Wyrok SN z dnia 9 stycznia 2012 r., sygn. II PK 82/11
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)
SSN Roman Kuczyński
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska (sprawozdawca)
Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Stefanii C.
przeciwko Fabryce Spółce Akcyjnej w C.
o przywrócenie do pracy i odszkodowanie za czas pozostawania bez pracy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 9 stycznia 2012 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w L.
z dnia 10 listopada 2010 r., uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w L. do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w L. wyrokiem z dnia 10 listopada 2010 r. zmienił wyrok Sądu Rejonowego - Sądu Pracy w L. z dnia 21 lipca 2010 r. w ten sposób, że przywrócił powódkę Stefanię C. do pracy w pozwanej Fabryce SA w C. na poprzednich warunkach pracy i płacy oraz zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 2.245 zł tytułem wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy pod warunkiem podjęcia pracy.
Sąd odwoławczy przyjął za własne ustalenia Sądu pierwszej instancji, zgodnie z którymi powódka, zatrudniona u strony pozwanej na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony z klauzulą przewidującą możliwość jej wypowiedzenia, ma 58 lat i legitymuje się 29 - letnim stażem pracy, a we wrześniu 2012 r. osiągnie wiek 60 lat, który jest dla niej wiekiem emerytalnym. Sąd Okręgowy za trafne uznał też stanowisko Sądu pierwszej instancji, że w takiej sytuacji powódce przysługiwała ochrona przed wypowiedzeniem umowy o pracę przewidziana przez art. 39 k.p. ustanawiający zakaz wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi w wieku przedemerytalnym i nieuzależniający tej ochrony od rodzaju zawartej przez strony umowy o pracę. Wypowiadając powódce umowę o pracę, pozwana naruszyła zatem niewątpliwie ten przepis, a kontrowersyjne było jedynie to, jakie roszczenia w związku z tym powódce przysługują. W ocenie Sądu odwoławczego, Sąd Rejonowy nietrafnie przyjął, że jest to wyłącznie roszczenie odszkodowawcze, przewidziane w art. 50 § 3 k.p., bo z uwagi na to, że powódka podlegała ochronie przed wypowiedzeniem umowy o pracę „w zakresie możliwości rozwiązania umowy o pracę z powódką jej pracodawca pozostawał w takiej samej sytuacji jak pracodawca, który zawarł terminową umowę o pracę z pracownikiem, w której to umowie nie przewidziano możliwości jej rozwiązania za wypowiedzeniem (art. 33 k.p.). I w jednej i w drugiej sytuacji brak jest prawnej możliwości wypowiedzenia umowy o pracę. Jeżeli mimo tego pracodawca dokonuje wypowiedzenia, to tego naruszenia przepisów prawa nie należy utożsamiać z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu umów o pracę zawartych na czas określony”, którym to pojęciem posługuje się art. 50 § 3 k.p. Sąd Okręgowy powołał się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., I PKN 414/98, zgodnie z którym sformułowanie „przepisy o wypowiadaniu” należy językowo rozumieć jako przepisy o sposobie, formie, itp. wypowiadania, a nie jako przepisy o samej możliwości dokonania wypowiedzenia. Złamanie zakazu wypowiadania, bądź wypowiedzenie w sytuacji braku takiej możliwości w zakresie ewentualnych skutków należy traktować, zdaniem Sądu drugiej instancji, w taki sam sposób. Prawny zakaz wypowiadania oznacza bowiem dla pracodawcy brak możliwości wypowiedzenia. Sąd Okręgowy podniósł, że „zakaz wypowiedzenia przewidziany w art. 39 k.p. służy zabezpieczeniu możliwości „dopracowania” przez pracownika będącego w wieku, w którym znalezienie nowego zatrudnienia jest utrudnione, do wieku, w którym nabywa uprawnienia emerytalne (wieku emerytalnego), tak aby nie pozostał bez środków do życia, a w przypadku umowy terminowej, której okres nie sięga wieku emerytalnego tak, aby potencjalny okres bez zatrudnienia był jak najkrótszy” i stwierdził, że „aby funkcja tego przepisu mogła być realizowana w sposób możliwie najpełniejszy, celowym jest dokonanie takiej interpretacji art. 50 § 3 k.p., aby umożliwić pracownikowi zatrudnionemu na podstawie terminowej umowy o pracę objętemu ochroną art. 39 k.p., wobec którego pracodawca łamie zakaz wypowiadania umowy o pracę, dochodzenie nie tylko odszkodowania, ale również przywrócenia do pracy. Będzie to możliwe po nadaniu (…) pojęciu „przepisy o wypowiadaniu” użytemu w art. 50 § 3 k.p. treści określonej w przytoczonym wyżej uzasadnieniu Sądu Najwyższego do wyroku z dnia 5 listopada 1998 r., I PKN 414/98”. Sąd drugiej instancji podkreślił też, że sam ustawodawca, dostrzegając restrykcyjność regulacji zawartej w art. 50 § 3 k.p., uczynił od niej wyjątek i wyłączył możliwość stosowania art. 50 § 3 k.p. do pracownicy w okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego lub pracownika - ojca wychowującego dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego (art. 50 § 5 k.p.). Również Trybunał Konstytucyjny w stosunku do innej grupy zatrudnionych podlegających szczególnej ochronie - działaczy związkowych - w wyroku z dnia 12 lipca 2010 r., P 4/10, orzekł, że przepis art. 50 § 3 k.p. w zakresie, w jakim pomija prawo pracownika - znajdującego się pod ochroną przewidzianą w art. 32 ust. 1 pkt 1 i ust. 8 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych - do żądania przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach w wypadku wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony z naruszeniem przepisów o tej ochronie jest niezgodny z art. 2, art. 59 ust. 1 Konstytucji RP. W ocenie Sądu odwoławczego, aktualna praktyka sprowadzająca się do zawierania długoterminowych umów o pracę na czas określony wymaga dla zachowania ich podstawowej cechy, jaką jest stabilizacja zatrudnienia, poszukiwania w granicach przewidzianych prawem sposobu ochrony pracownika zatrudnionego na podstawie takiej umowy, którą wypowiedziano. Takim sposobem może być - przynajmniej w stosunku do pracowników podlegających szczególnej ochronie - przyznanie im prawa do żądania przywrócenia do pracy w sytuacji, gdy do wypowiedzenia doszło z naruszeniem prawa do tej ochrony. Podstawę prawną może zaś stanowić art. 59 k.p., który nie wyklucza możliwości przywrócenia do pracy, jeżeli jest to celowe ze względu na długość okresu, jaki pozostał do końca trwania umowy. W takiej sytuacji znajduje się zaś powódka, bo zawarta przez strony umowa o pracę miała trwać do 29 lutego 2012 r.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
