Postanowienie SN z dnia 7 maja 1981 r., sygn. IV CZ 57/81
Przesłanką skazania na grzywnę jest stosownie do art. 120 § 3 k.p.c. rozmyślne wprowadzenie sądu w błąd w celu uzyskania zwolnienia od kosztów, chodzi wiać o działanie z zamiarem z góry powziętym, o działanie oszukańcze. Przepis ten o charakterze wyjątkowym nie podlega wykładni rozszerzającej. Nie podpadają pod niego sytuacje, w których powód, dochodząc w pozwie ustalenia nieważności umowy sprzedaży nieruchomości, traktuje otrzymaną w wyniku tej umowy cenę kupna jako nie należącą, do niego ze wzglądu na nieważność umowy. Pomijając bowiem merytoryczna ocenę takiego postępowania, należy uznać, że przekonanie powyższe wyłącza świadome działanie w podanym wyżej znaczeniu.
Przewodniczący: Sędzia SN S. Rudnicki (sprawozdawca).
Sędziowie SN: K. Piasecki, B. Bladowski.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa Danuty S., Janiny J. i Piotra J. przeciwko Przedsiębiorstwu Montażowemu w S. o uznanie czynności prawnej za nieważną, na skutek zażalenia powodów na postanowienie Sądu Wojewódzkiego w Katowicach z dnia 12 marca 1981 r.
uchylił zaskarżone postanowienie w części skazującej powodów na grzywnę (punkt 2), a w pozostałej części oddalił zażalenie.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Wojewódzki cofnął powodom zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata oraz nałożył na każdego z nich grzywnę 3 000 zł z tym uzasadnieniem, że powodowie składając wniosek w tym przedmiocie zataili fakt wypłacenia im w styczniu 1980 r. kwoty 2 000 000 zł za sprzedaną nieruchomość.
Wniesione przez powodów na to postanowienie zażalenie Sąd Najwyższy uznał za uzasadnione tylko co do skazania ich na grzywnę. Stosownie do przepisu art. 120 § 3 k.p.c. sąd skaże na grzywnę stronę, która uzyskała zwolnienie od kosztów i ustanowienie adwokata na podstawie podania świadomie nieprawdziwych okoliczności. Przesłanką skazania na grzywnę jest zatem rozmyślne wprowadzenie sądu w błąd w celu uzyskania zwolnienia od kosztów, chodzi więc o działanie z zamiarem z góry powziętym, o działanie oszukańcze. Przepis ten o charakterze wyjątkowym nie podlega wykładni rozszerzającej. Nie podpadają pod niego sytuacje, w których powód, dochodząc w pozwie ustalenia nieważności umowy sprzedaży nieruchomości, traktuje otrzymaną w wyniku tej umowy cenę kupna jako nie należącą do niego ze względu na nieważność umowy. Pomijając bowiem merytoryczną ocenę takiego postępowania, należy uznać, że przekonanie powyższe wyłącza świadome działanie w podanym wyżej znaczeniu. Dlatego też Sąd Najwyższy, uznając, że nie było podstaw do skazania powodów na grzywnę, orzeczenie to uchylił.
W pozostałej części zażalenie jest bezzasadne. Powodowie dysponują bowiem kapitałem pozwalającym na poniesienie nawet wysokich kosztów sądowych bez żadnego uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, nie było więc podstaw do zwolnienia ich od kosztów sądowych (art. 113 § 1 k.p.c.). Nie ma znaczenia okoliczność, że w razie wygrania procesu powodowie będą musieli zwrócić cenę kupna, do tego czasu bowiem uzyskana ze sprzedaży cena kupna stanowi ich majątek. Uzasadnia to oddalenie zażalenia w tej części (art. 387 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.).
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
