, podobnie rosła strata bilansowa netto. Sąd Apelacyjny miał na uwadze, że przesłanki uwolnienia się przez członków zarządu spółki od odpowiedzialności za jej zobowiązania polegają na wykazaniu należytej staranności w działaniach zmierzających do ogłoszenia upadłości lub wszczęcia postępowania układowego. Samo wszczęcie postępowania układowego we właściwym czasie w rozumieniu art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej w związku z art. 31 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) oznacza wszczęcie go w takim czasie, że zaspokojenie przez spółkę w całości należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pozostaje realne. Ocena, czy wszczęcie tego postępowania nastąpiło we właściwym czasie powinna być dokonana z perspektywy sytuacji istniejącej w dniu wszczęcia postępowania, a nie z uwzględnieniem późniejszych zdarzeń. W ocenie Sądu drugiej instancji, fakt zaprzestania przez Spółkę (w zdecydowanej części od lutego 2000 r. a całkowicie od kwietnia 2000 r.) opłacania składek na rzecz ZUS - oznaczał, że złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości Fabryki „P.” Spółki z o.o. z siedzibą w B. w dniu 23 kwietnia 2001 r. było spóźnione (nie nastąpiło we właściwym czasie w rozumieniu art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej). Dla oceny „właściwego czasu” na zgłoszenie upadłości nie ma bowiem decydującego znaczenia sporządzenie bilansu rocznego spółki za rok 2000, gdyż wnioskodawca, jako prezes zarządu, wykonując prawidłowo bieżący zarząd, mógł i powinien znać stan finansowy Spółki.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
