Uchwała Składu 7 Sędziów SN z dnia 12 kwietnia 1995 r., sygn. I KZP 2/95
Sprawca wypadku odpowiadający za występek z art. 145 (§ 1 lub § 2 ewentualnie w związku z § 3) k.k., ponosi także – w razie nieudzielenia pomocy ofierze wypadku w warunkach określonych w art. 164 k.k. – odpowiedzialność za pozostające w zbiegu realnym przestępstwo z art. 164 § 1 k.k.
Sąd Najwyższy w sprawie Adama K., po rozpoznaniu przekazanego na podstawie art. 390 § 2 k.p.k. przez skład zwykły Sądu Najwyższego, postanowieniem z dnia 12 stycznia 1995 r. zagadnienia prawnego wymagającego zasadniczej wykładni ustawy:
„Czy przedmiotem przestępstwa określonego w art. 164 § 1 k.k. może być sprawca wypadku drogowego, a jeśli tak to od jakich szczególnych okoliczności jest to zależne, czy też nieudzielenie pomocy ofierze przez takiego sprawcę traktować należy jako czyn współukarany?”
– uchwalił udzielić odpowiedzi jak wyżej.
Uzasadnienie
I. Na wstępie ustalić należy, czy zachowanie się sprawcy, opisane w pytaniu prawnym przekazanym powiększonemu składowi Sądu Najwyższego, to jest spowodowanie wypadku drogowego, a następnie ucieczka z jego miejsca bez udzielenia pomocy ofierze, stanowi jeden czyn czy dwa odrębne czyny.
W nauce prawa karnego przyjmuje się dwojakiego rodzaju kryteria, których spełnienie decyduje o zaistnieniu jedności czynu, a mianowicie:
1) kryterium subiektywne (nastawienie sprawcy, zmierzające do osiągnięcia jednego celu).
2) kryterium obiektywne (w szczególności zwartość miejscowa i czasowa ocenianego wydarzenia).
Kryterium pierwsze, czyli jedność celu działania sprawcy, nie jest – w omawianym wypadku – spełnione. W pierwszym stadium ocenianego zdarzenia (spowodowanie wypadku) cel sprawcy jest z punktu widzenia prawnokarnego neutralny, albowiem sprawca dąży do osiągnięcia określonego punktu geograficznego, a jedynie na skutek lekkomyślności lub niedbalstwa dochodzi do tzw. zboczenia działania, w którego wyniku następuje wypadek drogowy. W drugim fragmencie zdarzenia celem sprawcy jest oddalanie się z miejsca wypadku, najczęściej po to, aby uniknąć odpowiedzialności za jego spowodowanie, z czym może łączyć się brak zamiaru udzielenia pomocy ofierze wypadku i godzenie się z tym, że pozostawia się ją w sytuacji bezpośredniego niebezpieczeństwa utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia. Tak więc występuje zasadnicza różnica w nastawieniu psychicznym sprawcy do poszczególnych fragmentów zdarzenia, wyrażająca się – co wymaga szczególnego podkreślenia – w różnych postaciach winy. Zgodzić się należy z poglądami (por. np. A. Zoll: Odpowiedzialność karna kierowcy za spowodowanie wypadku i nieudzielenie pomocy jego ofierze, WPP 1969, nr 1-3, s. 18) iż już sam ten fakt przesądza, że w analizowanym przypadku mamy do czynienia z wielością czynów, gdyż wprawdzie spełnienie kryterium subiektywnego nie jest warunkiem wystarczającym, ale jest warunkiem koniecznym jedności czynu.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
