Postanowienie SN z dnia 21 kwietnia 1997 r., sygn. II CZ 38/97
Przewodniczący: sędzia SN J. Suchecki.Sędziowie SN: K. Kolakowski (sprawozdawca) M. Wysocka.
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 21 kwietnia 1997 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa Witolda P. przeciwko Cezaremu i Agnieszce P. o uchylenie obowiązku alimentacyjnego, na skutek zażalenia pozwanych na postanowienie Sądu Wojewódzkiego w Katowicach z dnia 24 stycznia 1997 r. sygn. akt (...)postanowił oddalić zażalenie.
Jeżeli po ustanowieniu adwokata okres biegnącego terminu do wniesienia kasacji okaże się niewystarczający w stopniu prowadzącym do jego uchybienia, adwokat może ubiegać się o przywrócenie tego terminu.
Uzasadnienie:
Odrzucając kasację wniesioną w imieniu pozwanych Sąd Wojewódzki stwierdził, że została ona złożona po upływie terminu, liczonego od daty doręczenia odpisu wyroku tego sądu wraz z uzasadnieniem. Sąd ten zauważył również, że ustanowienie adwokata z urzędu" nie przerywa biegu terminu do wniesienia kasacji. Ustanowiony dla pozwanych adwokat w zażaleniu zaskarżył" to postanowienie (nie składając jednak jakichkolwiek wniosków), a jednocześnie, w sytuacji utrzymania w mocy zaskarżonego postanowienia", wniósł o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji. Sąd Najwyższy nie znalazł podstaw do uwzględnienia tego zażalenia (art. 385 w zw. z art. 393 k.p.c.). Zostało ono oparte na nietrafnym założeniu, że ustanowienie adwokata przerywa bieg terminu do wniesienia kasacji. Odpis wyroku z uzasadnieniem został w tej sprawie doręczony w uwzględnieniu wniosku złożonego w terminie zastrzeżonym w art. 387 § 3 zd. pierwsze k.p.c. przez pełnomocnika pozwanych nie będącego adwokatem. W następnym piśmie procesowym złożył on wniosek o przyznanie obrońcy z urzędu - adwokata celem sporządzenia i podpisania podania o złożenie rewizji nadzwyczajnej". Po uwzględnieniu tego wniosku postanowieniem z dnia 25 października 1996 r., przy doręczaniu Okręgowej Radzie Adwokackiej odpisu tego postanowienia, a pozwanym i osobie występującej dotychczas w ich imieniu odpisu wyroku z uzasadnieniem, zamieszczono adnotację: czas 25 listopada 1996 r. kasacja", zaś przy powiadamianiu o osobie wyznaczonego adwokata - czas 28 listopada 1996 r. kasacja". W kasacji nadanej w dniu 14 grudnia 1996 r. (choć pod błędnym adresem) pełnomocnik pozwanych powołał się na ustanowienie go w dniu 14 listopada 1996 r. przez Okręgową Radę Adwokacką w K., a w uzasadnieniu zażalenia wskazał, że działał w przekonaniu, iż bieg terminu do wniesienia kasacji rozpoczyna się co najmniej" od tej daty. Powołał się na pominięcie przez ustawodawcę w brzmieniu art. 393k.p.c. takiej sytuacji, jaka miała miejsce w tej sprawie, i uznał, że z całą pewnością w najbliższym czasie powstała w tym zakresie luka zostanie wypełniona orzecznictwem Sądu Najwyższego oraz stosowną literaturą". Podzielenie stanowiska Sądu Wojewódzkiego oznaczałoby jego zdaniem - dopuszczenie możliwości pozostawienia ustanowionemu adwokatowi wręcz ostatniego dnia terminu do wniesienia kasacji, a to byłoby sprzeczne z powagą dokonywanej czynności, która wymaga - m.in. dogłębnego zbadania materiału zgromadzonego w sprawie". Wbrew tym wywodom brak jest podstaw do przyjęcia, że w unormowaniach dotyczących terminu wniesienia kasacji pozostała jakakolwiek luka, wymagająca wyprowadzenia w drodze wykładni zasady, że po ustanowieniu adwokata termin do wniesienia kasacji ulega zawieszeniu do czasu wyznaczenia adwokata i zawiadomienia go o tym. Obowiązkiem sądu drugiej instancji było doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem stronie, która to wniosła (zażądała" - według art. 387 § 3 zd. pierwsze k.p.c.). Według nie budzącej wątpliwości treści art. 393 k.p.c., od tego momentu rozpoczął się bieg terminu do wniesienia kasacji. Jest on niezależny od tego, czy strona była już zastępowana przez adwokata, czy też dopiero musi udzielić mu pełnomocnictwa lub wnieść o ustanowienie go przez sąd. W żadnym zaś razie sąd nie jest ani zobowiązany, ani nawet uprawniony do odmiennego, pozaustawowego obliczania tego terminu. Niedopuszczalne jest uzależnianie go zarówno od tego, kiedy wydano postanowienie o ustanowieniu adwokata, jak i od tego, kiedy wyznaczenie jego osoby doszło do jego, czy też zastępowanej strony, wiadomości. Dlatego oczywiście zbędne (a także częściowo nawet błędne) były rozbieżne pouczenia" co do czasu" wniesienia kasacji, dopisane przez sekretariat Sądu Wojewódzkiego na drukach dokonywanych w sprawie doręczeń. Zostały one zresztą zamieszczone bez zarządzenia sędziego i pominięte w treści samych (doręczanych przy tych drukach) pism powiadamiających o ustanowieniu pełnomocnika z urzędu celem wniesienia kasacji imieniem pozwanych". Przewidziany w art. 387 § 3 zd. drugie k.p.c. przez odesłanie do art. 327 § 1 k.p.c. (przepis § 2 został powołany oczywiście omyłkowo) obowiązek udzielenia stronie wskazówek sprowadza się do pouczenia o sposobie i ustawowym terminie wniesienia kasacji przez pełnomocnika będącego adwokatem lub - odpowiednio - radcą prawnym. Nie mieści się w nim wskazywanie konkretnej daty upływu tego terminu. Wprowadzenie w postępowaniu kasacyjnym obowiązku zastępowania strony przez fachowego pełnomocnika miało w zamierzeniu zapewnić zastępowanie skarżących przez pełnomocników na odpowiednim profesjonalnym poziomie. Dlatego też nie wymagają oni udzielania im jakichkolwiek pouczeń. Strona uprawniona do ubiegania się o ustanowienie adwokata i zamierzająca za jego pośrednictwem zaskarżyć wyrok sądu drugiej instancji, powinna, korzystając to miało miejsce w niniejszej sprawie) z udzielonego po ogłoszeniu wyroku pouczenia, niezwłocznie złożyć odpowiedni wniosek. Powinien on być rozpoznany bez zwłoki, podobnie też działać powinny organy samorządu adwokackiego. Ustanowiony przez sąd adwokat powinien również dołożyć niezbędnej zawodowej staranności, by odpowiednio także do stanu sprawy należycie (tj. w terminie) zastąpić stronę. Jeżeli mimo to pozostały po ustanowieniu adwokata okres biegnącego terminu do wniesienia kasacji okaże się niewystarczający w stopniu prowadzącym do jego uchybienia, może on ubiegać się o przywrócenie tego terminu. Dopuszczenie możliwości przedłużenia jednoznacznego terminu ustawowego przez składanie w terminie otwartym do wniesienia kasacji wniosku o ustanowienie adwokata prowadziłoby do dowolności i niepewności co do stanu sprawy, zwłaszcza gdy - jak w niniejszej sprawie - akta były już zwrócone sądowi pierwszej instancji stosownie do art. 389 k.p.c. Oddalenie zażalenia jako bezzasadnego dopiero otwiera - zgodnie z utrwaloną zasadą, że środki te wzajemnie się wyłączają - możliwość złożenia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji. Dotychczas bowiem był on przedwczesny, a przez to zbędne było jego alternatywne składanie w samym zażaleniu na wypadek jego oddalenia. Taka wykładnia tych przepisów, zgodnie przyjmowana w orzecznictwie i doktrynie, została przez Sąd Najwyższy już podtrzymana na tle uchybienia terminu do wniesienia kasacji w postanowieniu z dnia 15 kwietnia 1997 r. II CZ 35/97 (OSNC 1997, z. 10, poz. 151).
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
