Postanowienie SN z dnia 24 sierpnia 2011 r., sygn. IV CSK 566/10
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący)
SSN Hubert Wrzeszcz
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku Anity O.
przy uczestnictwie Macieja K.
o stwierdzenie wykonalności orzeczenia zagranicznego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 24 sierpnia 2011 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawczyni
od postanowienia Sądu Apelacyjnego w G.
z dnia 22 czerwca 2010 r., uchylił zaskarżone postanowienie w punktach drugim i trzecim i w tym zakresie przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w G. do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 4 grudnia 2009 r. Sąd Okręgowy w G. stwierdził wykonalność na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej orzeczenia Sądu Rejonowego w E. Rejon nr 12 (Republika Irlandii) z dnia 15 września 2009 r. (numer odniesienia 98-09), na podstawie którego wyłączne prawo do opieki nad małoletnią córką stron, Aniką K. ur. 27 marca 2000 r., przyznano matce, Anicie O. Sąd I instancji wskazał, że w postępowaniu o wykonanie orzeczenia sądu zagranicznego bada się jedynie, bez przeprowadzania postępowania dowodowego, czy zostały spełnione przesłanki określone w art. 1150 k.p.c. i czy nie zachodzą przeszkody wyszczególnione w art. 1146 k.p.c. Uczestnik postępowania, ojciec małoletniej, Maciej K., był zawiadomiony o postępowaniu toczącym się przed sądem irlandzkim, wiedział o możliwości zajęcia stanowiska, jednakże tego nie uczynił. W konsekwencji nie było przeszkód do uwzględnienia wniosku.
Na skutek zażalenia Macieja K., Sąd Apelacyjny w G. postanowieniem z dnia 22 czerwca 2010 r. zmienił zaskarżone postanowienie w ten sposób, że wniosek oddalił. W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny wskazał, że przedmiotem żądania było stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu zagranicznego w trybie przepisów Rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczącego jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1347/2000 (Dz.Urz.UE.L.03.338.1 ze zm.). Podstawą rozstrzygnięcia winny być zatem przepisy tego Rozporządzenia, ponadto mają one zastosowanie przed przepisami kodeksu postępowania cywilnego, przy czym przepisy k.p.c. znajdują zastosowanie w zakresie nieuregulowanym w Rozporządzeniu. Wyprzedzające zastosowanie mają również przepisy Konwencji haskiej z dnia 25 października 1980 r. dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę (Dz. U. Nr 108/1995 r., poz. 528). Odnosząc się do przedmiotu objętego rozstrzygnięciem sądu irlandzkiego, Sąd Apelacyjny wskazał, że dotyczy ono odpowiedzialności rodzicielskiej; pojęcie to zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 7 Rozporządzenia. Oznacza ogół praw i obowiązków, które zostały przyznane osobie fizycznej lub prawnej orzeczeniem, z mocy prawa lub przez prawnie wiążące porozumienie, dotyczące osoby lub majątku dziecka i w jego zakres wchodzi piecza nad dzieckiem. Elementem pieczy nad dzieckiem jest zaś prawo do określania miejsca pobytu dziecka (art. 2 pkt 9). Zgodnie z art. 28 ust. 1 Rozporządzenia, orzeczenia tego rodzaju wydane w jednym państwie, jeśli są w tym państwie wykonalne i zostały doręczone, są wykonywane w innym państwie członkowskim, jeżeli ich wykonalność w tym państwie została stwierdzona na wniosek którejkolwiek zainteresowanej strony. Przepisy Rozporządzenia zawierają również samodzielny i wyczerpujący katalog merytorycznych podstaw odmowy stwierdzenia wykonalności, przy czym, w odniesieniu do będącego przedmiotem wniosku orzeczenia, negatywnych przesłanek stwierdzenia wykonalności poszukiwać należało w art. 23 Rozporządzenia. Zgodnie z punktem e) tego artykułu, orzeczenie nie podlega wykonaniu, jeżeli nie da się go pogodzić z późniejszym orzeczeniem dotyczącym odpowiedzialności rodzicielskiej, wydanym w państwie członkowskim, w którym wystąpiono o uznanie (stwierdzenie wykonalności). Odwołując się do tego przepisu Sąd Apelacyjny wskazał, że prawomocnym postanowieniem z dnia 18 grudnia 2009 r., Sąd Rejonowy w M., oddalił, złożony w trybie Konwencji haskiej, wniosek Anity O. o wydanie małoletniej Aniki K., z powodu istnienia poważnego ryzyka, że powrót dziecka naraziłby je na szkodę psychiczną (art. 13 lit. b Konwencji). W ocenie Sądu Apelacyjnego, skoro podstawą oddalenia wniosku o wydanie było ustalenie, że z punktu widzenia dobra dziecka, właściwe jest, aby małoletnia pozostała przy ojcu, to orzeczeniem tym Sąd ten w istocie legitymizował stan, w którym córka stron pozostaje pod opieką uczestnika, a zatem pośrednio rozstrzygnął o przysługującym mu, w okolicznościach sprawy, prawie do opieki nad córką. Wystarcza to do uznania tego rozstrzygnięcie za dotyczące odpowiedzialności rodzicielskiej w rozumieniu art. 23 lit. e) Rozporządzenia. Obu orzeczeń nie da się pogodzić, a to oznacza, że zachodzi określona w tym artykule przyczyna uzasadniająca odmowę stwierdzenia wykonalności orzeczenia sądu irlandzkiego.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
