Postanowienie SN z dnia 6 września 2012 r., sygn. I CSK 76/12
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Anna Kozłowska (przewodniczący)
SSN Barbara Myszka
SSN Krzysztof Strzelczyk (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku Stowarzyszenia w W.
przy uczestnictwie Prezydenta Miasta W.
o wpis,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 6 września 2012 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w W.
z dnia 30 września 2011 r., sygn. akt XXIII Ga 423/11,
oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 10 stycznia 2011 r. Sąd Rejonowy w W., po ponownym rozpoznaniu sprawy, oddalił wniosek Stowarzyszenia o wpis do rejestru stowarzyszeń. Z ustaleń tego Sądu wynikało, że w skład założycieli stowarzyszenia wchodziło 41 osób fizycznych i prawnych, w tym 24 osoby fizyczne. Powołując się na wiążącą ocenę prawną sądu drugiej instancji, Sąd Rejonowy wskazał, że założycielem stowarzyszenia może być wyłącznie osoba fizyczna i dlatego uchwalenie statutu i wybór komitetu założycielskiego przez osoby prawne narusza prawo.
Sąd Okręgowy w W. postanowieniem z dnia 30 września 2011 r. oddalił apelację wnioskodawcy od postanowienia sądu pierwszej instancji. Sąd odwoławczy podtrzymał dotychczasową ocenę prawną wyrażoną we wcześniejszym postanowieniu z dnia 19 listopada 2010 r. uchylającym wydane w pierwszej instancji postanowienie i przekazującym wniosek o wpis do ponownego rozpoznania. Wskazał, że wprawdzie art. 9 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855 ze zm. dalej jako Prawo o stowarzyszeniach) nie dookreśla, że członkami stowarzyszenia są osoby fizyczne, niemniej już z art. 12 tej ustawy wynika, że komitet założycielski składa wniosek o rejestrację wraz z listą założycieli zawierającą imiona i nazwiska, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania oraz własnoręczne podpisy założycieli. Wskazuje więc na konieczność przedstawienia danych osobowych osób fizycznych będących założycielami. Podstawę interpretacyjną przepisów ustawy prawa o stowarzyszeniach w tym art. 9 stanowi również preambuła tej ustawy zawierająca gwarancje zrzeszania się przypisane obywatelom a więc osobom fizycznym. Nie bez znaczenia jest również odwołanie się w preambule do Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, która w art. 20 ust. 1 stanowi, ze każdy człowiek ma prawo do spokojnego zgromadzania się i stowarzyszania. Sąd okręgowy zwrócił uwagę, że w art. 10 ust. 3 Prawa o stowarzyszeniach przyjmuje się, że osoba prawna może być „jedynie” wspierającym członkiem stowarzyszenia, a w odniesieniu do stowarzyszeń zwykłych ustawa (art. 42 ust. pkt 3) zakazuje zrzeszanie osób prawnych. Zdaniem Sądu, udział w czynnościach założycielskich tj. uchwalaniu statutu, wyborze komitetu założycielskiego osób prawnych jako podmiotów nieuprawnionych do utworzenia stowarzyszenia, stanowi o wadliwości tych czynności. Odnosząc się do zarzutów związanych z naruszeniem art. 12 i 58 Konstytucji RP, Sąd Okręgowy wskazał, że zasada bezpośredniego stosowania Konstytucji nie może być podstawą odmowy stosowania przez Sąd przepisów ustawowych, który nie ma kompetencji do kontroli konstytucyjności obowiązującego ustawodawstwa. Tryb tej kontroli został uregulowany w art. 188 Konstytucji. Zdaniem Sądu, prokonstytucyjna wykładnia przepisów ustawy Prawo o stowarzyszeniach wskazujących, że założycielami stowarzyszenia mogą być osoby fizyczne, a więc obywatele, pozwala przyjąć, że przepisy te nie stwarzają zagrożenia naruszenia ich prawa do zrzeszania się przewidzianego w art. 12 Konstytucji. Brak jest też podstaw do uznania naruszenia art. 58 Konstytucji w sytuacji, gdy stowarzyszenie podlegające rejestracji może powstać, zgodnie z art. 58 ust. 3 Konstytucji, w oparciu o przepisy ustawy Prawo o stowarzyszeniach. Tym samym ustawodawca uznał, że kwestia stowarzyszenia powinna zostać uregulowana ustawą, co z zasady nie pozwala na stosowanie Konstytucji bezpośrednio.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
