Wyrok NSA z dnia 17 października 2023 r., sygn. II GSK 877/20
Własność przemysłowa; Administracyjne postępowanie
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Gabriela Jyż Sędzia NSA Marcin Kamiński (spr.) Sędzia del. WSA Izabella Janson Protokolant Konrad Piasecki po rozpoznaniu w dniu 17 października 2023 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej A. K.-R. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 listopada 2019 r. sygn. akt VI SA/Wa 1286/19 w sprawie ze skargi A. K.-R. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] kwietnia 2019 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności postanowienia o podjęciu postępowania 1. uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania; 2. zasądza od Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej na rzecz A. K.-R. 1.100 (jeden tysiąc sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 27 listopada 2019 r., sygn. akt VI SA/Wa 1289/19, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę A. K.-R. (skarżąca) na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] kwietnia 2019 r. w zakresie odmowy stwierdzenia nieważności postanowienia o podjęciu postępowania.
Sąd I instancji orzekał w następującym stanie sprawy.
W dniu [...] września 2012 r. skarżąca dokonała zgłoszenia znaku towarowego słownego MORA pod numerem [...], w odniesieniu do towarów i usług z klasy 10,41 i 44 Klasyfikacji nicejskiej. W dniu [...] sierpnia 2018 r. osoba trzecia: M. w F. (N.) na podstawie art. 143 ustawy z 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (p.w.p.), złożyła uwagi odnośnie do istnienia okoliczności uniemożliwiających udzielenie prawa ochronnego na przedmiotowy znak towarowy, wskazując iż udzielenie prawa nastąpiłoby z naruszeniem art. 131 ust 2 pkt 1 p.w.p. oraz art. 161 ust. 1 p.w.p. Pełnomocnik M. wskazał, iż w dniu [...] marca 2010 r. zawarł umowę dystrybucyjną z polskim podmiotem o nazwie: P. reprezentowanym przez skarżącą. W związku z tym pełnomocnik M. wskazał, iż zgłoszenie tego znaku przez skarżącą było zgłoszeniem w złej wierze. Dodatkowo na podstawie art. 161 ust. 1 p.w.p. M. zażądał umorzenia postępowania zgłoszeniowego. Pismem z dnia [...] września 2013 r. Urząd Patentowy RP przesłał skarżącej uwagi z dnia 19 sierpnia 2013 r. i wyznaczył jej termin na zajęcie stanowiska w sprawie. Pismem z dnia [...] października 2013 r. pełnomocnik skarżącej poinformował Urząd Patentowy RP, iż zgodnie z art. 242 ust. 3 p.w.p. czynność zostanie dokonana przed upływem 24 grudnia 2013 r., a następnie pismem z dnia [...] grudnia 2013 r. wniósł o zawieszenie przedmiotowego postępowania zgłoszeniowego na podstawie art. 98 §1 k.p.a. Postanowieniem z dnia [...] stycznia 2014 r. Urząd Patentowy RP zawiesił postępowanie w przedmiotowej sprawie, na podstawie art. 98 §1 i § 2 oraz art. 101 k.p.a. Pismem z dnia [...] kwietnia 2016 r. M. wniósł o udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy MORA na podstawie art. 161 §1 p.w.p., a następnie pismem z 19 lipca 2016 r. wniósł o przyspieszenie rozpoznania wniosku z dnia 22 kwietnia 2016 r., w szczególności bezzwłoczne podjęcie zawieszonego postępowania. Postanowieniem z dnia [...] września 2016 r. Urząd Patentowy RP, na podstawie art. 97 § 2 oraz 101 k.p.a., podjął zawieszone postępowanie.
Decyzją z dnia [...] września 2016 r. Urząd Patentowy RP dokonał zmiany ubiegającego się o udzielenie prawa ochronnego na słowny znak towarowy MORA zgłoszony w dniu [...] września 2012 r., przez skarżącą pod numerem [...], z podmiotu: A. K.-R., Polska, na podmiot: M. w F., N.
Pismem z dnia [...] listopada 2016 r. pełnomocnik skarżącej wniósł o stwierdzenie nieważności decyzji Urzędu Patentowego RP z dnia [...] września 2016 r., jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa, a także o unieważnienie postanowienia z dnia [...] września 2016 r. o podjęciu postępowania w trybie art. 97 § 2 k.p.a., jako wydanego z rażącym naruszeniem prawa. Skarżąca wskazała, iż decyzja z dnia [...] września 2016 r. została wydana w wyniku arbitralnego podjęcia przez organ postępowania zgłoszeniowego, do czego organ nie był uprawniony, ponieważ nie dysponował w tym zakresie stosownym wnioskiem strony postępowania, a zawieszone postępowanie podjął na wniosek podmiotu nie będącego stroną. Jednocześnie pełnomocnik skarżącej pismem z dnia [...] listopada 2016 r. wniósł o ponowne rozpatrzenie sprawy wraz z wnioskiem o zawieszenie postępowania odwoławczego.
Postanowieniem z dnia [...] czerwca 2017 r. Urząd Patentowy RP wszczął postępowanie na wniosek strony w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji z dnia [...] września 2016 r. o dokonaniu zmiany ubiegającego się o udzielenie prawa ochronnego na znak słowny MORA zgłoszony w dniu [...] września 2012 r.
Decyzją z dnia [...] lipca 2018 r. Urząd Patentowy RP umorzył postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji z dnia [...] września 2016 r. o dokonaniu zmiany ubiegającego się o udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy.
Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Urząd Patentowy zaskarżoną decyzją z dnia [...] kwietnia 2019 r. uchylił decyzję z dnia 17 lipca 2018 r. o umorzeniu postępowania nieważnościowego (pkt 1), stwierdził nieważność decyzji z dnia [...] września 2016 r. o dokonaniu zmiany ubiegającego się o udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy (pkt 2) oraz odmówił stwierdzenia nieważności postanowienia z dnia [...] września 2016 r. o podjęciu postępowania (pkt 3). W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia Urząd Patentowy RP stwierdził, iż nie było podstaw do wydania decyzji z dnia [...] lipca 2018 r. umarzającej postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji z dnia [...] września 2016 r. o dokonaniu zmiany ubiegającego się o udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy. Organ wskazał, że były podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji z dnia [...] września 2016 r. o dokonaniu zmiany ubiegającego się o udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy, co zostało dokonane po ponownym rozpatrzeniu sprawy. Odnośnie do odmowy stwierdzenia nieważności postanowienia z dnia [...] września 2016 r. o podjęciu zawieszonego postępowania organ uznał, że nie było podstaw do stwierdzenia nieważności tego aktu, gdyż ani przepisy k.p.a., ani przepisy p.w.p. nie przewidują możliwości zaskarżenia postanowienia o podjęciu postępowania. Nie istnieje również możliwość uchylenia postanowienia o podjęciu postępowania w trybie postępowania o stwierdzenie nieważności postanowienia, ponieważ w trybie tym organ nie może w ogóle uchylić postanowienia, zaś jedynie stwierdzić jego nieważność, jeśli postanowienie to podlega procedowaniu w tym trybie, co nie nastąpiło w przedmiotowej sytuacji.
Zaskarżonym wyrokiem z 27 listopada 2019 r. Sąd I instancji oddalił skargę skarżącej, uznając ją za niezasadną, ponieważ decyzja zaskarżona w części dotyczącej punktu 3 sentencji nie narusza prawa. W ocenie WSA, skoro na postanowienie o podjęciu postępowania nie służy zażalenie (wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy), to nie można stwierdzić nieważności takiego postanowienia. Wskazał, że zgodnie z art. 101 § 3 k.p.a. na postanowienie w sprawie zawieszenia postępowania albo odmowy podjęcia zawieszonego postępowania służy stronie zażalenie. W orzecznictwie przyjęło się, że aktualną treść art. 101 § 3 k.p.a. należy odczytywać w ten sposób, że zażalenie przysługuje na postanowienie o zawieszeniu postępowania ("w sprawie zawieszenia postępowania") oraz na postanowienie o odmowie podjęcia zawieszonego postępowania ("w sprawie odmowy podjęcia postępowania"). Istotą tego przepisu jest pozostawienie środka zaskarżenia na postanowienia tamujące postępowanie administracyjne i jednocześnie wyłączenie możliwości zaskarżania postanowień, które nie wstrzymują biegu postępowania administracyjnego, a więc na postanowienia o odmowie zawieszenia oraz o podjęciu zawieszonego postępowania administracyjnego. WSA stwierdził, że przepisy k.p.a. oraz p.w.p. nie przewidują możliwości zaskarżenia postanowienia o podjęciu postępowania, a zatem nie istnieje możliwość stwierdzenia nieważności postanowienia o podjęciu postępowania. Wobec powyższego odmowę stwierdzenia nieważności, czy też uchylenia postanowienia z dnia [...] września 2016 r. o podjęciu postępowania oraz odmowę stwierdzenia nieważności tego postanowienia Sąd I instancji uznał za zasadną.
Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniosła skarżąca, zaskarżając go w całości i zarzucając mu naruszenie:
I. na podstawie art. 174 pkt 2 p.p.s.a. przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:
1) art. 145 § 1 pkt 1 lit c) p.p.s.a. poprzez uznanie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny, że Urząd Patentowy nie naruszył prawa, odmawiając stwierdzenia nieważności postanowienia Urzędu Patentowego z dnia [...] września 2016 r. o podjęciu postępowania w trybie art. 97 § 2 k.p.a., jako wydanego z rażącym naruszeniem prawa, w sytuacji gdy:
a. postanowienie z dnia [...] września 2016 r. o podjęciu postępowania w sprawie zostało wydane z naruszeniem art. 97 § 2 k.p.a., tj. w oparciu o wadliwą podstawę prawną, bowiem postępowanie zostało zawieszone w oparciu o art. 98 § 1 k.p.a. i powinno zostać odwieszone w trybie art. 98 § 2 k.p.a., nie zaś – jak poczynił organ – w trybie art. 97 § 2 k.p.a.;
b. postanowienie z dnia [...] września 2016 r. o podjęciu postępowania w sprawie zostało wydane z naruszeniem art. 97 § 2 k.p.a. w związku z art. 235 ust. 2 p.w.p., polegającym na podjęciu postępowania na wniosek podmiotu nie będącego stroną postępowania, tj. na wniosek M, w sytuacji gdy na mocy decyzji z dnia [...] kwietnia 2019 r. Urząd Patentowy stwierdził nieważność decyzji z dnia [...] września 2016 r. o zmianie uprawnionego do znaku towarowego MORA [...] z A. K. – R. na M.;
c. postanowienie z dnia [...] września 2016 r. o podjęciu postępowania w sprawie zostało wydane z naruszeniem art. 97 § 2 k.p.a. w związku z art. 235 ust. 2 p.w.p. oraz art. 9 i 10 k.p.a., polegającym na podjęciu postępowania z pominięciem poinformowania skarżącej, z wniosku której postępowanie zostało zawieszone w trybie art. 98 § 1 i 2 k.p.a., o fakcie i podstawach prawnych uznania spółki M. za "niejako tymczasowy" podmiot działający na prawach strony;
2) art. 145 § 1 pkt 1 lit c) p.p.s.a. poprzez uznanie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny, że postępowanie zostało przeprowadzone przez Urząd Patentowy było zgodnie z prawem, w sytuacji gdy:
a. postanowienie z dnia [...] września 2016 r. o podjęciu postępowania w sprawie zostało wydane z naruszeniem art. 6, art. 7, art. 77 § 1 i art. 81 k.p.a., polegającym na naruszeniu zasady praworządności oraz obowiązku organu podejmowania wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy;
b. postanowienie z dnia [...] września 2016 r. o podjęciu postępowania w sprawie zostało wydane z naruszeniem art. 8 k.p.a. poprzez naruszenie zasady pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa;
c. postanowienie z dnia [...] września 2016 r. o podjęciu postępowania w sprawie zostało wydane z naruszeniem art. 9 k.p.a., polegającym na braku należytego i wyczerpującego informowania Skarżącej o okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy, które miały lub mogły mieć znaczenie dla ustalenia jej praw i obowiązków, w tym poinformowania jej o przyznaniu przez Urząd Patentowy RP spółce M. statusu "tymczasowego" prawa do udziału w postępowaniu zgłoszeniowym, i przyznaniu mu w oparciu o tak określony status prawa do złożenia wniosku o podjęcie postępowania zgłoszeniowego;
d. postanowienie z dnia [...] września 2016 r. o podjęciu postępowania w sprawie zostało wydane z naruszeniem art. 10 k.p.a., polegającym na naruszeniu zasady obowiązku zapewnienia stronom czynnego udziału w postępowaniu, polegające na pozbawieniu skarżącej czynnego udziału w każdym stadium postępowania, w tym na pozbawieniu jej prawa do bycia poinformowaną o przyznaniu spółce M. statusu "tymczasowego" udziału w postępowaniu zgłoszeniowym na prawach strony, a także wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań zarówno Urzędu Patentowego RP jak i spółki M.;
e. postanowienie z dnia [...] września 2016 r. o podjęciu postępowania w sprawie zostało wydane z naruszeniem zasady dwuinstancyjności wyrażonej w art. 15 k.p.a., polegającym na pozbawieniu strony postępowania proceduralnej możliwości wyeliminowania z obrotu prawnego tzw. postanowienia samodzielnie niezaskarżalnego, które zostało zaskarżone łącznie z decyzją administracyjną w trybie nadzwyczajnym o stwierdzenie nieważności decyzji w zawiązku z rażącym naruszeniem prawa, której nieważność została skutecznie stwierdzona;
f. postanowienie z dnia [...] września 2016 r. o podjęciu postępowania w sprawie zostało wydane z naruszeniem art. 107 § 3 k.p.a., polegającym na braku prawidłowego uzasadnienia faktycznego i prawnego podstaw jego utrzymania w mocy w wydanej przez organ decyzji z dnia 10 kwietnia 2019 r.;
II. Na podstawie art. 174 pkt 1 p.p.s.a. – naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie:
a. art. 126 k.p.a. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że art. 126 k.p.a., odnoszący się do stwierdzenia nieważności postanowień samoistnych, może być podstawą odmowy stwierdzenia nieważności postanowienia, które podlega zaskarżeniu na podstawie art. 142 k.p.a., tj. tylko w odwołaniu od decyzji;
b. art. 126 k.p.a., poprzez jego błędne zastosowanie w stanie faktycznym przedmiotowej sprawy w sytuacji, gdy nie było podstaw do jego zastosowania;
c. art. 142 k.p.a. poprzez brak jego zastosowania w przedmiotowej sprawie, jako właściwej podstawy prawnej rozstrzygnięcia w sytuacji, gdy przedmiotem zaskarżenia, wniesionego łącznie z zaskarżeniem decyzji, było postanowienie, na które nie przysługuje zażalenie.
W związku z powyższym skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i uwzględnienie skargi poprzez uchylenie decyzji Urzędu Patentowego z dnia [...] kwietnia 2019 r. w zaskarżonym zakresie, tj. w odniesieniu do punktu 3, a także o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego, według norm przepisanych. Wniosła także o rozpoznanie sprawy na rozprawie.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną organ wniósł o oddalenie skargi kasacyjnej w całości.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
Zgodnie z treścią art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (p.p.s.a.) w postępowaniu kasacyjnym Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę sądowoadministracyjną w granicach skargi kasacyjnej, chyba że zachodzą podstawy nieważności postępowania sądowego (art. 183 § 2 p.p.s.a.) lub podstawy do zastosowania art. 189 p.p.s.a.
W przedmiotowej sprawie nie stwierdzono podstaw, o których mowa w art. 183 § 2 i art. 189 p.p.s.a., a zatem Sąd kasacyjny był zobowiązany do zamknięcia procesu rozpoznania sprawy w granicach skargi kasacyjnej. Granice te są wyznaczone przez zakres zaskarżenia orzeczenia sądu pierwszej instancji oraz podniesione i poddane konkretyzacji podstawy kasacyjne. Zgodnie z treścią art. 174 p.p.s.a. skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: 1) naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; 2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Powyższe ustawowe podstawy kasacyjne wymagają od skarżącego kasacyjnie konkretyzacji przez sformułowanie zarzutów kasacyjnych.
Strona skarżąca kasacyjnie podniosła proste oraz złożone zarzuty naruszenia przepisów postępowania sądowoadministracyjnego i administracyjnego (w części zarzutów skargi kasacyjnej błędnie określonych mianem zarzutów "naruszenia przepisów prawa materialnego").
Naczelny Sąd Administracyjny po dokonaniu oceny powyższych zarzutów stwierdził, że w zasadniczej części znajdują one uzasadnione podstawy, co stanowi wystarczającą przesłankę do wzruszenia zaskarżonego wyroku.
W pierwszej kolejności, uznając zasadność zarzutu naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit c) p.p.s.a. w zw. z art. 6, art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a., należy stwierdzić, że wobec wysoce wadliwego prowadzenia postępowania przez Urząd Patentowy RP (UPRP, skarżony organ, organ) w sprawie stwierdzenia nieważności, kontrolowany Sąd Wojewódzki – działając w granicach wyznaczonych przez art. 134 § 1 p.p.s.a. – nie był uprawniony do oddalenia skargi na rozstrzygnięcie zawarte w punkcie trzecim decyzji z dnia [...] kwietnia 2019 r., w którym orzeczono w postępowaniu z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy (w drugiej instancji) o odmowie stwierdzenia nieważności postanowienia organu z dnia [...] września 2016 r. w przedmiocie podjęcia zawieszonego postanowieniem z dnia [...] stycznia 2014 r. postępowania zgłoszeniowego dotyczącego znaku towarowego.
Przede wszystkim Sąd pierwszej instancji pominął zasadniczy fakt, że skarżony organ – uwzględniając wniosek strony skarżącej zawarty w piśmie z dnia [...] listopada 2016 r. o stwierdzenie nieważności nieostatecznej decyzji UPRP z dnia [...] września 2016 r. o "zmianie podmiotu ubiegającego się o udzielenie prawa ochronnego" oraz uchylenie (unieważnienie) ww. postanowienia z dnia [...] września 2016 r. o podjęciu zawieszonego postępowania zgłoszeniowego – przyjął pierwszeństwo weryfikacji decyzji nieostatecznej w trybie nadzwyczajnym i postanowieniem z dnia [...] czerwca 2017 r. wszczął postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności ww. decyzji z dnia [...] września 2016 r. oraz postanowienia z dnia [...] września 2016 r. Jednocześnie organ ten pozostawił bez rozpoznania złożony w drugim piśmie z dnia [...] listopada 2016 r. wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, złożony jako środek odwoławczy od decyzji z dnia [...] września 2016 r., oraz wniosek o zawieszenie postępowania w sprawie tego wniosku. W konsekwencji, wobec przyjęcia przez organ pierwszeństwa weryfikacji decyzji nieostatecznej w postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności, został otwarty nowy tok instancji w trybie nadzwyczajnym. W pierwszej instancji postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji z dnia [...] września 2016 r. oraz postanowienia z dnia [...] września 2016 r. zakończyło się wydaniem decyzji z dnia [...] lipca 2018 r. o umorzeniu tego postępowania w zakresie żądania stwierdzenia nieważności decyzji z dnia [...] września 2016 r. Skarżony organ pozostawił jednak poza zakresem orzekania żądanie stwierdzenia nieważności postanowienia z dnia [...] września 2016 r. Na skutek wniosku z dnia [...] września 2018 r. o ponowne rozpatrzenie sprawy oraz pisma z dnia [...] października 2018 r. potwierdzającego wolę skarżącej w zakresie zastosowania pierwszeństwa trybu postępowania nadzwyczajnego przed trybem odwoławczym, UPRP zaskarżoną w części decyzją z dnia [...] kwietnia 2019 r. uchylił ww. decyzję z dnia 17 lipca 2018 r. (pkt 1), stwierdził nieważność decyzji nieostatecznej z dnia [...] września 2016 r. (pkt 2) oraz odmówił stwierdzenia nieważności postanowienia z dnia [...] września 2016 r. (pkt 3). Sąd pierwszej instancji nie zauważył jednak, że skarżony organ w postępowaniu z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy od decyzji z dnia [...] lipca 2018 r. o umorzeniu postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji nieostatecznej orzekł po raz pierwszy w przedmiocie żądania stwierdzenia nieważności postanowienia z dnia [...] września 2016 r. o podjęciu postępowania zgłoszeniowego, co doprowadziło do oczywistego naruszenia zasady dwuinstancyjności, niezależnie od oceny legalności treściowej rozstrzygnięcia zawartego w punkcie trzecim decyzji z dnia [...] kwietnia 2019 r. Kontrolowany Sąd Wojewódzki pominął także fakt, że sporny punkt trzeci powyższej decyzji, pomimo zamieszczenia go w jej osnowie, jest w istocie postanowieniem, albowiem zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 126 k.p.a., w przypadku orzekania w sprawach weryfikacji postanowień w trybie wznowienia postępowania i stwierdzenia nieważności, zamiast decyzji, o których mowa w art. 151 § 1 i art. 158 § 1 k.p.a., wydaje się postanowienie.
W drugiej kolejności, uznając zasadność zarzutu naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit c) p.p.s.a. w zw. z art. 126 k.p.a., Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że wadliwe jest stanowisko Sądu pierwszej instancji przyjmujące, iż rodzaj rozstrzygnięcia wniosku strony skarżącej o stwierdzenie nieważności postanowienia z dnia [...] września 2016 r. o podjęciu postępowania zgłoszeniowego nie ma znaczenia dla oceny legalności postanowienia zawartego w punkcie trzecim decyzji z dnia [...] kwietnia 2019 r.
Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie sądów administracyjnych poglądem, zaakceptowanym przez kontrolowany Sąd Wojewódzki, zażalenie nie przysługuje na postanowienie o podjęciu zawieszonego postępowania, gdyż jest to orzeczenie nietamujące toku postępowania administracyjnego, natomiast istotą nowelizacji art. 101 § 3 k.p.a., dokonanej ustawą z dnia 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, było – jak się przyjmuje – "pozostawienie odrębnego środka zaskarżenia jedynie na postanowienia tamujące postępowanie administracyjne – czyli na postanowienia o zawieszeniu postępowania oraz o odmowie podjęcia postępowania – i jednocześnie wyłączenie możliwości zaskarżania postanowień, które nie wstrzymują biegu postępowania administracyjnego, tj. postanowień o odmowie zawieszenia postępowania oraz o podjęciu postępowania." (zob. np. wyroki NSA: z 18 czerwca 2013 r., II OSK 2296/12, ONSA i WSA 2014, nr 5, poz. 74; z 12 lutego 2014 r., II OSK 2509/12; z 28 maja 2014 r., II OSK 2975/12; z 25 czerwca 2015 r., II OSK 2855/13; z 22 marca 2016 r., I OSK 339/16; z 21 czerwca 2017 r., II OSK 2662/15; z 6 marca 2019 r., II OSK 987/17; z 6 marca 2019 r., II OSK 987/17; z 13 listopada 2019 r., II OSK 2786/19). W konsekwencji do postanowień o podjęciu zawieszonego postępowania – jako niezaskarżalnych zażaleniem – nie mają, zgodnie z art. 126 k.p.a., zastosowania przepisy art. 145-152 oraz art. 156-159 k.p.a. Skutkuje to niedopuszczalnością wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności tego rodzaju postanowień. Konkluzja ta nie została jednak uwzględniona przez Sąd pierwszej instancji, który utrzymując w mocy – przez oddalenie skargi – zawarte w punkcie trzecim decyzji z dnia [...] kwietnia 2019 r. postanowienie o odmowie stwierdzenia nieważności postanowienia z dnia [...] września 2016 r. błędnie uznał, że orzekanie co do istoty (pozytywne albo negatywne) w sprawie stwierdzenia nieważności postanowienia o podjęciu zawieszonego postępowania jest dopuszczalne. Tymczasem prawidłowa ocena prawna tego zagadnienia powinna była doprowadzić Sąd Wojewódzki do wniosku, że wszczęcie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności postanowienia, które nie należy do postanowień, o których mowa w art. 126 k.p.a., oraz orzekanie o stwierdzeniu nieważności albo odmowie stwierdzenia nieważności tego rodzaju orzeczenia jest niedopuszczalne. W związku z powyższym zaskarżony punkt trzeci decyzji z dnia [...] kwietnia 2019 r. nie mógł zostać utrzymany w mocy, a skarżony organ powinien otrzymać prawidłowe wytyczne co do dalszego postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności postanowienia o podjęciu postępowania. Wytyczne te powinny uwzględnić: po pierwsze (co również nie zostało dostrzeżone w postępowaniu sądowym pierwszej instancji), że postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności postanowienia ma charakter odrębny względem postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, co oznacza, że powinno zostać rozstrzygnięte w drodze odrębnego postanowienia; po drugie, że wobec stwierdzenia niedopuszczalności stosowania art. 156-159 k.p.a. do postanowień o podjęciu zawieszonego postępowania skarżony organ powinien w drodze wydanego na podstawie art. 61a § 1 w zw. z art. 126 i art. 157 § 2 k.p.a. postanowienia odmówić wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności postanowienia z dnia [...] września 2016 r. o podjęciu zawieszonego postępowania zgłoszeniowego.
Odnosząc się końcowo do zarzutu naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit c) p.p.s.a. w zw. z art. 142 k.p.a., należy stwierdzić, że podniesione w nim zagadnienie znajduje się poza granicami sprawy o stwierdzenie nieważności postanowienia z dnia [...] września 2016 r. o podjęciu zawieszonego postępowania. Problem ten może natomiast stać się przedmiotem rozważań UPRP w toku postępowania z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej decyzją z dnia [...] września 2016 r., o ile postępowanie to nadal pozostaje niezakończone, a zagadnienie kontroli prawidłowości wydania postanowienia z dnia [...] września 2016 r. o podjęciu zawieszonego postępowania nie stało się bezprzedmiotowe.
Mając na względzie całość przedstawionej argumentacji oraz uznając, że skarga kasacyjna zasługuje na uwzględnienie w zakresie wskazanych wyżej zarzutów, Naczelny Sąd Administracyjny – działając na podstawie art. 185 § 1 p.p.s.a. – uchylił zaskarżony wyrok oraz przekazał sprawę Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania (punkt pierwszy wyroku). O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono w punkcie drugim wyroku, działając na podstawie art. 203 pkt 1 i art. 207 § 1 w zw. z art. 205 § 2 p.p.s.a. w zw. z § 11 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 kwietnia 2017 r. w sprawie opłat za czynności rzeczników patentowych oraz zasądzając od skarżonego organu na rzecz strony skarżącej zwrot kosztów postępowania kasacyjnego.
Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl/
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
