Wyrok SN z dnia 17 września 2008 r., sygn. II KK 350/07
Zakresy znaczeniowe zwrotów: „przemoc wobec osoby”, użytego w art. 280 § 1 k.k., i „gwałt na osobie”, użytego w art. 130 § 3 k.w. - są tożsame”.
Z uzasadnienia:
„Sąd Najwyższy zważył co następuje. Kasacja jest zasadna. Z dokonanych w sprawie ustaleń wynika, że oskarżeni P. M. i M. A. J. dla osiągnięcia celu, jakim było przywłaszczenie mienia pokrzywdzonego A. F., co bezpośrednio wynika z jego zeznań, użyli wobec niego siły fizycznej. Zachowanie sprawców, którzy podeszli do pokrzywdzonego i zastąpili mu drogę, polegało na chwyceniu go za kurtkę na wysokości piersi, potem za ramię i szarpaniu oraz popychaniu z równoczesnym domaganiem się wydania pieniędzy. Sprawcy grozili także pokrzywdzonemu pobiciem. Bezpośrednio po czynie pokrzywdzony zeznał, że „(...) przestraszyłem się, że mężczyźni mogą mnie pobić, gdy nie dam im pieniędzy. Wyjąłem portfel z kieszeni kurtki i tłumacząc, że jestem studentem i nie mam pieniędzy, wyciągnąłem z portfela wszystkie drobne, które miałem i dałem je temu mężczyźnie...” (k. 6). Sąd drugiej instancji uznał, że zachowanie oskarżonych wyczerpało znamiona art. 119 § 1 k.w., albowiem środkiem użytym przez oskarżonych do zabory pokrzywdzonemu kwoty 2,5 zł była przemoc nie stanowiąca gwałtu na osobie i wypowiedziane groźby użycia tej przemocy. Sąd wskazał na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2007 r., I KZP 39/06 (OSNKW 2007/4/30) z której wynika, iż pojęcie „gwałt na osobie”, zawarte w art. 130 § 3 k.w., oznacza kwalifikowaną formę przemocy wobec osoby, charakteryzującą się użyciem siły fizycznej o natężeniu stwarzającym niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia. Z powyższego jednoznacznie wynika, iż określenie „przemoc” i „gwałt na osobie” nie są jednakowe. Przepis zaś art. 130 § 3 k.w. wyłącza stosowanie art. 119 k.w. jedynie w sytuacji, gdy sprawca używa gwałtu na osobie albo grozi jego natychmiastowym użyciem oraz gdy sprawca doprowadza człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności. Dokonywane po 1997 r. zmiany w art. 280 § 1 k.k. i art. 281 k.k. doprowadziły do zastąpienia pojęcia „gwałt na osobie” pojęciem „przemoc wobec osoby”, przy jednoczesnym zachowaniu tego pojęcia w art. 130 § 3 k.w. Sytuacja ta spowodowała istotne rozbieżności interpretacyjne dotyczące znaczenia tego zwrotu dla stosowania art. 280 § 1 k.k. i art. 281 k.k. Orzekający w przedmiotowej sprawie skład podzielił w pełni twierdzenia zawarte w uchwale siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2008 r. (I KZP 10/08, OSNKW 2008/7/53) i uznał, że zakresy znaczeniowe zwrotów: „przemoc wobec osoby”, użytego w art. 280 § 1 k.k., i „gwałt na osobie”, użytego w art. 130 § 3 k.w. - są tożsame”. Odnośnie argumentacji tej tezy należy odesłać zainteresowanych wprost do lektury jej uzasadnienia, albowiem ze względu na jej obszerność zbędnym jest szczegółowe jej przytaczanie. W związku z powyższym teza, iż użycie wobec osoby pokrzywdzonego przemocy nie stanowiącej niebezpieczeństwa dla zdrowia lub życia i zabór mienia o niewielkiej wartości nie rodzi odpowiedzialności za przestępstwo z art. 280 § 1 k.k., lecz tylko za wykroczenie określone w art. 119 k.w. lub w art. 120 k.w. jest w niniejszej sprawie nieuprawniona. Sąd nie podzielił w tym zakresie twierdzeń zawartych m.in. w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2007 r., I KZP 39/06, OSNKW 2007/4/30, w uzasadnieniu zdania odrębnego sędziego SN W. Kozielewicza do uchwały z dnia 30 czerwca 2008 r., I KZP 10/08 oraz wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 września 2008 r., II KK 301/07 (niepubl.). Sąd Najwyższy przychylił się też do wywodów kasacji (niezależnie od powyższego), że w przedmiotowej sprawie „groźba pobicia” sama w sobie wystarczyła do zakwalifikowania czynu oskarżonego jako przestępstwa z art. 280 § 1 k.k. Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że w sprawie doszło do rażącego naruszenia prawa materialnego, w wyniku którego P. M. i M. A. J. błędnie przypisano popełnienie wykroczenia z art. 119 § 1 k.w., w sytuacji, gdy z opisu i poczynionych w tym przedmiocie ustaleń faktycznych należało zakwalifikować czyn jako przestępstwo z art. 280 § 1 k.k. W związku z powyższym zaskarżone orzeczenie sądu odwoławczego należało uchylić i sprawę przekazać temu sądowi do ponownego rozpoznania, w trakcie którego należy mieć na względzie wskazane wyżej zapatrywanie prawne.”
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
