Wyrok SN z dnia 17 października 2012 r., sygn. II CSK 646/11
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
SSN Marian Kocon
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
Protokolant Anna Banasiuk
Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Z.
przeciwko P. Spółce Akcyjnej
w W.
o ukształtowanie stosunku prawnego,
po rozpoznaniu na rozprawie
w Izbie Cywilnej w dniu 3 października 2012 r.,
skarg kasacyjnych powoda i strony pozwanej
od wyroku Sądu Apelacyjnego w P.
z dnia 13 czerwca 2011 r., sygn. akt I ACa 432/11, uchylił zaskarżony wyrok w całości i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w P. do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Powód w pozwie skierowanym przeciwko P. SA z siedzibą w W. domagał się (po modyfikacji żądania) "ukształtowania na podstawie art. 357 k.c. stosunku prawnego wynikającego z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (polisa seria BDD nr 611742) łączącej Elżbietę D. i pozwanego (dawniej D. SA) i oznaczenie, że odpowiedzialność pozwanego nie wygasa wraz z wyczerpaniem sumy gwarancyjnej przewidzianej w § 10 ust. 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 7 grudnia 1992 r. w sprawie ogólnych warunków ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów (Dz. U. z 1992 r., Nr 96, poz. 475 ze zm.), lecz trwa aż do wyczerpania sumy gwarancyjnej przewidzianej w art. 36 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r., Nr 24, poz.1152 ze zmianami, w tym ze zmianą dokonaną ustawą z dnia 24 maja 2007 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych... oraz ustawy o działalności ubezpieczeniowej, Dz. U. Nr 102, poz.691), zaś wykonanie zobowiązania polegać będzie na dalszym wypłacaniu świadczenia rentowego ustalonego tytułem wykonawczym tj. wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 7 grudnia 2009 r. (sygn. akt I C 2925/05) w kwocie 25.000 zł". U podstaw tego żądania legły niesporne miedzy stronami okoliczności faktyczne, z których wynikało, że powód, z zawodu prawnik - adwokat, w dniu 15 maja 1999 r. uczestniczył w wypadku komunikacyjnym, w którym doznał obrażeń ciała. Poprzednik prawny pozwanego ubezpieczał odpowiedzialność cywilną sprawcy, zgodnie z umową z dnia 19 lutego 1999 r. zawartą z Elżbietą D., (polisa BDD nr 611742). Obowiązujące w dacie wypadku przywołane w żądaniu pozwu rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 7 grudnia 1992 r. w § 10 ust. 4 stanowiło, że: "odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie sumy gwarancyjnej. Suma gwarancyjna nie może być niższa niż równowartość w złotych 600.000 euro...". Z niekwestionowanych ustaleń Sądu wynikało, że była to kwota 2.430.960 zł. Po wypadku ubezpieczyciel i powód zawarli ugodę, w wyniku której ubezpieczyciel wypłacił powodowi odszkodowanie, zadośćuczynienie oraz wypłacał rentę, początkowo po 15.000 zł, następnie po 5000 zł miesięcznie. Z uwagi na obniżenie kwoty renty doszło do procesu, w następstwie którego w sprawie oznaczonej sygn. I C 2925/05 Sąd Okręgowy w P., wyrokiem z dnia 7 grudnia 2009 r. zasądził na rzecz powoda 150.000 zł tytułem odszkodowania oraz zaległą rentę w łącznej kwocie 1.008.515 zł z ustawowymi odsetkami od poszczególnych rat rentowych płatnych poczynając od października 2002 r., oraz zasądził rentę na przyszłość, od stycznia 2009 r. w kwocie po 25.000 zł miesięcznie. Na skutek apelacji pozwanego, który wskazywał na wyczerpanie sumy gwarancyjnej i wadliwość rozstrzygnięcia w zakresie renty, Sąd Apelacyjny w P. wyrokiem z dnia 11 lutego 2010 r. w sprawie I ACa 24/10, zmienił częściowo wyrok sądu I instancji, w ten sposób, że rentę na przyszłość, w kwocie po 25.000 zł miesięcznie, zasądził od 1 grudnia 2009 r. Nadto Sąd ten w sentencji wyroku ,,ustalił, że pozwany ponosi w stosunku do powoda odpowiedzialność odszkodowawczą za skutki wypadku komunikacyjnego z dnia 15 maja 1999 r. do łącznej kwoty wypłaconych z tego tytułu należności głównych w wysokości 2.430.960 zł". W sprawie niniejszej, w której pozew wpłynął w dniu 28 stycznia 2010 r., powód domagając się podwyższenia sumy gwarancyjnej w sposób określony w przytoczonym na wstępie żądaniu, jako nadzwyczajną zmianę stosunków wskazywał: 1. wejście Polski do Unii Europejskiej co spowodowało obowiązek implementacji: a) dyrektywy 2005/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. zmieniającej dyrektywy Rady 72/166/EWG, 84/5/EWG, 88/357/EWG i 90/232/EWG oraz dyrektywę 2000/26/WE Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące ubezpieczenia w zakresie odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych oraz b) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/103/WE z dnia 16 września 2009 r. w zakresie ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych i egzekwowania obowiązku ubezpieczenia od takiej odpowiedzialności; 2. wielokrotny wzrost średnich wynagrodzeń netto, w szczególności prawników, czyli generalnie wzrost zamożności społeczeństwa; 3. szerszą ochronę poszkodowanych wyrażającą się w dodaniu do kodeksu cywilnego przepisów art. 446 § 4, a także art. 442 § 4. zasądzanie przez sądy powszechne wyższych odszkodowań (jako stała linia orzecznicza) stanowiące wyraz nowego spojrzenia na funkcje ubezpieczenia jako chroniącej poszkodowanego, a nie ubezpieczającego.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
